Buitenlands beleid: voor Nederlanders en Nederlandse belangen in de wereld
Meer dan in het verleden staat het Nederlands belang centraal in het buitenlandbeleid. Nederland zet daarbij sterker in op de pijlers Veiligheid, Welvaart en Vrijheid. Internationale veiligheid en stabiliteit, energie- en grondstoffenzekerheid, internationale rechtsorde en mensenrechten, heroriëntatie van ontwikkelingssamenwerking en handels- en economische belangen van Nederland en Nederlandse bedrijven vormen de komende jaren de kern van het buitenlandbeleid. De diplomatie wordt moderner en flexibeler. Dat blijkt uit de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Veiligheid
De regering maakt scherpe keuzes. Dat leidt tot een selectievere inzet van de Nederlandse capaciteit bij internationale operaties, zoals de bijdrage aan de bestrijding van piraterij en de politietrainingsmissie in Afghanistan. Nieuwe dreigingen, zoals cybercrime, internationaal terrorisme en de verspreiding van massavernietigingswapens, krijgen volop aandacht. Samenwerking binnen de NAVO blijft de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid maar ook de EU speelt hier een belangrijke rol. De regering investeert in de relatie met Israël. Begin 2012 vindt de eerste Nederlands-Israëlische samenwerkingsraad plaats. De focus ligt daarbij op handel, innovatie, technologie, onderwijs en wetenschap.
Welvaart
De regering geeft hoge prioriteit aan economische diplomatie. Het netwerk van ambassades en consulaten wordt beter toegerust om de economische belangen van Nederland te behartigen. Daar hoort ook bij het veilig stellen van energielevering, grondstoffen en halffabricaten. De Grondstoffennotitie markeert de start van een integraal Nederlands grondstoffenbeleid. De regering richt zich bij de uitvoering van de economische diplomatie op de topsectoren en op groeimarkten waar goede contacten met de overheid van groot belang zijn, zoals China, India en Brazilië. Ook strategische knooppunten als Vietnam en Panama krijgen veel aandacht. Er zal meer worden samengewerkt met het bedrijfsleven en kennisinstellingen.
Vrijheid
De regering heeft een strakke focus gebracht in het mensenrechtenbeleid. De nadruk ligt op vrijheid van meningsuiting inclusief internetvrijheid, vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, , bescherming van mensenrechtenverdedigers (met prioriteit voor de Arabische regio), het tegengaan van discriminatie op grond van seksuele oriëntatie en het bevorderen van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Vrouwen spelen een cruciale rol bij economische ontwikkeling en stabiliteit. De regering zet zich daarom in voor een volwaardige deelname van vrouwen in de maatschappij, de economie en de politieke instellingen. Een sterke internationale rechtsorde blijft een speerpunt. Nederland maakt zich sterk voor de erkenning van internationale hoven en tribunalen, zoals het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Europa
Zoals gebruikelijk heeft de regering samen met de begrotingsstukken de ‘Staat van de Europese Unie’ aan de Staten Generaal aangeboden. Hierin blikt de regering vooruit op de Europese agenda voor het komende jaar. Nederland blijft een constructief-kritische Europese partner. Europa is immers van groot belang om de drie pijlers van het buitenlandbeleid van het kabinet (veiligheid, welvaart en vrijheid) te schragen. De regering legt de nadruk op:
1. Een Europa dat zich aan de eigen strikte regels houdt.
2. Een Europa als gemeenschappelijke ruimte voor veiligheid en recht
3. Europa en de interne markt als motorblok voor welvaart en groei.
4. Een Europa dat budgettair de tering naar de nering zet.
5. Een Europa dat in de wereld meer gewicht in de schaal legt.
6. Een Europa waarin Nederland actief meewerkt aan de totstandkoming van een totaalpakket om de financieel-economische stabiliteit in Europa te waarborgen.
Consulaire dienstverlening
Meer dan in het verleden zal de consulaire dienstverlening zich richten op hulp aan Nederlanders in extreme nood, zoals bij natuurrampen of andere crises. Het ministerie gaat hiervoor een crisiscentrum inrichten. Van daaruit kunnen snel inzetbare consulaire teams, militaire transportmiddelen of chartervluchten worden geregeld. Daar tegenover staat een versobering van andere diensten, zoals bij het verstrekken van reisdocumenten. De eigen verantwoordelijkheid van de reizende burgers staat voorop, bijvoorbeeld voor het afsluiten van een reisverzekering en het opvolgen van reisadviezen. De begeleiding van gedetineerden wordt beter gespreid en bijgehouden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft bijzondere bijstand aan gedetineerden die een reële kans lopen op de doodstraf.
Bezuinigingen
Rijksbrede bezuinigingen krijgen ook hun neerslag op het ministerie van Buitenlandse Zaken en het netwerk van Nederlandse vertegenwoordigingen in het buitenland. Zoals aangekondigd in de postennetbrief, wordt het netwerk de komende jaren efficiënter, goedkoper en beter toegerust op de eisen van deze tijd. BZ bezuinigt in 2015 55 miljoen euro op het postennetwerk en 19 miljoen euro in 2015 op het kerndepartement. Ook op het budget voor Ontwikkelingssamenwerking wordt bezuinigd: dat daalt structureel van 0,8 procent van het bnp in 2010 naar een gemiddeld budget van 0,7 procent van het bnp vanaf 2012. Op de niet OS-programma’s lopen de bezuinigingen op tot 40 miljoen euro in 2015.
Ontwikkelingssamenwerking
Zie voor meer details het aparte nieuwsbericht over Ontwikkelingssamenwerking.