NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1

VRAAG
Drie actuele onderwerpen wil ik graag met u bespreken: Koninginnedag, Griekenland, maar om te beginnen Murat O. Mensenhandelaar, veroordeeld. Tijdelijk vrijgelaten omdat zijn moeder ziek is. Ja en iedereen betreurt het en toch gebeurt het weer. Hoe kan dat nou?

ROUVOET
Nou dat is een beslissing van de rechter in afwachting van het hoger beroep. De rechter kan zo’n beslissing nemen, die kun je inderdaad wel betreuren, maar je hebt het wel te respecteren, omdat de rechter uiteindelijk over dit soort beslissingen gaat.

VRAAG
Saban B., ook met verlof gevlucht naar Turkije. Sprak iedereen schande van. Toen zei de minister van Justitie de wet moet veranderd worden. De gevangenisdirecteur moet dit beslissen. Waarom heeft de rechter daar geen rekening mee gehouden? Want die wet komt eraan.

ROUVOET
Ja, nou zolang de wet niet gewijzigd is, mag de rechter uitgaan van de bestaande wetgeving. Het is niet aan mij om op de stoel van de rechter te gaan zitten.

VRAAG
Maar sorry, moet de rechter ook niet rekening houden met gevoelens van slachtoffers? Die nu weer allerlei zaken naar boven zien komen, waar ze dachten daar zijn we vanaf want die man zit vast.

ROUVOET
Zeker, de rechter heeft een aantal factoren die daar mee wegen in zijn beslissingen. Maar aan het einde is het de rechter die in al die belangen en aspecten een keuze maakt en een beslissing neemt. Het is alleen de rechter, daar heb je ook een democratische rechtsstaat voor. Het zou ook niet goed zijn, met begrip voor alle gedachten en emoties die het bij betrokkenen teweeg kan brengen, als beslissingen van de rechter in een democratische rechtsstaat, af en toe werden overgedaan door een minister of de Tweede Kamer. We hebben scheiding van de machten en uiteindelijk, hoe je er ook over denkt, hebben we te respecteren dat die rechter daar een beslissing neemt.

VRAAG
Wanneer is dit opgelost? Wanneer krijgt de gevangenisdirecteur het voor het zeggen en kan die afweging dus wat beter worden gemaakt?

ROUVOET
Naar aanleiding van de vorige gelegenheid dat dit zich voordeed heeft de minister van Justitie aangekondigd dat er wetgeving wordt voorbereid.

VRAAG
Voor veel mensen is het alweer een tijdje geleden. Waarom is het nog niet geregeld?

ROUVOET
Ik begrijp dat, maar daar moet de Tweede Kamer ook wel aan het woord kunnen komen. Alleen al het feit dat als je zegt van nou we vinden dat bijvoorbeeld de directeuren van de inrichtingen, gevangenissen daar een zwaardere stem, een grotere rol in moeten hebben, betekent wel dat je goed moet kijken wat dat betekent en dat daar met betrokkenen over gesproken moet worden. Maar uiteindelijk is dat een zaak van de regering en de Tweede Kamer. Ja dat is helaas, ook dat geldt in een democratische rechtsstaat, wetgeving wordt wel zorgvuldig gemaakt. We hebben niet zo’n wetgeving wat ‘over night’ wordt gemaakt en daarna niet blijven voldoen. Maar daar zullen we echt vaart mee moeten maken als we dit soort zaken met elkaar ongewenst vinden.

VRAAG
En wanneer is het geregeld denkt u?

ROUVOET
Ja, dan zal de wet eerst door de Tweede Kamer behandeld moeten worden.

VRAAG
Dat klinkt alsof het nog heel lang gaat duren.

ROUVOET
Nee, ik ken niet de precieze stand van zaken bij de voorbereiding van de wet. Maar de minister van Justitie kennende is hij er toen voortvarend mee aan de slag gegaan en het is zaak om dat ook voortvarend voort te zetten.

•       GRIEKENLAND

VRAAG
Griekenland. Bijna failliet zou je in gewone mensentaal zeggen. Ik weet niet of een land failliet kan gaan, maar het gaat erg slecht met Griekenland. Pensioenvoorzieningen zijn riant, ambtenaren worden heel goed betaald, de verzorgingsstaat is daar eigenlijk uit de hand gelopen. Men heeft 120% van het bruto binnenlands product aan schuld. Dat moet terug naar 60%. Gigantische operatie. En inmiddels wordt er over 135 miljard aan steun gepraat. Moet Nederland veel meer gaan betalen dan die 1,8 miljard die al was toegezegd?

ROUVOET
Ik hoor wel een aantal bedragen noemen. Feit is alleen dat op dit moment wordt er heel intensief gesproken in Athene met de Griekse regering door het IMF, door de ECB en de Europese Commissie over een meerjarenprogramma. Als er leningen door de Europese landen gegeven worden, geschonken worden…Leningen geef je niet.

VRAAG
Dat is een verspreking die u niet moet maken.

ROUVOET
Leningen schenk je niet. Als er leningen verstrekt worden dan is dat conform een aantal strakke afspraken. Daar zijn natuurlijk al afspraken over gemaakt. Wat nu aan de orde is, is een meerjarenprogramma en dan zal ook blijken dat Griekenland het zelf moet doen. Dat zal niet mals zijn. Er moet hard gewerkt worden aan hervormingen. U gaf het al aan: er moet heel hard teruggedrongen worden, die overheidsuitgaven, de tekorten, de schuld. Daar zal het vanaf hangen wat de omvang van het programma kan zijn. Nou daar kunnen we niet op vooruit lopen, maar dat zal toch de komende dagen tot helderheid moeten komen en dan zal uiteindelijk door de betrokken Europese regeringsleiders van de landen die meedoen aan de euro ook afspraken gemaakt worden met de Griekse regering langs die lijnen, maar onder harde condities.

VRAAG
Maar het percentage wat Nederland in Europa in te brengen heeft is 5,9 miljard, zeg maar 6% voor het gemak. Stel dat er nou een steunpakket van 100 miljard uitkomt, dan gaan wij dus, met z’n allen als belastingbetaler 6 miljard uitlenen aan de Grieken. Zo simpel is het toch?

ROUVOET
Ja, er zijn afspraken gemaakt over percentages. 5,9%, u geeft dat terecht aan. Maar zolang we de omvang van het totale pakketprogramma niet kennen, weten we ook niet welk bedrag daaraan vastzit. Dus ik begeef me nu niet in speculaties of dat in die buurt komt. Ik weet wel dat we natuurlijk in eerste instantie we afspraken hebben gemaakt dat in 2010 er sprake zou zijn van maximaal 30 miljard aan leningen. Ik laat nu even wat er besproken wordt in Athene daar liggen. Maar het mag duidelijk zijn dat als daar na overleg, ook met de regeringsleiders, het Nederlandse kabinet teruggaat met de uitkomst daarvan en de betekenis voor Nederland, het aandeel Nederlandse leningen, naar de Tweede Kamer zal dat besproken worden.

VRAAG
Begrijpt u het sentiment? Bij de Duitse bevolking is dat heel sterk. Angela Merkel wil het ook het liefst de beslissing over de deelraadsverkiezingen van 9 mei in Nordwest Rheinfalen heen tillen. Het ligt daar gevoelig. Ook in Nederland. Ik hoorde vanmiddag een radio-enquête. Heel veel mensen zeggen: moeten wij nou in die bodemloze put geld gaan storten? Snapt u dat mensen denken van laat ze hun eigen boontjes doppen?

ROUVOET
Ik begrijp wel iets van het sentiment. Tegelijkertijd zou het onverstandig zijn om als je zo aan elkaar gekoppeld zit als de Nederlandse, samen met alle Europese landen die meedoen aan de euro…

VRAAG
Maar even tussendoor. Wij kunnen niet zomaar zeggen Griekenland bekijk het maar, stap maar uit de euro. Dat kan niet geloof ik he?

ROUVOET
Nee dat kan dus niet zomaar. Maar je kunt wel hele harde voorwaarden aan elkaar stellen. En ik denk ook dat het goed is dat mensen zich realiseren dat als we nou zeggen laat Griekenland maar zijn eigen boontjes doppen, dat dat nog wel eens grotere consequenties kon hebben dan wanneer we met elkaar onder hele strakke condities spreken over het verstrekken van leningen aan Griekenland.

VRAAG
Want dan stort de euro in elkaar? De financiële markt?  

ROUVOET
We moeten niet onderschatten wat het zou betekenen. Stel dat een land bijna failliet gaat, in ieder geval waar het heel slecht gaat, het niet meer kan beheersen. Dan is het veel vruchtbaarder, maar ook voor de eigen Nederlandse economie en de stabiliteit van de euro. Dus ook onze eigen financiële markten is het vele malen beter om onder heel strakke condities, nee niet het geld in een bodemloze put te storten, maar te zeggen van wij lenen hier geld met strakke voorwaarden en dan om te voorkomen dat het nog verder de verkeerde kant opgaat, Griekenland in staat te stellen om die slag te maken die gemaakt moet worden. Daar moeten ze zelf voor aan de bak. Maar dat is vele malen beter dan een land dat opgenomen is in de eurozone aan zijn lot over te laten.

VRAAG
Maar u garandeert dus in feite aan de Nederlandse belastingbetaler het geld komt terug?

ROUVOET
Er is door de minister van Financiën altijd aangegeven dat leningen zijn leningen. En leningen worden terugbetaald.

VRAAG
Ja maar goed als je failliet bent kan je niets terugbetalen. Garandeert u dat het geld terugkomt?

ROUVOET
U kunt het mij niet kwalijk nemen dat de inspanningen nu gericht niet op het scenario wat wij juist proberen te voorkomen, maar dat we alle inspanningen willen leveren om Griekenland duidelijk te maken dat ze zelf aan de bak moeten. Dat ze heel fors zullen moeten saneren en hervormen. En dat daar als hulpmiddel bij kan zijn leningen van Europese landen, waaronder ook Nederland.

•       KONINGINNEDAG

VRAAG
Morgen Koninginnedag. De eerste na het drama van Apeldoorn vorig jaar. Vanmiddag in Apeldoorn een monument onthuld ter nagedachtenis van de slachtoffers. Hoe kan je dan toch feestvieren morgen? Dat is een omschakeling mentaal. Verwacht u wel een feest ondanks alles?

ROUVOET
Mijn verwachting is dat het zoveel mogelijk een Koninginnedag zal zijn zoals we dat kennen, gekend hebben en zoals mensen het ook vaak willen zien. En zo zouden ook de Koningin en haar familie dat zo zien.

VRAAG
Dus gewoon open eigenlijk?

ROUVOET
Zo open mogelijk, ja. Zeker. Kijk, we moeten ook niet doen alsof er voorgaande jaren niet aan beveiliging en voorzorgsmaatregelen werd gedaan.

VRAAG
Maar dat zagen we toch helemaal niet?

ROUVOET
Het is wel een verschrikkelijk drama. Nee, maar misschien is dat maar goed ook, dat je niet alles ziet wat er gebeurt. Maar natuurlijk iedereen is nog onder de indruk van het drama van de vorige keer. Tegelijkertijd hebben we ook gezien dat we daarna weer Prinsjesdag konden hebben met elkaar, op een manier waarvan de meeste mensen in het land hebben gedacht van he maar zo is het altijd geweest. En dat is maar goed ook.

VRAAG
Terwijl daar ook, dacht ik, extra beveiliging was. Maar u zegt: je kan dat zo doen dat je toch feest kan vieren?

ROUVOET
Ik denk dat Prinsjesdag bewezen heeft dat wij een traditie die wij kennen en zeker met Koninginnedag dat we die hoog kunnen houden, terwijl het toch niet inboet op de veiligheid en dat we zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen nemen die genomen moeten worden.

VRAAG
Maar hoe stel ik me dat voor? Dat de Koninklijke familie morgen toch in een zekere vrijheid op straat loopt? Of in een bus? Ja u kent de details misschien niet, maar u zegt je moet eigenlijk wel heel goed kijken om het verschil te zien met voorgaande jaren.

ROUVOET
Misschien vindt u het niet erg als ik zeg voor zover ik de details wel ken, is het verstandig om er niet al teveel over te spreken. Maar ik denk dat de mensen morgen thuis, op televisie, een Koninginnedag zien zoals we door de bank genomen ook gewend zijn. En dat is maar goed ook.

VRAAG
Dank u zeer.

ROUVOET
Graag gedaan.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)