NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

BALKENENDE:
Dat je feitelijk je nu moet gaan toeleggen en gaan voorbereiden op iets waarvan verschillende groeperingen en geweldige rotzooi willen maken. Dat is gewoon in- en intriest. Dan kan ik me irritatie wel goed voorstellen.

VRAAG:
Is dit nu een moment waarvan u zegt: misschien moeten we echt serieus gaan kijken of bij dit soort evenementen het geld gewoon van de organisator moet komen?

BALKENENDE:
Het is een beetje lastig in een fase waarin het kabinet demissionair is om te gaan praten over veranderingen van regelingen. Dit zou wel iets moeten zijn denk ik wat aan de orde zou kunnen komen in bijvoorbeeld een kabinetsformatie.

PRESENTATOR:
Ook premier Balkenende ontkwam er vandaag niet aan zich te mengen in de discussie over de finale van de KNVB-beker. (…) Waar heeft de premier het over gehad vandaag?

ANDRINGA:
Deze week kwam het jaarverslag van de Raad van State. (…) En de vice-president van de Raad van State, Tjeenk Willink, kwam met forse kritiek op de politiek. Vanwege alle voorstellen die nu de ronde doen om stevig het mes te zetten in ambtenaren, provincies en ministeries, zonder dat onder die plannen nu echt een politieke visie ligt waar het met Nederland naar toe moet. Waar willen we staan, bijvoorbeeld in 2020 of 2025.

PRESENTATOR:
Ja, want ook dit kabinet wil toch fors snijden in het aantal ambtenaren?

ANDRINGA:
Ja, en je ziet het nu ook terug in bijna alle verkiezingsprogramma’s. Dus de druk wordt nog eens verder opgevoerd om flink te gaan snijden. En daarom begint de Raad van State zich toch wel zorgen te maken of wat er dan straks nog van over is van het openbaar bestuur of dat wel voldoende is om het reilen en zeilen in goede banen te leiden. En verder heb ik nog met Balkenende gesproken over het vliegverbod en als dat langer gaat duren dan zich tot nu toe laat aanzien dat dat mogelijk gevolgen heeft voor de begrafenis van de Poolse president.

ANDRINGA:
Feyenoord of Ajax?

BALKENENDE:
Ik ben altijd voor het Nederlands elftal.

ANDRINGA:
Feyenoord of Ajax?

BALKENENDE:
Ik maak geen keuzes tussen een van de twee. Ze zijn me allebei even lief. Ik snap dat u over dit onderwerp wilt spreken. Ik moet zeggen: dat zal voor u gelden, dat geldt voor mij, dat geldt voor de luisteraars. Ik krijg toch een heel ongemakkelijk gevoel dat je bij eigenlijk een fantastische wedstrijd tussen twee heel belangrijke teams, wat hebben we niet genoten van die wedstrijden in het verleden, als die twee teams nu bij elkaar komen en je moet uiteindelijk niet praten over het voetbal, maar je praten over veiligheid en over te verwachten ellende, en over het feit dat er niet een maar twee wedstrijden moeten worden gespeeld. Dat is jammer.

ANDRINGA:
Hoe serieus is die dreiging eigenlijk, want ja: er staan wat dingen anoniem op internet en plotseling is iedereen in rep en roer.

BALKENENDE:
Je hebt denk ik niet al te veel fantasie nodig hoor. Laat ik eens een voorbeeld noemen: een aantal jaar geleden was ik bij een wedstrijd en er waren geen Ajax-supporters en er was een deel van de Feyenoord-aanhang, de raddraaiers, die wilden toch gaan knokken. Toen hebben ze maar de ME uitgezocht als doel. Waarmee aan te geven hoe dat loopt. Er was teleurstelling ook deze week toen bleek dat er twee wedstrijden gespeeld moesten worden. Ook toen is er weer ellende ontstaan.

ANDRINGA:
Dus u vindt het terecht?

BALKENENDE:
Dan hebben we nog niet eens te maken met de confrontatie van twee teams. Kijk, het is natuurlijk toch zo dat die autoriteiten die erover gaan die analyses maken van hoe staan we er eigenlijk voor en wat kan er gebeuren. Ja, die gaan niet over een nacht ijs. Die gaan gewoon kijken waar bestaan de risico’s uit. Nou, als ik nu zie welke politiemacht op de been moet worden gebracht om zo’n wedstrijd in goede banen te leiden, althans niet de wedstrijd maar wat er omheen gebeurt, ja dat is eigenlijk ontzettend jammer.

ANDRINGA:
Maar zijn de autoriteiten niet een beetje te voorzichtig, te bang, vanwege de mogelijke zaken die uit de hand kunnen lopen?

BALKENENDE:
Ja, dat kun je natuurlijk altijd zeggen, aan de andere kant: als we nu zien wat er is gebeurd in Hoek van Holland wat volledig uit de hand is gelopen, dan gaat men ook zeggen van: had dat niet anders moeten worden voorbereid? En als je nu weet dat er toch een hele riskante wedstrijd komt wat betreft de hooligans en echt de buitengewoon vervelende figuren. Als dat eraan zit te komen dan maak je wel een risico-inschatting. Dat is ook een taak van een overheid.

ANDRINGA:
Er wordt gezegd dat de oplossing die nu gevonden is, dat die mede is ingegeven door het feit dat Nederland graag grote voetbalkampioenschappen wil organiseren en dat het niet doorgaan van de finale dat dat mogelijk die deelname of het verkrijgen van dat toernooi in gevaar zou brengen.

BALKENENDE:
Dat weet ik niet. Ik heb natuurlijk zelf mijn rechtstreekse contacten met de minister van Justitie. En we hebben het gehad over de vraag van hoe gaan we nu met dit alles om en hij heeft mij uitgelegd dat het ging om risico-inschattingen. Het ging over de contacten die hij heeft gehad met de KNVB. We hebben het gehad over zijn contacten met burgemeester Aboutaleb en uiteindelijk de gemeenschappelijke conclusie was: het is beter om twee wedstrijden te hebben in twee stadions. En de supportersstromen gescheiden te houden. Gewoon puur op grond van veiligheidsoverwegingen. Dat staat op zichzelf. En die afwegingen vind ik heel legitiem. Het gaat nu puur om veiligheid en om te voorkomen dat de politie in onmogelijke toestanden komt. Dat op zichzelf staat nog even los van het organiseren van evenementen. Ik heb overigens ook wel de indruk dat het organiseren van internationale toernooien toch van een iets andere orde is dan wedstrijden tussen teams in Nederland, want wanneer je te maken hebt met een internationaal toernooi dan heb je gewoon met landenteams te maken. Nou ik moet zeggen: de sfeer die ik aantref bij een WK Voetbal - ik ben in Duitsland geweest of bij het EK onlangs nog niet zo lang geleden in Zwitserland en Oostenrijk - was toch echt van een heel andere orde.

ANDRINGA:
Dit was ook de week van het jaarverslag van de Raad van State. En de vice-president van de Raad van State Tjeenk Willink maakt zich een beetje zorgen als je kijkt naar alle verkiezingsprogramma’s waarin vooral wordt aangekondigd om te gaan bezuinigen om ministeries, op ambtenaren op bestuurslagen. En die zegt van ja: het is allemaal wel mooi, maar wat ik mis is een brede politieke visie waarbinnen die eventuele bezuinigingen plaatsvinden. Dat zou eigenlijk eerst moeten gebeuren voordat we gaan snijden in allerlei overheidsdiensten. Wat vindt u van die kritiek? Heeft hij gelijk?

BALKENENDE:
Nou, het is een beetje lastig om daar nu al op in te gaan. We krijgen een Kamerdebat hierover, maar kijk het is natuurlijk wel zo: in verkiezingsprogramma’s geven politieke partijen aan hoe zij de toekomst van Nederland zien.

ANDRINGA:
Daarbij mist Tjeenk Willink juist die politieke visie. Hij ziet wel de bezuinigingsdrift, maar niet de visie eronder.

BALKENENDE:
Ja, maar ik weet niet of je dat zo zwart/wit mag stellen hoor. Ik vind dat partijen gewoon aangeven van hoe zij aankijken tegen de rol van  de overheid, de rol van Nederland in Europa. Hoe wordt aangekeken tegen economische dynamiek, tegen lastendruk. Al die dingen die zitten toch in verkiezingsprogramma’s. Ja, en dan ben ik het wel eens met Tjeenk Willink als hij zegt: er moet uiteraard een verband bestaan tussen die visie op de toekomst van Nederland en hoe je je openbaar bestuur inricht. Dat is natuurlijk gewoon waar. Nog even los van dit vraagstuk is het natuurlijk wel zo…

ANDRINGA:
Dat was voldoende aanwezig trouwens die visie waar moet Nederland…

BALKENENDE:
We moeten oppassen om…

ANDRINGA:
Over tien jaar staan.

BALKENENDE:
Nou ja, ik vind, als je aan mij vraagt: wat is het beeld dat je van Nederland hebt dan weet u hoe ik ertegenaan kijk. Ik zie graag een ondernemende innovatieve samenleving waarin je juist heel interessante combinaties hebt van innovatie en duurzaamheid.

ANDRINGA:
Maar hoe verhoudt zich dat tot die voorgestelde bezuinigingen waarin juist bestuurslagen worden weggehaald met veel minder ambtenaren?

BALKENENDE:
Ja maar dan moet je de zaak toch in een goed perspectief plaatsen. Ik noem maar iets: er zijn discussies over hoe ga je nu om met de verhouding provincies waterschappen om maar eens een voorbeeld te noemen. Maar je kunt best nadenken: is dat allemaal nodig? Binnen gemeentelijke decentralisatie, deelraden wil je dat allemaal? Een discussie bijvoorbeeld over twee ministeries, ik noem maar iets: BZK en Justitie, er zijn al heel lang ideeën over om te komen tot een ministerie van Veiligheid. Nou, die discussie kun je natuurlijk gewoon met elkaar voeren. Het is alleen wel zo en die kritiek begrijp ik wel van Tjeenk Willink, als je zou zeggen: het gaat alleen maar om het snijden zonder dat je een visie hebt of alleen maar om te zorgen dat er minder ambtenaren zijn, ja dat is een veel te schrale visie. Daar ben ik het wel mee eens. Maar ik denk dat er meer te vertellen is.

ANDRINGA:
U gaat naar de begrafenis van de Poolse president. Als het luchtruim nu nog gesloten is, hoe gaat u er dan naar toe. Kunt u vliegen? Krijgt u ontheffing? Gaat u met de trein?

BALKENENDE:
Nee, het is op het ogenblik nu echt afwachten en dat geldt natuurlijk voor alle mensen die gebruik willen maken van vliegtuigen tot het luchtruim weer opengaat. Wanneer het luchtruim gesloten is dan wordt er niet gevlogen. En dat geldt ook voor regeringsvliegtuigen.

ANDRINGA:
En stel dat het nog langer duurt, hoe komt u in Polen?

BALKENENDE:
Ja, maar dan wordt het heel erg lastig, want dan is de afstand erg groot om dat op een andere manier te doen. En dan gaan echte problemen ontstaan. U weet ook: om die reden is gesproken over de mogelijkheid om de begrafenis, herdenking uit te stellen. Ik krijg nu net ook het bericht door dat de familie Kaczynski heeft gezegd van: nee, wij vinden dat dat in ieder geval niet mag gebeuren.

ANDRINGA:
Dus er bestaat een mogelijkheid dat u en de kroonprins er dan niet zijn?

BALKENENDE:
Die kans zit er in, omdat je dan logistiek ergens niet kunt komen. Alleen is het op het ogenblik nog echt afwachten of het zo ver is. Ik hoop dat de situatie zo mag zijn dat er gewoon weer gevlogen kan worden. Dat geldt overigens voor iedereen, want mensen willen ook terug naar hun families. Men wil op vakantie. Het bedrijfsleven die gewoon ook weer hun werk moeten doen. Kortom, ik hoop dat er zo snel mogelijk een eind komt aan deze fase. 

(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd)