Geloof in eigen kracht

Geachte dames en heren,

Staat u mij toe eerst een paar woorden tot mr. Mike Doolan te richten. Allow me to speak firstly a few words to you, mr Mike Doolan. I ‘m very pleased with your attendance to this Dutch conference.
Your initiative and the enthusiasm in the province of Overijssel and some other parts of the Netherlands about working with Family Group Conferences mean a lot to me.
It shows that this approach embodies an important universal value. We try to use the concept of Family Group Conferences in a broader way, also in situations of prevention. I hope that you can help us to explore these new ways in the conference today.
I hope you don’t mind me further addressing the conference in Dutch.

Beste mensen,

Niets is zo hoopvol, niets is zo belangrijk als het aanspreken van de eigen kracht van een kind, een jongere, een gezin. De eigen kracht, dat gaat over de mens zelf, zijn eigenheid. Iets dat de mens in zijn essentie raakt. Die kracht zit er in, vanaf het eerste levensjaar.

Denk aan een dreumes die zijn eerste stapjes zet, los van de hand zijn ouders.
Je ziet het voor je: die trotse blik van dat kind! En dat van de ouders natuurlijk.
Een kind dat leert fietsen, zonder zijwieltjes, nog een beetje slingerend, maar toch: zonder dat iemand hem overeind houdt. De blik van dat kind!

En later: een kind dat een diploma krijgt, een wedstrijd wint, een uitvoering geeft. Hoe zo’n kind kijkt!

Op zulke momenten zie je hoe goed het is om op eigen kracht iets te presteren. Hoe trots dat maakt.
Dat geldt zeker ook voor tieners, voor volwassenen en ook nog steeds voor bejaarden bijvoorbeeld. Wij allemaal willen de dingen het liefst op eigen kracht doen.
Zonder betutteling, zonder goed bedoelde, maar toch overmatige zorg of hulp. De eigen kracht geeft een geweldig gevoel van eigenwaarde.

Het lijkt erop dat we het belang van de eigen kracht gemakkelijk uit het oog verliezen zodra het niet goed gaat met een jeugdige of een gezin. Hulpverleners staan dan onmiddellijk met alle goede bedoelingen klaar om veel van de verantwoordelijkheid en daarmee ook wel van de eigen kracht over te nemen.
Een hulpverlener ziet al snel waar de schoen wringt en weet vaak ook snel welke oplossing nodig is.
Maar juist bij gezinnen en jeugdigen die het niet allemaal zelf kunnen, is het van groot belang om de eigen kracht en die van de sociale omgeving weer aan te boren, in te schakelen. Daarom is de Eigen Kracht Conferentie een prachtig, doeltreffend concept.

Gebaseerd op een visie dat mensen zelf vaak goed in staat zijn om hun problemen op te lossen of antwoorden op hun vragen te vinden. Hier in Overijssel is de nodige ervaring opgedaan met het inzetten van de Eigen Kracht Conferentie in de geïndiceerde jeugdzorg. De verhalen van de volwassenen en kinderen die een Eigen Kracht Conferentie hebben meegemaakt, spreken voor zich.

In een van de filmpjes op de website van de Eigen Kracht Centrale vertellen drie uit huis geplaatste zusjes over de conferentie die werd gehouden om voor hun gezin een oplossing te vinden. De bijeenkomst duurde volgens hen erg lang. Dat vonden ze nogal saai.
Ze vertelden dat er ook boze woorden vielen. En er was ook een beetje verdriet. Maar al met al vonden ze het heel bijzonder om te merken hoeveel mensen er waren die van hen hielden. En dat die mensen samen wilden werken om ervoor te zorgen dat zij weer bij elkaar konden wonen, in hun eigen gezin.
Dat was voor die meiden en hun een familie een geweldige ervaring. Een ervaring waar ze nog steeds kracht uit putten.

Het geheim van de Eigen Kracht benadering is dat zij mensen de kans geeft om zelf met een plan te komen, zo mogelijk met hulp van familie, vrienden, buren, de leraar of de voetbalcoach, en zelf te werken aan verbetering van hun situatie.

Als we kijken naar de resultaten van de Eigen Kracht Conferenties, dan zijn die veelbelovend. Negen van de tien Eigen Kracht Conferenties levert een positief resultaat op, in de vorm van een plan waarin familie, omgeving en hulpverleners samenwerken om een gezin weer op de rit te helpen.

Het werkt bijvoorbeeld voor een alleenstaande ouder die problemen heeft bij de opvoeding van de kinderen of voor een gezin waarin een kind voortijdig van school dreigt te gaan, en ook bij multi-probleem-gezinnen waar de ene hulpverlener de andere zo ongeveer bij de voordeur afwisselt.

Dames en heren,
het is mijn overtuiging dat het aanboren van die eigen kracht iets is wat voorop moet staan. Als principe van waaruit altijd geredeneerd en gehandeld moet worden.

In zeer complexe situaties blijkt een Eigen Kracht Conferentie onvermoede kracht, energie en oplossingen los te maken. En het lijkt mij zinvol om te kijken of we die kracht ook kunnen losmaken in de fase waarin een probleem nog slechts een vraag is. In Overijssel maakt u de stap om de Eigen Kracht Conferentie ook in te zetten in het gemeentelijke domein vanuit de Centra voor Jeugd en Gezin. En wat mij betreft, past dat daar heel goed bij.

De Centra voor Jeugd en Gezin zijn er immers om heel snel, voordat er echte problemen ontstaan, net dat steuntje in de rug te bieden dat nodig is voor een goede ontwikkeling van een kind of tiener.
De Centra voor Jeugd en Gezin bevinden zich in de wijken, dichtbij de gezinnen. Het doel is om de eigen kracht van die gezinnen te versterken. En de inzet van de Eigen Kracht Conferentie bij gezinnen die lichte problemen hebben, past daar heel goed bij.

Ik denk dus dat hier grote kansen liggen.
Maar ik besef ook dat de Eigen Kracht-benadering van ons allemaal een soort ommezwaai vergt. Van hulpverleners, beleidsmakers en van gezinnen. Het vraagt om een andere wérkwijze, maar misschien vooral ook: een andere dénkwijze.

De beleidsmakers onder u staan voor de vraag hoe u de Centra voor Jeugd en Gezin wilt inrichten, welke hulp u wilt aanbieden, hoe de samenwerking daarbij het beste georganiseerd kan worden en wat daarbij de insteek zal zijn.
De hulpverleners onder u staan voor de uitdaging om het gezin en de sociale omgeving te versterken in hun vermogen om problemen zelf op te lossen.
Dat betekent voor u misschien wel eerst: even pas op de plaats maken. Oefenen in de kunst van het loslaten, maar wel in de buurt blijven. Terwijl uw handen eigenlijk jeuken om meteen aan de slag te gaan.
Maar het mooie van déze aanpak is dat oplossingen waar mensen zelf mee komen, vaak beter en blijvender zijn. Het zijn oplossingen die beter aanslaan, die breder gedragen worden en een diepere verandering brengen.

Deze benadering vraagt ook iets van gezinnen.
Volgens mij willen de meeste mensen graag zoveel mogelijk zelf beslissen, zelf bijdragen aan oplossingen, zo nodig met ondersteuning door hun sociale omgeving en de hulpverlening.
Als wij erin slagen om gezinnen zelf weer aan het roer te krijgen, dan is dat ook een ommezwaai, maar als we het goed doen, komt die heel prettig en natuurlijk over.

De Centra voor Jeugd en Gezin in alle gemeenten wil ik graag aansporen om zich net als u te verdiepen in de toegevoegde waarde van het aanboren van de eigen kracht.
Ik ben blij dat de provincie Overijssel er samen met de Overijsselse gemeenten aan gaat werken om met een pilot de Eigen Kracht Conferentie ook in te zetten vanuit Centra voor Jeugd en Gezin.
Mijn bijdrage is dat er begeleidend onderzoek wordt gedaan naar de toepassing van de Eigen Kracht Conferenties in die Overijsselse pilotgemeenten.
Bovendien heb ik met de provincie en de gemeenten afgesproken dat we ervoor gaan zorgen dat alle gemeenten kennis kunnen nemen van de ervaringen, de lessen die worden opgedaan met de Eigen Kracht benadering. In de workshops vanmiddag zullen ook verschillende voorbeelden de revue passeren. Want ook in andere delen van het land wordt gewerkt aan het aanboren van de eigen kracht van jongeren en gezinnen.

Wat mij betreft bouwen we voort op het goede initiatief van de provincie Overijssel vandaag. Dit is een mooie stap om ervaringen met de eigen kracht van gezinnen in een landelijk initiatief bij elkaar te brengen.

Dames en heren, we hebben de laatste jaren een omslag gemaakt, en we zijn er nog mee bezig, van aanbod- naar vraaggestuurde zorg- en hulpverlening.
Nu staan we voor de uitdaging om de cliënt ook eigenaar te laten zijn van de oplossing. Op die manier werken we aan structurele oplossingen, en komt de eigen kracht in mensen naar boven.

En het doet mij goed om hier te zien hoe groot de belangstelling is voor dit onderwerp. Zowel onder ambtenaren van provincies en gemeenten, als onder professionals die werkzaam zijn in de hulpverlening aan jongeren en gezinnen.
Ik hoop van harte dat deze werkconferentie voor u allemaal een inspirerende en bemoedigende dag mag worden. U heeft een grote verantwoordelijkheid op het gebied van jeugd- en gezinsbeleid of praktische hulpverlening. U komt jongeren en gezinnen tegen die met complexe problemen lopen.
Ik hoop dat deze dag u helpt om de vragen van jongeren en gezinnen met nieuwe energie en hoop tegemoet te treden. Ik wens u daarbij veel inventiviteit en dus, ook in uw richting, veel eigen kracht.