Verantwoordingsdag 2012: tegenvallende economie, grootste deel plannen gerealiseerd

Nieuwsbericht | 16-05-2012 | 13:00

Het in 2010 ingezette economisch herstel verloor in 2011 steeds meer aan kracht. Voor de overheidsfinanciën betekende dit een nieuwe tegenslag. Toch heeft het kabinet in 2011 de geplande besparingen kunnen doorvoeren en een groot aantal maatregelen genomen om de economie te versterken en Nederland veiliger te maken. Dat zijn de voornaamste conclusies uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2011 (FJR) en de Verantwoordingsbrief 2011.

Overheidsfinanciën

Naarmate 2011 vorderde liep de economische groei terug en uiteindelijk belandde Nederland voor de tweede keer in korte tijd in een recessie. Het begrotingstekort (EMU-tekort) over 2011 kwam uit op 4,7% van het bruto binnenlands product (bbp). De overheid gaf in totaal € 28 miljard meer uit dan er binnenkwam. Er is weliswaar een verbetering ten opzichte van 2009 en 2010, maar de daling van het tekort blijft achter bij de raming ten tijde van het aantreden van het kabinet. Dit verschil is vrijwel volledig toe te schrijven aan de tegenvallende economische groei. Daardoor kwamen de belastingontvangsten € 6,8 miljard lager uit dan verwacht, vooral door lagere opbrengsten uit de winstbelasting, btw en de overdrachtsbelasting.

In tegenstelling tot het begrotingstekort ontwikkelde de overheidsschuld (EMU-schuld) zich iets gunstiger dan verwacht. 2011 werd afgesloten met een schuld van € 393 miljard (65,2% bbp), € 23 miljard meer dan een jaar eerder.

Overheidsfinanciën in 2011 - Begrotingstekort € 28 miljard, € 28 miljard meer uitgaven dan inkomsten. Dat is een tekort van € 77 miljoen per dag. Overheidsschuld € 393 miljard, € 24.000 per Nederlander. Rentelasten € 9,3 miljard. Ter vergelijking: Voortgezet onderwijs € 7 miljard per jaar. Politie € 5 miljard per jaar.

Besparingen 2011 volledig gehaald

Voor 2011 waren op basis van het regeer- en gedoogakkoord besparingsmaatregelen gepland van in totaal € 2,8 miljard. Dit bedrag is bedrag volledig gehaald. 95% werd geheel volgens plan ingevuld. Bij de overige 5% is sprake van vervangende maatregelen of van enige vertraging, maar daarbij is steeds voorzien in voldoende financiële dekking.

Ook het grootste deel van de beleidsvoornemens voor 2011 is gerealiseerd. Het kabinet heeft niet alleen gewerkt aan het op orde brengen van de overheidsfinanciën, maar ook aan het versterken van de economie en het veiliger maken van Nederland.

Sterker uit de crisis

Nederland moet een land blijven waarin bedrijven graag ondernemen, investeren en innoveren. Daarom heeft het kabinet in 2011 het groeivermogen en de economische kracht van Nederland versterkt met gerichte investeringen en nieuwe vormen van samenwerking. Zo is in 2011 € 8,4 miljard geïnvesteerd in bereikbaarheid, waarvan € 2,7 miljard aan het spoor, € 2,6 miljard aan wegen en bijna € 1,7 miljard aan vaarwegen en hoogwaterbescherming.

Met het topsectorenbeleid ondersteunt het kabinet de duurzame kenniseconomie. Als onderdeel van dit beleid zijn de 'Green Deals' in het leven geroepen. Deze helpen particulieren, bedrijven, overheden en andere organisaties hun plannen voor verduurzaming uit te voeren. In 2011 zijn de eerste 75 Green Deals afgesloten.

Grenzen stellen en handhaven

Het kabinet heeft sterk ingezet op het veiliger maken van Nederland. Eind 2011 werd het wetsvoorstel voor de vorming van een nationale politie door de voltallige Tweede Kamer aangenomen. Deze operatie moet leiden tot een efficiëntere en effectievere politieorganisatie met minder bureaucratie en meer kwaliteit. Ook is het strafrecht op een aantal belangrijke punten aangescherpt. Zo is de verjaringstermijn voor ernstige zeden- en geweldsmisdrijven verlengd en is de strafeis bij geweld tegen medewerkers met een publieke taak verhoogd. Het kabinet heeft daarnaast voorstellen gedaan om de positie van slachtoffers te versterken, onder meer door verruiming van het spreekrecht.