Jaar van overgang voor het Koninkrijk
Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba zetten in 2010 de laatste stappen naar hun nieuwe status in het Koninkrijk. Curaçao en Sint Maarten bereiden zich voor om te kunnen voldoen aan de criteria die gesteld zijn om de status van land te verkrijgen. Bonaire, Saba en Sint Eustatius zullen in de loop van 2010 klaar zijn als bijzondere gemeente van Nederland. In 2010 wordt de gefaseerde overdracht van taken van het land Nederlandse Antillen naar de nieuwe landen en Nederland voortgezet en afgerond. Met de ontmanteling van de Nederlandse Antillen verdwijnt er een bestuurslaag. De overheid kan hierdoor beter haar werk doen en zorg dragen voor een effectieve publieke dienstverlening, een veilige samenleving en goede rechtsbescherming voor de bevolking.
Om land te kunnen worden moeten Sint Maarten en Curaçao voldoen aan de criteria die bij het begin van het staatkundig proces zijn afgesproken. Ze moeten kunnen aantonen niet alleen op papier, maar ook in de praktijk klaar te zijn om hun verantwoordelijkheden te kunnen nemen. Hiervoor zijn zij zelf verantwoordelijk. Een institutionele toets bepaalt in 2010 of aan de afgesproken criteria van het staatkundig proces is voldaan. Alle benodigde wetgeving voor de staatkundige vernieuwing van het Koninkrijk is ingediend bij de Tweede Kamer en wordt in 2010 behandeld. Voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius wordt de uitvoering van de regelgeving voorbereid zodat de eilanden en de departementen uiterlijk op de transitiedatum, maar in veel gevallen al eerder, gereed zijn om hun nieuwe verantwoordelijkheden te nemen.
Schuldsanering
De schuldsanering die in 2009 is gestart, moet een belangrijke bijdrage leveren aan het bereiken van een gezonde financiële startpositie van de eilanden. Deze schuldsanering zal ook in 2010 worden voortgezet zolang wordt voldaan aan de daaraan gestelde voorwaarden. De belangrijkste daarvan is blijvende medewerking met het College financieel toezicht (Cft) en een positief advies van het Cft bij de begrotingen. Een goede financiële startpositie is immers alleen verzekerd bij een blijvend gezond begrotingsbeleid en een beter financieel beheer.
Bestuurskracht en rechtshandhaving
De bestuurlijke slagkracht van de eilanden is ook in 2010 een belangrijk aandachtspunt. Via het samenwerkingsprogramma Institutionele Versterking en Bestuurskracht zijn alle eilanden ondersteund bij het versterken van hun bestuurlijk en ambtelijk apparaat in de aanloop naar hun nieuwe status. Ook de samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten wordt met dit doel in 2010 gecontinueerd. Daarnaast heeft Nederland in 2009 gezorgd voor personele ondersteuning van de kabinetten van de gezaghebbers. Dat wordt in 2010 voortgezet.
De samenwerking en ondersteuning op het terrein van de rechtspleging en rechtshandhaving wordt zowel door de consensusrijkswetten als door andere samenwerkingsregelingen ingevuld. In 2010 wordt de implementatie van de consensusrijkswet politie en de benodigde verbeteringen van de politieorganisaties doorgevoerd. Nederland levert voor een periode van ongeveer drie jaar ondersteuning voor verbetering van de drie toekomstige politiekorpsen en de Gemeenschappelijke Voorziening Politie. Voor de implementatie van de rijkswet politie worden nadere afspraken gemaakt tussen de regeringen van Nederland en de Nederlandse Antillen en de bestuurscolleges van Curaçao en Sint Maarten over de overgang van de werkzaamheden van het recherchesamenwerkingsteam (RST) naar de korpsen. Ook wordt in 2010 bezien hoe de succesvolle inzet van de Koninklijke Marechaussee kan worden bestendigd.
Aruba
In 2010 zal naar verwachting het onderzoek naar de staat van het bestuur op Aruba worden afgerond. Op basis van de resultaten van het onderzoek zal worden beoordeeld of er aanleiding is om nadere maatregelen te nemen en op welk niveau dat zou moeten gebeuren. In ieder geval moet de verbetering van de vreemdelingenketen en het Korps Politie Aruba krachtig worden voortgezet. De eerste verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij Aruba. De financiering hiervan komt uit resterende middelen van het ontwikkelingsfonds Aruba.
Symposia
In 2009 en 2010 wordt een aantal symposia georganiseerd rondom de toekomst van het Koninkrijk. De huidige ontwikkelingen vormen een logische aanleiding deze toekomst opnieuw te beschouwen. De resultaten van de symposiumreeks leveren een belangrijke bijdrage aan de te formuleren ‘visie op de toekomst van het Koninkrijk’.