Toespraak minister-president bij de conferentie Winnen met Water

Dames en heren,

Er is iets moois gebeurd hier in Scheveningen vandaag. De top van de Nederlandse watersector is hier bijeen om te spreken over de toekomst. Hoe houden we de dynamiek vast in de sector? Hoe kunnen we ons innovatieve vermogen uitbouwen? Hoe krijgen we grote waterprojecten in beweging?

De Nederlandse kennis en kunde op het gebied van water is toonaangevend in de wereld. Ik merk dat - letterlijk - bij ieder bezoek dat ik breng aan het buitenland. Er is veel lof en nog meer interesse. Bijvoorbeeld bij de Russische president Poetin. Een paar maanden geleden bezocht ik hem in gezelschap van onder andere Royal Haskoning, Van Oord en het Havenbedrijf Rotterdam. Het gaat net te ver om te zeggen dat hij aan onze lippen hing, maar het kwam wel in die buurt.

De watersector staat voor grote uitdagingen. Het kabinet erkent dat in de in september verschenen Watervisie "Nederland veroveren op de toekomst". Deze Watervisie verbindt droge voeten met duurzaamheid. En economische kansen met maatschappelijke opgaven. Niet voor niets heeft het kabinet een Deltacommissie onder leiding van prof. Cees Veerman ingesteld.

Kern van de Watervisie is samenwerking. Nederland maken we alleen samen klimaatbestendig. Vooruitgang, innovatie en dynamiek brengen we alleen samen tot stand.

Deze bijeenkomst vandaag is een mooi voorbeeld van deze gedachte.

Er is met veel enthousiasme gedacht en gedebatteerd vandaag. Ik ken Hans de Boer niet anders, dus dat verbaast me niet.

Nederland heeft - zeker op watergebied - een aantal forse impulsen nodig. Omdat we veilig in de Nederlandse Delta willen wonen. Omdat we meer ruimtelijke kwaliteit en natuurontwikkeling willen. Omdat we hele grote ambities hebben voor duurzame energie. We moeten groot durven denken. Eenvoudigweg omdat de maatschappelijke vraagstukken waar we mee te maken hebben groot zijn. Op zich is dat niets nieuws. Kijk naar de inpolderingen in de zeventiende eeuw. Kijk naar de aanleg van de Afsluitdijk. Kijk naar Deltawerken.

Voorbeelden van groot denken. Groot denken omdat kleine oplossingen geen langere termijn perspectief boden. Groot denken heeft ons in de loop van de tijd veel opgeleverd.

Groot denken kan natuurlijk prima gepaard gaan met stapsgewijze uitvoering. Innovatief denken en vooral innovatief doen heeft ons economisch geen windeieren gelegd. Het is nu zaak om die schakel niet te doorbreken. Nieuwe impulsen nu leveren ons nieuwe kansen in de toekomst op. We moeten daarom in actie komen.

Maar er is ook een andere kant. Ervaring leert dat groot denken veel energie, geld en - helaas - tijd kost. We weten ook dat we zonder draagvlak geen grote veranderingen tot stand brengen. Het is cruciaal dat de politiek en het bestuur kan uitleggen waarom Nederland moet veranderen. Grote projecten komen traag op gang. En lopen lang door. Dat heeft vaak ook te maken met weerstand tegen een te snel gekozen oplossing. Of met het verschijnsel dat er steeds weer nieuwe opties uit de samenleving opborrelen. Of omdat mensen die niet bij het keuzeproces betrokken zijn de keuzes niet snappen of aanvaarden. Daardoor zijn het doorgaans marathonprojecten. Laten we nu eens proberen daar verandering in te brengen.

Wat mij betreft ligt daar nog een mooie opgave voor het Innovatieplatform. Wat is ervoor nodig om grote projecten sneller van de grond te krijgen? Welke arrangementen zijn daarbij denkbaar? Hoe kunnen overheid en marktpartijen zich het beste organiseren om dingen voor elkaar te krijgen?

Staatssecretaris Huizinga zal zo nog nader op de gemaakte suggesties ingaan. Zij is immers binnen het kabinet verantwoordelijk voor het waterbeleid. Vooruitlopend daarop wil ik twee uitdagingen meegeven.

Ik daag de provincie Zuid Holland uit om voor 1 januari 2009 met concrete voorstellen te komen voor het starten van de zandmotor. Het kabinet staat achter deze robuuste ontwikkeling, die bijdraagt aan veiligheid, ruimtelijke kwaliteit én de noodzakelijke kennis oplevert voor verdere kustontwikkeling.

Ook daag ik marktpartijen uit om met een voorstel te komen voor energieconcepten op zee.

Want ook dat is innovatie.

Ik hoop van harte dat het ons op korte termijn lukt dingen in beweging te krijgen in Nederland. Vandaag heeft de watersector laten zien uitstekend als proeftuin te kunnen en willen opereren. Proeftuin voor innovatieve methoden. Proeftuin voor vooruitgang.

Ik dank u zeer voor uw inzet.

Scheveningen, 4 februari 2008: Minister-president Balkenende en staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat bij aanbieding door het Innovatieplatform van het actieplan voor een 'boeket tulpen' langs de kust. © ANP, Robert Goddyn