Gesprek na de ministerraad (Met het Oog op Morgen, radio 1)

Mediatekst | 05-11-2009

PRESENTATOR:

Vindt Balkenende nog steeds dat hij terecht weigerde in de Tweede Kamer over de AOW te praten?

ANDRINGA:

Ja, het was helemaal geen toeval wat er deze week gebeurde, want minister Bos en premier Balkenende wilden voor eens en altijd duidelijk maken dat ze niet van plan zijn om voor ieder wissewasje in de Tweede Kamer te verschijnen. Er worden hele lijsten bijgehouden van hoe lang ministers in de Tweede Kamer staan, en er is toch wel een breed gevoel dat het gewoon te veel wordt. En nu lijkt het misschien wel een nederlaag dat premier Balkenende alsnog voor dat AOW-debat in de Tweede Kamer moet verschijnen, maar ik kan me zo voorstellen dat ook een onderdeel van die toezegging is geweest dat in de toekomst, bijvoorbeeld Kamervoorzitter Verbeet ervoor gaat zorgen dat er wat minder verzoeken richting premier gaan om naar de Tweede Kamer te komen.

PRESENTATOR:

Maar het AOW-debat kun je toch geen wissewasje noemen?

ANDRINGA:

Nee, dat is geen wissewasje, maar Balkenende legde ook uit: er is zoveel over gesproken al waar ik wel bij aanwezig ben geweest, en ja om nu nog een keer, nu het besluit al genomen is, om dan nog eens een keer in de Tweede Kamer te verschijnen. Dat kan net zo goed een vakminister doen.

PRESENTATOR:

Balkenende wil dus niet meer zo vaak naar de Tweede Kamer. Bestaat de kans dat hij er helemaal niet meer heen hoeft omdat hij een andere baan krijgt ook nog steeds?

ANDRINGA:

Ja, dat kan nog steeds. De vraag hangt namelijk nog steeds boven de markt of hij kandidaat is of niet. Hoewel die vraag kan hij zo langzamerhand echt niet meer horen, maar hij heeft nog wel begrip voor het feit dat het hem steeds wordt gevraagd…

BALKENENDE

Tuurlijk, die vragen die komen terug. Dat is logisch. Dat gebeurt ook veel op het ogenblik, en het zijn ook belangrijke beslissingen die genomen moeten worden, dus ik kan die discussie wel plaatsen.

ANDRINGA:

Ja, maar begint het zo langzamerhand een beetje te vervelen?

BALKENENDE

Nou ja, dat je steeds dezelfde vragen krijgt, ach dat went. Maar je schiet er niet zoveel mee op. En dan krijg je een herhaling van zetten, en daar heeft niemand iets aan.

ANDRINGA:

U bent geen kandidaat he?

BALKENENDE

Nee.

ANDRINGA:

Nee. Maar het is wel de verwachting dat er de komende week een beslissing valt. Hoe gaat dat nu precies in zijn werk? Wat kunnen we verwachten de komende dagen?

BALKENENDE

Wat deze week enorm belangrijk was, was het besluit in Tsjechië van het hof. Het Constitutioneel Hof in Tsjechië. Dat had je nodig om te weten van: we kunnen nu definitief door met het Verdrag van Lissabon. Dat is weer van belang voor de vraag van: komt er een voorzitter van de Europese Raad of niet. Dan ben je vervolgens afhankelijk van het Voorzitterschap. Dat is nu Zweden onder leiding van premier Reinfeldt. Wat gebeurde er? Toen deze beslissing viel, was de heer Reinfeldt zelf in de Verenigde Staten, en op het ogenblik is hij in India. Wanneer hij terug is uit India zal hij beginnen met zijn consultaties.

ANDRINGA:

Dus dan is het maandag.

BALKENENDE

Ik dacht dat hij in het weekend terugkwam. Hij zal denk ik inderdaad maandag beginnen met de gesprekken.

ANDRINGA:

Dan gaat hij die 27 regeringsleiders bellen.

BALKENENDE

Ja, die gaat hij bellen en dan zal hij daar een analyse van maken, en dan ontstaat voor hem het moment om te kijken van: kan ik dan de Europese Raad bij elkaar halen en dan is de vraag of dat nu snel is of dat het iets meer tijd nodig heeft. Dat weten we niet.

ANDRINGA:

En kan hij in zo'n gesprek ook zeggen: Ja, Jan Peter we zoeken een ervaren premier uit een wat kleinere EU-lidstaat en het liefst van de christen-democratische familie. Nou, dan zijn er maar een paar smaken.

BALKENENDE

Nu ja, de vragen die hij stelt, dat weet ik allemaal niet. Ik vraag me dus ook af van hoe hij die vragen zal gaan stellen. Dat is voor mij net zo goed een vraag als voor u. Dat wachten we maar af, en wat de keuze betreft: u heeft gemerkt dat er een heleboel namen op het ogenblik de ronde doen. De naam van Tony Blair is bijvoorbeeld genoemd, laat ik eens een naam noemen, maar we zullen zien wat er allemaal gaat gebeuren. En dat is toevallig een groot land.

ANDRINGA:

Dus volgende week, hetzij in dit weekend, is er een naam uit de hoge hoed?

BALKENENDE

Wat mij betreft zo snel mogelijk, maar zoals gezegd dat is echt afhankelijk van de raadplegingen waar Reinfeldt mee bezig is.

ANDRINGA:

Er is natuurlijk het gevaar, want u zegt steeds: ik ben geen kandidaat en dat geloven we, maar er zijn toch ook een heleboel mensen [onverstaanbaar, red.] als Jan Peter Balkenende gevraagd wordt of hij het wil doen, dan is hij weg uit Nederland. Maar stel dat het aan iemand anders wordt gevraagd, loopt u dan ook niet het gevaar dat het imago blijft hangen: eigenlijk had de premier in Brussel willen zitten, en niet hier in Nederland.

BALKENENDE

Het is een beetje zoals u het nu formuleert. Kijk, ik voer de discussie niet. Ik ben geen kandidaat, ik ben niet gevraagd. Dat zeg ik al een paar weken, en er is ook in die situatie helemaal niets veranderd.

ANDRINGA:

U zou ook kunnen zeggen: ik ga absoluut niet weg. Ik blijf tot 2011, maar dat zegt u niet.

BALKENENDE

Wat mij zo bezighoudt is dat er zo geweldig veel wordt gespeculeerd. Ikzelf geef daar geen voeding aan. En nu is het gewoon een kwestie van wat zal er gaan gebeuren wanneer het Voorzitterschap mensen gaat benaderen. En dan zullen we ook horen hoe die vragen zullen luiden. Dat is dan verder afwachten. En al die speculaties. Ik zie natuurlijk ook wel de kranten. Ik denk van: ja daar worden we ook niet zoveel wijzer van. En bovendien: het houdt mij eerlijk gezegd ook niet zo bezig ook, hoor. Ik heb genoeg andere dingen aan mijn hoofd.

ANDRINGA:

Ik geloof u op uw blauwe ogen. Deze week was er wat anders: u heeft een punt willen maken over het veelvuldig verschijnen in de Tweede Kamer. Ik hoorde u vandaag zeggen: er is bewindspersoon geweest die 26 uur in de Kamer stond. Was dat in een maand, een kwartaal of een week?

BALKENENDE

26 uur in week. En dat was gewoon als een voorbeeld.

ANDRINGA:

Wie was dat trouwens?

BALKENENDE

Dit was minister Klink. Er wordt bijgehouden wie de meeste uren maakt. Nou, minister Klink maakt heel veel uren in de Kamer. En ook Hirsch Ballin zit er heel veel.

ANDRINGA:

Is dat niet heel erg mooi dat bewindspersonen de kans krijgen om in de tempel van de democratie hun beleid te verdedigen?

BALKENENDE

Kijk, het is natuurlijk altijd een eer om in het parlement te komen. Het is een eer om deel uit te maken van de democratie en tegenover de volksvertegenwoordiging je ideeën te verdedigen, te staan waarvoor je staat, verantwoording af te leggen. Alleen, het is ook zo dat bewindslieden naast debatteren ook andere verantwoordelijkheden hebben. Je moet een departement aansturen. Je hebt de ministerraad voor te bereiden. Je hebt de contacten nodig in het land, want je kunt niet alleen maar beleid maken in die Haagse ivoren toren, je moet juist ook het land in.

ANDRINGA:

Maar democratie is ook debat, en dat vindt plaats in de Tweede Kamer.

BALKENENDE

Ja, maar goed: 26 uur per week is wel heel erg veel.

ANDRINGA:

Ja, dat is inderdaad wel heel veel, maar ik neem aan dat dat ook een uitzondering is. En wat er deze week gebeurt is dat u en minister Bos zeiden: we doen het nu even niet, er is genoeg over gepraat. En meteen heb je dat er een hele hoop commotie ontstaat waardoor weer de indruk wordt gewekt van: ze zetten de hakken in het zand en men wil niet meer.

BALKENENDE

Nou het is wel goed om even naar de zaak zelf te kijken. Is het nu zo dat minister Bos en ik niets hebben gezegd over de AOW? Is natuurlijk niet waar. Ik heb de nodige debatten met de Kamer gehad, waarin het ging over de noodzaak om de AOW te gaan veranderen. De Algemene Beschouwingen en op andere momenten. Dus die algemene vraag van: is het noodzakelijk om de leeftijd van de AOW te gaan verhogen die vraag is allang door mij beantwoord. Wat deed zich nu voor. Er was een brief naar de Kamer gestuurd, ondertekend door minister Donner en staatssecretaris Klijnsma. De bewindslieden van Sociale Zaken. En daarin wordt ingegaan op de concrete keuzes die worden gemaakt. Dan is het, wetende dat deze brief van de bewindslieden er is, ook niet nodig dat de minister van Financiën en de premier erbij aanwezig zijn.

ANDRINGA:

Maar ik kan me voorstellen dat die redenering helemaal goed te volgen is als het gaat om de verhoging van de tarieven van postzegels voor het binnenlandse briefverkeer, maar dit gaat echt om een verandering waar zeer veel discussie over is in de Nederlandse samenleving en waar niet per ongeluk gevraagd is of de twee belangrijkste figuren uit het kabinet die hiermee te maken hebben om die er ook bij te hebben.

BALKENENDE

Ja, maar terecht zegt u dat er hele grote woorden zijn gebruikt vanuit de Kamer. Minachting van het parlement, en ga zo maar door.

ANDRINGA:

Laf en arrogant. U werd beschuldigd van werkweigering.

BALKENENDE

Ja het kan niet op, het kan niet op. Maar dan zou je eens goed moeten vergelijken wat nu speelt ten aanzien van de AOW in de Tweede Kamer en de debatten die we in het verleden hebben gehad over de WAO en de WIA. Het aanpassen van de pre-pensioenfaciliteit, zoals de VUT. DE veranderingen van het stelsel van gezondheidszorg, de bijstand, allemaal grote majeure hervormingen. En bij al die debatten ben ik ook niet aanwezig geweest. Dus ik moet zeggen dat ik de grote woorden van de Kamer niet helemaal kan plaatsen tegen de achtergrond van die ervaring die we de laatste jaren ook hebben gehad.

ANDRINGA:

De komende donderdag staat het AOW-debat gepland. U heeft gezegd, onder druk van de Kamervoorzitter, dat u daar dan toch komt. En 's middags staat er ook weer een debat gepland over de crisis en herstelwet. Dus dan zit u ministens weer een uurtje of tien in de Kamer…

BALKENENDE

Maar dat hoort er ook bij, want ten aanzien van de AOW hebben we gezegd: nou, we zijn gewoon aanwezig omdat de Kamer er zo zeer aan hecht. En het andere punt: de crisis en herstelwet, dat vind ik buitengewoon belangrijk.

ANDRINGA:

Daar wil u wel voor komen?

BALKENENDE

Nou ja, weet u waarom: omdat wij willen dat mensen in Nederland zo lang mogelijk aan het werk kunnen blijven. Dat we sneller zijn met procedures zodat je bijvoorbeeld bouwprojecten, duurzaamheidsprojecten eerder kunt realiseren. Dus zo'n crisis en herstelwet vind ik een voorbeeld waarvan ik zeg: daar moet gewoon echt aan worden gewerkt om die wet snel door het parlement te loodsen, zodanig dat we ook de projecten in Nederland kunnen versnellen. Dat we mensen aan het werk helpen, dat is ook de reden waarom we graag tempo willen, ja.

ANDRINGA:

Ik wens u volgende week aangename uren in die Tweede Kamer.

BALKENENDE

Dank u zeer.

(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd)