NOS, gesprek met de minister-president, Nederland 1

VRAAG
Er is een nieuwe wens van de Kamer: toch een missie naar Afghanistan. Een missie om politieagenten te trainen. 50 trainers zouden er naar toegaan, maar die moeten natuurlijk ook weer beschermd worden door militairen. Is het een goed idee?

BALKENENDE
Ik vind het positief. Positief omdat de Kamer in meerderheid zegt van wij vinden dat Nederland betrokken hoort te zijn bij de verdere ontwikkeling van Afghanistan. En dat is een positief signaal. En vorig jaar toen er in de Tweede Kamer in een motie van nou geen enkele militair in Uruzgan, nou die discussie hebben we toen gehad. Het kabinet is gevallen over deze kwestie, maar dit signaal is op zichzelf positief.

VRAAG
Maar denkt u dat mensen dit nog begrijpen? Een heel kabinet is geofferd aan het feit dat er geen militair naar Uruzgan mocht, naar Afghanistan mocht. En nu gaat er gewoon een nieuwe missie.

BALKENENDE
Het is natuurlijk wel zo dat de PvdA en de heer Bos hebben toen gezegd van wij stappen uit het kabinet omdat wij vinden dat er niets mag in Uruzgan, hoewel we daar weken over hadden gepraat. Iedereen kent die discussie.

VRAAG
Maar nu is de PvdA hier toch ook voor vanuit de Tweede Kamer?

BALKENENDE
Nou ze hebben tegengestemd tegen de motie. Maar goed ze hebben wel met elkaar gepraat kennelijk en ik geloof dat één van de punten was van ja hoe zit dat dan met de beveiliging van de politieagenten?

VRAAG
Ja hoeveel militairen gaan er mee?

BALKENENDE
Kijk, maar als je dus vindt dat Nederland politietrainers moet geven dan gaat het niet alleen om de politietrainers, dan gaat het ook om de beveiliging van deze trainers. Als er trainingen worden gegeven, dat kan wel op een compound gebeuren of een bepaald kamp waar de militairen ook zijn, alleen je moet die training ook geven in het veld, de steden en de dorpen. En dan moet je wel beveiligen.

VRAAG
Hoeveel militairen denkt u dat daar mee moeten? Een paar honderd of?

BALKENENDE
Ja als je praat over vijftig politietrainers dan moet je wel enkele honderden mensen rekenen voor ondersteuning.

VRAAG
Dus gewoon weer een missie naar Afghanistan, denk ik dan. Dan denk ik meteen ook had dat niet even geregeld kunnen worden toen die kabinetscrisis er was, dan had niet een heel kabinet hoeven vallen ten tijde van crisis.

BALKENENDE
Ja, maar dat moet u dan maar vragen aan degene die verantwoordelijk zijn voor de breuk.

VRAAG
Maar verwijt u dat de PvdA?

BALKENENDE
Laat ik niet teveel ook op deze plaats daarover spreken.

VRAAG
Nou het is nogal belangrijk.

BALKENENDE
Ik zeg er wel dit bij. Want als we destijds hadden kunnen kiezen voor die trainings- en transitiemissie, de overdracht van onze taken aan Afghanen, dan was dat fantastisch geweest. Voor de mensen zelf goed, voor onze eigen militairen en het was ook een geweldig signaal geweest: de missie kan worden afgerond. Nou nu moeten wij plotseling, door de politieke ontwikkeling in Nederland, ook ten opzichte van de PvdA, moeten we nu zeggen nu stoppen we en vervolgens zegt dan de Tweede Kamer, nu we demissionair zijn, er moet wel iets gedaan worden. Ik had liever ook wat meer samenhang gehad, dat snapt u.

VRAAG
Ik begrijp dat u demissionair premier bent en dat u nog meer uw woorden weegt, maar ik proef spijt en een beetje teleurstelling in uw woorden.

BALKENENDE
Dat zijn uw woorden. Ik zeg alleen: als je het hebt over wat had je liever gehad, dan was het beter geweest als wij destijds een mooie overgang hadden kunnen hebben van onze missie nu en dan die missie beëindigen door de overdracht van taken aan de Afghanen. Dat kan niet, maar wat ik wel…ik stel het wel positief, want ik ben wel gelukkig met het feit dat er iets gebeurt, dat de Kamer zegt laten we deze activiteiten verrichten.

VRAAG
Dit geschuif wel, niet naar Afghanistan. Het feit dat er nu weer twee militairen gesneuveld zijn in Afghanistan, maakt dat die discussie niet extra wrang?

BALKENENDE
Het is een moeilijke discussie, is het altijd geweest. Maar uiteindelijk gaat het om de vraag wat dragen wij bij aan verbetering van het lot van de mensen daar? Wat doen wij voor veiligheid en vrede in dat gebied? Economische mogelijkheden, goed bestuur. Daarom zitten we in Afghanistan. En ook voor de militairen. Het is heel terecht dat u spreekt over twee mariniers die zijn omgekomen, Marc Harders en Jeroen Houweling. Twee militairen die de hoogste prijs hebben betaald, het hoogste offer hebben gebracht voor de mensen daar. Ook daar moet je aan denken. En dan zou het zo goed zijn geweest als wij onze activiteiten hadden kunnen overdragen aan de Afghanen zelf.

VRAAG
Dat is dus niet gebeurd en dat vindt u dus, in mijn woorden, jammer.

POLITIEKE CRISIS BELGIE

VRAAG
We gaan even naar België, kabinetscrisis daar, u bent niet de enige met een gevallen kabinet. Hoewel in België is het nog niet gevallen, ontslag is aangeboden bij de koning. Yves Leterme, dat is een goede vriend van u. Heeft u hem al gesproken?

BALKENENDE
Ja we hebben vanmiddag even met elkaar gebeld. Zoals we eigenlijk heel veel contact met elkaar hebben. Dat is soms bij de voorbereiding van de Europese Raad of als we in het buitenland zijn, dan praten we met elkaar en uiteraard is het dan ook gebruikelijk dat je met elkaar spreekt over de politieke ontwikkelingen.

VRAAG
Hoe is de man er aan toe?

BALKENENDE
Nou ja, hij betreurt dit uiteraard. Tegelijkertijd is het nu wel afwachten wat er gebeurt. Gister heeft hij zijn ontslag aangeboden aan de koning, aan koning Albert. De koning heeft toch nadrukkelijk aangegeven dat het beter zou zijn als er wordt gewerkt aan een politiek oplossing. Daar heb je wel de partijen voor nodig. De partij die eigenlijk zei van nou wij zien het niet meer zitten, is kennelijk nu toch wel te bewegen om in ieder geval na te denken over het vinden van een oplossing. En ik hoop dat die gevonden kan worden.

VRAAG
Maar het is nogal een diepgaande kwestie. Het gaat weer natuurlijk over de taalstrijd. Weliswaar in de vorm dat die met kiesdistricten en dergelijke te maken heeft. Is er nog een uitweg voor Leterme naar uw idee? Voor het zoveelste kabinet dat in België in korte tijd gevallen is? Bijna gevallen.

BALKENENDE
Het is zo dat Jean-Luc Dehaene, een echt vermaard Belgisch politicus, oud-premier en iemand met grote ervaring, die is juist nu ook benaderd, al maanden geleden, om te werken aan die oplossing voor Brussel-Vilvoorde-Halle. Dan heb je te maken met de taalstrijd, taalontwikkelingen daar. Nou op het moment dat het niet lukt, dan kan je zeggen, zal het dan wel lukken? Ik hoop oprecht voor België dat die oplossing gevonden kan worden, want uiteindelijk hebben we genoeg het meeste baat bij met stabiele staten, stabiele landen en stabiele politieke systemen. En dat hoop ik ook dat dat Yves Leterme gegeven zal zijn.

GOLDMAN SACHS

VRAAG
Er is deze week grote beroering over een bank, Goldman Sachs, Amerikaanse bank die veel doet op Wallstreet. En dat is een bank die waardepapieren verkocht die te maken hadden met rommelhypotheken en tegelijkertijd speculeerde de bank op de neergang van de huizenmarkt als gevolg van die rommelhypotheken. Wat vindt u van zo’n handelswijze?

BALKENENDE
Nou daar zijn natuurlijk heel veel vraagtekens bij te stellen. Alleen op dit moment is het zo dat alles wordt onderzocht wat de bank heeft gedaan. Maar het is wel zo, kijk banken, is mijn opvatting ook, horen dienstbaar te zijn aan het economisch systeem. En wat je nu feitelijk krijgt, is dat er bepaalde elementen in gaan sluipen die natuurlijk niet bijdragen aan stabiliteit.

VRAAG
Want in feite verdient deze bank dus aan het failliet van de eigen klant en die eigen klant is bijvoorbeeld ABN Amro, die 600 miljoen euro armer schijnt geworden te zijn, tegenwoordig een staatsbank, dus ook belangrijk voor u. Is dit een bank waar u nog zaken mee wilt doen? Het ministerie van Financiën doet veel zaken met deze bank.

BALKENENDE
Kijk als ik nu juist een pleidooi voer voor zorgvuldigheid van banken dan moet ik op mijn beurt ook zorgvuldig zijn. Dus er is nu een onderzoek dat wordt verricht, dus ik ga nu geen conclusies verbinden aan de situatie, maar ik vind wel dat we gewoon lessen hebben te trekken. Lessen te trekken uit de financieel-economische crisis en de rol die banken hebben gespeeld, maar ook dit soort gedrag behoort echt onder ogen te worden gezien. Ik praat niet over sancties, maar ik geef wel aan dat er echt alle aanleiding is om dit diepgaand te bekijken en dat gaat gebeuren.

VRAAG
Uw collega Obama die pakt de banken keihard aan. En die spreekt ze ook keihard toe. Die wacht geen zorgvuldige onderzoeken af. Die zegt dit kan zo niet langer. Wat vindt u dan van zijn handelswijze?

BALKENENDE
Nee maar we trekken natuurlijk ook samen op. We hebben het gehad in het verleden over de bonuscultuur. Daarin hebben de Amerikanen en wij samen opgetrokken.

VRAAG
Dit lijkt me nog een graadje erger dan de bonuscultuur.

BALKENENDE
Toen hebben we het gehad over toezicht, ook daarin zijn we samen opgetrokken. Het gedrag van banken behoort gewoon beter te worden. Alleen u vraagt mij, wat zijn de sancties, wat gaat u doen. Dan zeg ik dan wil ik dat eerst uitgezocht hebben. Maar de intentie is gewoon hetzelfde.

VERKIEZINGEN

VRAAG
Dit is waarschijnlijk één van de laatste gesprekken op vrijdag met de minister-president waarin u figureert. In elk geval voorlopig, maar misschien wel voor altijd. We weten niet hoe het verder gaat na de verkiezingen. Wat voor een gevoel levert dat eigenlijk op bij u?

BALKENENDE
Eigenlijk niet anders dan anders. Ik doe gewoon mijn werk en het is altijd zo dat als er verkiezingen aan komen dan stoppen deze gesprekken en op enig moment worden deze gesprekken weer hervat.

VRAAG
Denkt u dat deze gesprekken met u daar op die plek en ook mijn plek ook hervat zullen worden?

BALKENENDE
Dat bepaalt de kiezer. Zo gaat het bij elke verkiezing.

VRAAG
En u gaat ervoor he?

BALKENENDE
Ik ga gewoon graag door. Niet vanwege mijn eigen positie, maar vanwege het werk dat nog gedaan moet worden. Nederland zit in een financieel-economisch moeilijke tijd en er moet veel gedaan worden. De economie moet er weer bovenop komen, de overheidsfinanciën op orde brengen, we moeten werken aan een respectvolle samenleving. Kortom, het werk moet gedaan worden. Daarom ben ik gemotiveerd.

VRAAG
Alleen het volk heeft geen vertrouwen. Schijnt. Want de Volkskrant komt met een onderzoek dit weekend waaruit blijkt dat het vertrouwen in u als premier tot een historisch dieptepunt is gedaald, namelijk 31%.

BALKENENDE
Waarom zou de Volkskrant dat nu doen?

VRAAG
Wat denkt u?

BALKENENDE
Nou geeft u eens het antwoord, u bent journalist.

VRAAG
Maar ik heb geen idee. Waarom zou de Volkskrant dat doen. Het is interessant. Vlak voor de verkiezingen.

BALKENENDE
Morgen CDA-congres.

VRAAG
Ja, is goede timing, zou ik zeggen.

BALKENENDE
Nou ja, ik zeg dat de vraag is op een gegeven moment van wat is journalistiek of wat is op een gegeven moment de stemming die wordt gemaakt.

VRAAG
U beschuldigt nu dus de Volkskrant van stemmingmakerij?

BALKENENDE
Dat zeg ik niet. Ik zeg het valt me gewoon even op.

VRAAG
U impliceert met die vraag aan mij dat de Volkskrant dit doet omdat morgen dat congres is.

BALKENENDE
Het kan toch geen toeval zijn dat het wordt gedaan. Aan de andere kant…

VRAAG
Denkt u dat de Volkskrant u beentje wilt lichten?

BALKENENDE
Ach, dat moet u aan de Volkskrant zelf vragen. Het gaat mij om iets anders. Het gaat mij om politiek waarin het voorop behoort te staan van wat is nodig voor Nederland. En ik merk dat er nu heel veel wordt gesproken over peilingen, maar de kern is van waar wordt Nederland beter van? En wanneer het nu gaat om onderzoeken van de Volkskrant en peilingen, ik heb al die jaren nooit anders meegemaakt. Uiteindelijk gaat het om één moment en dat zijn de verkiezingen. En voor het overige moet je gewoon je werk doen.