Toespraak Balkenende huldiging Nederlandse medaillewinnaars

Beste sporters, coaches en sportliefhebbers,

"Dit waren de Spelen van de memorabele momenten", zei chef de mission Henk Gemser afgelopen weekend. Volgens mij is dit de meest kernachtige en treffende samenvatting van twee weken topsport in Vancouver.

De Olympische Spelen hebben altijd iets magisch - dromen komen er uit en dromen vallen er in duigen.
Het Olympisch vuur maakt van verliezers winnaars - en andersom.

Eens in de vier jaar is alles intenser, grootser, emotioneler - en dat hebben wij als Nederlanders geweten. Het oranjehart heeft heel wat te verduren gehad.

Voor de Nederlandse ploeg waren er pieken van perfectie. Maar ook dalen en decepties.
Er was ontlading en ongeloof na winst. Maar ook ontgoocheling en ontluistering na verlies.
Er waren de totale verrassingen. Maar ook de torenhoge verwachtingen.

Sven Kramer weet daar alles van. Hij reed zijn eerste 12 ronden op de Richmond Olympic Oval met de druk van de hele natie op zijn schouders. Een bijna ondraaglijke last. Die nog eens verergerd werd door het wedstrijdschema van de 5 kilometer.

Beste Sven, als eerste van alle favorieten hoorde je het startschot. Tijdens de race gaf je alles. Helemaal leeg kwam je over de finish. Daarna restte het bange wachten. De gekmakende spanning gevolgd door tranen van intense opluchting toen bleek dat niemand aan jouw tijd kon tippen. Die glorieuze gouden plak behoort je gewoon toe.

De rest van het toernooi was alles behalve gewoon voor Sven Kramer. Helaas hebben we allemaal moeten constateren dat vanzelfsprekendheden in de sport niet bestaan. In een flits kan een zeker gewaande winst omslaan in een bitter en verbijsterend verlies.

Iedereen zag het tijdens die 10 kilometer. Iedereen was ontzet. Iedereen heeft er een mening over. Maar beste Sven, ik zeg je dit: alleen een groot sportman kan ook waardig verliezen. En jij hebt laten zien dat je niet alleen de beste bent, maar ook de allergrootste. Ik weet zeker dat in Rusland jouw revanche wacht.

Bob de Jong hoeft zich in Sotsji niet meer te bewijzen. In de schaduw van het drama van Sven Kramer vervolmaakte hij een unieke trilogie. 3 Spelen, 3 plakken, 3 kleuren. Bob, er zijn er maar weinig die je dat nadoen. Geniet van je prestatie. Geniet van je brons. Geniet van je kleurrijke medailleverzameling.

Over kleur gesproken: die medaille die nu is behaald bij de ploegenachtervolging heeft toch echt de verkeerde. Op het wellicht meest spannende en spectaculaire onderdeel van het langebaanschaatsen kunnen 'wij' beter dan een derde plek. Het was duidelijk dat Jan Blokhuijsen, Mark Tuitert, Simon Kuipers en Sven Kramer daar net zo over denken. Simon zei het na afloop mooi: "Deze bronzen medaille is een kleine pleister op de wonde".

Hoe anders was de stemming na de 1000 meter bij de vrouwen. Zowel Laurine van Riessen als Annette Gerritsen stegen boven zichzelf uit. Terecht dat Laurine uitermate tevreden is met haar bronzen Olympisch debuut. En prachtig dat Annette na haar val op de 500 meter heeft laten zien over de veerkracht van een waar kampioen te beschikken. Slechts tweehonderdste van een seconde verwijderd van de overwinning. Wat mij betreft is haar zilveren plak voor de helft van goud. Dus eigenlijk heeft Nederland in Vancouver 4,5 gouden medailles behaald.

Beste mensen,

Een wonderschone gouden medaille hangt om de nek van Mark Tuitert. Tijdens zijn 1500 meter riep de TV-commentator: "20 februari 2010. Is dit de dag waar Mark Tuitert zijn hele leven op heeft gewacht?" Het antwoord op de vraag kennen we. Op het meest prestigieuze toernooi haalt Mark Tuitert de meest prestigieuze medaille op de meest prestigieuze schaatsafstand. "He is the king", zei Shani Davis terecht.

Beste Mark, ook jij stond vroeg aan de start. Niet als favoriet. Zelfs niet als outsider. Maar alles klopte. Vol overtuiging gleed je over het ijs. Iedere slag was raak. Een prachtige tijd stond op de klok. Een tijd waar al je tegenstanders zich één voor één op stuk beten.

De ultieme bekroning na acht jaar keihard werken was daar. Acht jaar van pech, van tegenslagen, van teleurstellingen, van 'net niet'. Voor jou en voor je coach Jac Orie. Ontroerend was de emotionele explosie toen bleek dat jij - dat jullie voor een sensatie hadden gezorgd.

Omdat je het zo moeilijk leek te beseffen, zeg ik het nog maar eens hardop: Mark Tuitert is Olympisch kampioen. Mark Tuitert is een voorbeeld van hoe ver een rotsvast geloof in eigen kunnen je kan brengen. Hoe groot de kracht van vertrouwen is. Hoe sterk de wil om te winnen iemand maakt.

En dat winnen inspirerend kan werken, bewees Ireen Wüst een dag later. Toen ze het ijs op stapte zei ze tegen coach Gerard Kemkers: "Zo moeten wij het ook doen". En zo deden jullie het ook! Ook jij reed een indrukwekkende race. Ook jij was veroordeeld tot het zenuwslopende wachten. Ook jij kon je geluk niet op toen bleek dat je voor de tweede keer een Olympische triomf had behaald.

Zelf zei je: "Turijn was geweldig mooi, maar deze medaille is nog mooier. Toen wist ik nog niet wat verliezen was. Nu heb ik beide kanten van de medaille gezien". Winnen na verlies is mooier, daar kunnen wij ons allemaal iets bij voorstellen. Begrijpelijk waren dan ook de tranen. Tranen die je eigenlijk niet wilde laten zien, want zo ben je niet. Maar Ireen, wat hebben we van je tranen van geluk genoten! En wat gunnen we je die gouden plak van harte. En - ik kan het niet laten om te zeggen - wat kijken we uit naar je volgende Olympische optreden.

Dames en heren,

Deze 21e Olympische Winterspelen waren voor Nederland historische Winterspelen. Voor de 100e keer ging een gouden medaille mee in de koffer naar Nederland. Een gedenkwaardig moment in de sportgeschiedenis van ons land. Maar nog gedenkwaardiger is dat de medaille behaald is in de sneeuw. Op een berg. Op een snowboard.

Dat Nicolien Sauerbreij op Cypress Mountain de sterkste was bij de parallel reuzenslalom noemde ze zelf "ongelooflijk bizar". Maar was dat wel zo? Kijk naar de omstandigheden tijdens de wedstrijd: mist, regen, harde wind, zompig terrein. Een typisch Nederlandse winter dacht ik zo. Zo'n winter waar een Hollandse dame wel raad mee weet.

Nicolien, je hebt een fantastische prestatie neergezet. Je hebt bewezen dat Nederland meer is dan een schaatsnatie. Dat alles mogelijk is. Als je maar wilt, en doorzet, en blijft dromen.

Niet alle dromen van alle sporters zijn uitgekomen. Dat is tijdens deze Spelen gebleken, maar ook daarvoor al. Ik denk bijvoorbeeld aan Marianne Timmer die haar droom om nog eenmaal te vlammen op een Olympisch toernooi door een afschuwelijke valpartij in duigen zag vallen. De wetten van de topsport zijn hard, soms zelfs wreed, dat blijkt maar weer.

Toch overheerst bij mij en ik denk bij heel veel andere Nederlanders een goed gevoel over deze Winterspelen. En dat komt natuurlijk door jullie, beste sporters. We hebben genoten van jullie topprestaties, jullie emoties, en jullie prachtige medailles. Heel veel dank - ook aan alle coaches en begeleiders - voor twee geweldige weken!

Reikhalzend kijken we uit naar de volgende Olympische Winterspelen. Want inderdaad: we krijgen geen genoeg van 'memorabele momenten'.

In de hal van het ministerie van Algemene Zaken poseren de Olympische medaillewinnaars van Vancouver met de minister-president. © foto RVD