Aan de slag met het nieuwe ontwikkelingsbeleid
‘Dit wordt het jaar van de modernisering van het ontwikkelingsbeleid’, zegt staatssecretaris Ben Knapen van Buitenlandse Zaken over de begroting 2012. ‘We hebben bedragen vastgesteld, nu kunnen de ambassades in de vijftien partnerlanden aan de slag met de prioriteiten van het nieuwe ontwikkelingsbeleid.’
De nieuwe prioriteiten zijn water, voedselzekerheid, veiligheid en rechtsorde, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR), waarvan de bestrijding van hiv/aids een belangrijk onderdeel is. Onderwerpen waar Nederland, het bedrijfsleven en kennisinstellingen, goed in zijn en meerwaarde hebben te bieden. Vergeleken met 2011 geeft Nederland in totaal 114 miljoen euro meer uit aan deze prioriteiten. Het gaat in 2012 om 181 miljoen euro voor water, 219 miljoen voor voedselzekerheid, ruim 385 miljoen voor veiligheid en rechtsorde en 335 miljoen euro voor SRGR.
Daarnaast steekt het kabinet in 2012 200 miljoen euro in regelingen om met gebruik van de expertise van het Nederlandse bedrijfsleven en kennisinstellingen te werken aan de economische groei, bijvoorbeeld door verbetering van voedselproductie in ontwikkelingslanden. Waar mogelijk is gaat die samenwerking over in vormen van economische diplomatie, zoals in het transitieland Zuid-Afrika waar Nederland op termijn de bilaterale OS-relatie mee beëindigt.
‘We investeren samen gericht in economische ontwikkeling, veiligheid, stabiliteit en de rechtsorde in ontwikkelingslanden. Op die manier werken we aan de verbetering van de zelfredzaamheid en daarmee de levensomstandigheden en toekomstperspectieven van armen in ontwikkelingslanden. Nederland en het Nederlandse bedrijfsleven zijn daar ook bij gebaat’, zegt de staatssecretaris. ‘Dat doen we niet alleen vanuit Nederland, maar ook samen met de Europese Unie en de Verenigde Naties.’
In 2012 blijft het kabinet inzetten op effectievere en efficiënte ontwikkelingssamenwerking in de EU. Nederland is van oordeel dat de EU kritischer moet omgaan met het geven van algemene begrotingssteun. Daarnaast blijft Nederland aandringen op een betere taak- en werkverdeling tussen Commissie en lidstaten in ontwikkelingslanden.
Zoals afgesproken draagt ontwikkelingssamenwerking bij aan de bezuinigingen die het kabinet bij aantreden heeft afgesproken. Daar is in 2011 al een begin mee gemaakt. Zo gaat ook in 2012 vergeleken met het jaar daarvoor minder geld naar de onderwerpen onderwijs (95 miljoen euro) en gezondheidszorg (33 miljoen euro). Daarnaast heeft de hoogte van het bnp invloed op de hoogte van de OS-uitgaven.
Nederland blijft een betrouwbare partner. In 2012 geeft Nederland 4,34 miljard euro uit aan ontwikkelingssamenwerking. Daarmee voldoet het kabinet aan de internationale afspraak om 0,7 procent van het bnp te besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Het kabinet sprak in 2010 af om de oorspronkelijke bijdrage van 0,8 procent stapsgewijs terug te brengen tot 0,7 procent. In 2011 bedroeg het 0,75 procent.
FACTSHEET INTENSIVERINGEN & BEZUINIGINGEN OS
De omvang van de OS-uitgaven
De OS-uitgaven worden teruggebracht van 0,8% van het BNP in 2010, naar 0,75% in 2011, tot 0,7% van het BNP vanaf 2012.
Bezuinigingen totaal
De bezuiniging op de OS-begroting in 2012 bedraagt EUR 958 mln, wat neerkomt op een daling van 17,8%. Het grootse deel van deze bezuiniging (EUR 840 mln.) volgt uit de verlaging van 0,8% naar 0,7% van het BNP en het schrappen van de extra klimaatgelden. Vanwege een lagere raming van het BNP – als gevolg tegenvallende economische groei - moet nog eens EUR 104 mln worden bezuinigd.
Prioriteiten
In de Focusbrief zijn vier prioritaire thema’s gekozen. Het doel van deze keuzes is om geconcentreerder, effectiever en professioneler bij te kunnen dragen aan de zelfredzaamheid van ontwikkelingslanden. In 2012 worden de uitgaven op deze thema’s geïntensiveerd.
• Veiligheid en rechtsorde: (% aandeel in de begroting: van 4,6% naar 6,4%)
• Voedselzekerheid: (% aandeel begroting: van 8,8% naar 12,5%)
• SRGR (% aandeel begroting: van 2,0% naar 2,6%)
• Water (% aandeel begroting: van 2,4% naar 4,1%)
Middencategorie
• Mensenrechten en gender zijn bij de bezuinigingen ontzien. Mensenrechten-programma’s worden bovendien ook deels gefinancierd uit middelen van buiten de OS-begroting (EUR 15 mln). Het budget voor gender is verhoogd op basis van het amendement-Hachchi.
• Noodhulp, goed bestuur en milieu en klimaat zijn gekort vanwege de daling van de totale OS-begroting, maar minder zwaar dan de posterioriteiten.
Posterioriteiten
Geen prioriteiten zonder posterioriteiten waarop extra wordt bezuinigd. Niet omdat die thema’s onbelangrijk zijn, maar omdat de Nederlandse meerwaarde hier in vergelijking met andere donorlanden relatief beperkt is.
• Op onderwijs wordt het meest bezuinigd (EURO 457 mln) waardoor voor 2012 een bedrag van EURO 294 mln beschikbaar is.
• SRGR, gezondheid en hiv/aids zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zijn daarom in de begroting samengevoegd (art. 5.4). De uitgaven hiervoor zijn gedaald van EUR 479 mln naar EUR 337 mln. Binnen dit totaal is het aandeel van prioriteit SRGR toegenomen van 22% naar 34%. Het aandeel hiv/aids-uitgaven is gedaald van 40% naar 34% en het aandeel gezondheid gedaald van 37% naar 33%.
• De bezuiniging op kwaliteit en effectiviteit OS betreft met name het assistent-deskundigenprogramma. Ook draagvlak (NCDO en SBOS) wordt relatief zwaar gekort.
• Het artikel armoedebestrijding is in feite een verzamelnaam voor uitgaven die niet onder een bepaald thema vallen, zoals algemene begrotingssteun (dat wordt gekort met EUR 102 mln) en de bijdrage aan UNDP (die wordt gekort met EUR 42 mln).
• Binnen de uitgaven voor het maatschappelijk middenveld is EUR 382 mln gereserveerd voor MFS-II. Zoals gemeld in de Focusbrief wordt in 2012-2015 niet aanvullend bezuinigd op MFS.