Sigarettenfabrikanten manipuleren jongeren

Dames en heren, jongens en meisjes,

Als minister voor Jeugd en Gezin wil ik natuurlijk graag weten wat er speelt rondom de leefwereld van jongeren. Wat houdt hen bezig, hoe denken ze? Ik bezoek dan ook regelmatig jongerensites en forums. Het onderwerp roken kom ik daar vaak tegen.

Op een van deze forums schreef een meisje dat ze een peuk die roze is, wel ‘schattig’ vindt. Een ander schreef dat ze sigaretten met een kleurtje zo mooi vindt, dat ze er bijna om zou gaan roken.

[De minister laat sigaretten zien.]

Kijk over zo’n sigaret gaat het dus. Ziet er heel gelikt uit! Het lijkt op een kauwgomsigaret, heel aantrekkelijk kennelijk. En hier heb ik nog zwarte sigaretten, die bedoeld zijn voor stoere jongens!Het is jullie vast wel duidelijk dat het uiterlijk van een sigaret heel belangrijk is voor jongeren. Een pakje dat jongeren in de verleiding moet brengen. Want daar is het de fabrikant natuurlijk om te doen.

Ik gebruikte zojuist het woord ‘verleiden’. Dat is eigenlijk veel te aardig geformuleerd. Want wat fabrikanten in feite doen is manipuleren. Veel jongeren zijn heel beïnvloedbaar. Dat wéten fabrikanten; daar maken zij gebruik van door sigaretten en sigarettenpakjes zo mooi mogelijk te maken. Daar trappen jongeren in. Dat neem ik jongeren niet kwalijk, dat neem ik fabrikanten kwalijk!

Fabrikanten manipuleren niet alleen met het uiterlijk van de sigaret, zij doen dit ook op andere manieren. Zij maken de smaak en geur van tabaksrook aantrekkelijker door stoffen toe te voegen aan tabak. Zoals menthol, suikers, honing, drop en cacao.

Vanochtend zijn hier ook jongeren aanwezig. Ik wil ze straks graag vragen of zij weten dat deze stoffen aan tabak worden toegevoegd. Ook wil ik weten wat zij daarvan vinden.

Drie jongeren die hier zijn mag ik straks een prijs overhandigen, omdat zij de winnaars zijn van de prijsvraag. Zij hebben goede suggesties gedaan wat er op de website tabakinfo.nl zou moeten staan over tabaksproducten. Tabakinfo.nl is een nieuwe site van het RIVM die in de loop van volgend jaar live gaat. Op deze site komt per sigarettenmerk precies te staan welke ingrediënten er in de sigaretten zitten. Uit jullie antwoorden blijkt duidelijk dat jullie je niets wijs laten maken.

Een van jullie schreef letterlijk: 'Je denkt dat het roken van die sigaretten minder erg is maar dat is helemaal niet zo, dat proeft alleen zo. Dus met de smaak houden de fabrikanten je eigenlijk een beetje voor de gek.'

En zo is het maar net. Terug naar het onderzoek van het RIVM. Er zijn al vele onderzoeken over roken verricht, maar niet eerder is zo duidelijk naar voren gebracht waarom jongeren roken en waarom zij juist dat ene merk kiezen.

Roken is slecht voor de gezondheid. Daarom verzint het kabinet allerlei manieren om jongeren te ontmoedigen te gaan roken. En jongeren die al roken, proberen we te stimuleren om te stoppen met roken. Dat is heel lastig. Nu we de belangrijkste redenen om te beginnen met roken weten - zoals nieuwsgierigheid, de smaak, de vorm – kunnen we daar beter op inspelen. Ik zal Stivoro vragen om daar in hun campagnes op in te spelen.

Ook wil ik dat jongeren zich veel meer dan nu gaan realiseren dat fabrikanten trucjes gebruiken om hen aan de sigaret te krijgen. Dat zij jongeren manipuleren. Roken is niet stoer. Je laten manipuleren door sigarettenfabrikanten is nog veel minder stoer. Stivoro ontwikkelt lesmaterialen voor scholen over roken. In die lessen zou ook heel goed aan de orde kunnen komen wat de methoden van fabrikanten zijn om jongeren te verleiden om te gaan roken.

Ik sluit af met een voorbeeld van marketingpraktijken van enkele tabaksfabrikanten. Begin november berichtten de media hier ook over. Zestig creatieve jongeren krijgen een jaar lang gratis sigaretten aangeboden van een grote tabaksfabrikant. In ruil hiervoor moeten ze aanwezig zijn bij drie brainstormsessies over tabaksreclame. Ik vind deze praktijken schokkend. Dergelijke methoden rieken naar sluikreclame en dat is gewoon verboden. Gelukkig dat heftige reacties op deze praktijken de fabrikanten ervan overtuigd hebben dat ze hiermee moeten stoppen.

Laten we hopen dat protest vaker zal leiden tot het terugdraaien van foute strategieën die fabrikanten gebruiken. Bijvoorbeeld manipulatie door het toevoegen van allerlei lekkere stoffen in sigaretten. Ik vind dit een onverantwoorde manier om zo jongeren aan het roken te krijgen.

Ik zou zeggen: als u en jullie er net zo over denken, laat dat dan weten aan de sigarettenfabrikanten. Zelf doe ik vandaag ook een appèl op fabrikanten om hiermee te stoppen.

Winnaars van de wedstrijd, ik spreek jullie straks graag nog even!