Minister-president Balkenende bij Nederland Innovatief

Vorige maand kwamen twee interessante berichten in het nieuws. Om te beginnen geeft onderzoek aan dat vergaderen ons in Nederland per jaar 60 miljard euro zou kosten. Daar is nog een hoop winst te behalen zou je zo denken. Dat het in ieder geval slimmer kan bleek wel uit een ander nieuwsbericht. Volgens de econoom Arne de Vet is vergaderen zoals we dat gewend zijn niet per sé goed voor de innovatie in een bedrijf. In zijn proefschrift "The effects of thinking in silence on creativity and innovation" toont hij aan dat een ingelaste stilte tijdens een vergadering het aantal nieuwe ideeën sterk vergroot. Een intermezzo van vijf minuten tijdens een bijeenkomst verdubbelt het aantal ideeën al. Zo zie je meer weer: spreken is zilver, zwijgen is goud.

Wat betreft innovatie en ondernemerschap kun je je afvragen of we in Nederland op een gouden koers liggen.

"Ja" zullen wellicht de mensen zeggen die vorige week de bijlage bij het Financieele Dagblad hebben gezien over gazellen, snel groeiende bedrijven. Nederland telt volgens deze krant een toenemend aantal gazellen: dit jaar 419 tegenover 239 vorig jaar. De gazellen zien de toekomst zonnig tegemoet en geven het Nederlandse ondernemingsklimaat een 7,1.

Prima cijfers allemaal. Maar er zijn ook minder goede berichten. Nederland kent bijvoorbeeld per hoofd van de bevolking meer bedrijven dan de Verenigde Staten. In Amerika groeien deze bedrijven echter veel harder. Nederland dreigt ook de aansluiting met de Europese kopgroep te verliezen. Dat is jammer. En dat is onnodig.

Daarom willen we ons vestigingsklimaat aantrekkelijk houden. Daarom behoren we ondernemers niet in de weg te lopen met regels, bureaucratie en andere administratieve irritaties. Daarom dienen we ondernemerszin te bevorderen.

En het loont om daar zo vroeg mogelijk mee beginnen. Ritzo ten Cate geeft les in ondernemerschap. Hij was laatst op een basisschool in Hoogezand. Om de kinderen kennis te laten maken met ondernemerschap, moesten ze als oefening een zakelijke brief schrijven. Een jongetje zei toen: "Dit is veel leuker dan rekenen en taal." Spelenderwijs leren. En spelenderwijs leren ondernemen, daar moeten we naartoe.

De overheid kan een steentje bijdragen om Nederland ondernemender en innovatiever te maken. Maar de belangrijkste spelers zijn toch de ondernemers zelf. Eén van de knelpunten op de werkvloer is onze productiviteit. Die is hoog, maar groeit in andere landen sneller dan bij ons. Het is nodig een stapje extra te zetten om het tempo van de koplopers bij te kunnen houden.

Onze productiviteit kan omhoog als we slimmer gaan werken. Slimmer zijn bij het inzetten van onze mensen en machines. Slimmer zijn bij het organiseren van onze processen. En slimmer zijn bij het managen van onze bedrijven.

De Erasmus Universiteit heeft berekend dat driekwart van het innovatiesucces in Nederland voorkomt uit deze meer 'zachte' kant van innovatie.

Veel bedrijven lijken zich nog niet bewust van de enorme winst die met slimmer werken is te behalen. Ik wijs nog even naar de factoren die volgens de FD Gazellen de verdere groei van hun bedrijf zullen bepalen:

1. conjunctuur
2. acquisities
3. nieuwe strategie
4. productontwikkeling.

Slimmer werken komt in dit rijtje niet voor. En dat is aan de ene kant ook wel te begrijpen. Directeur Sent Waninge van DGO Express uit Hoogeveen verwoordt het denk ik treffend: "Natuurlijk weet je als ondernemer dat je moet vernieuwen, maar in de hectiek van alledag neem je soms te weinig tijd er structureel aandacht aan te geven." Er is kortom nog een wereld te winnen.

Daarom ben ik des te verheugder dat u met zo velen hier naar Rotterdam bent gekomen om te ontdekken hoe uw bedrijf slimmer kan werken. Of hoe uw opdrachtgevers slimmer kunnen werken, want een blik op de deelnemerslijst heeft me geleerd dat we veel consultants in huis hebben vandaag.

Slimmer werken kan allerlei vormen aannemen. Denk aan platte organisatiestructuren, resultaatbeloning en zelfsturende teams. Voorbeelden uit de praktijk laten zien dat zodra je medewerkers laat meedenken over hun rooster en hun werktijden, het ziekteverzuim daalt en de productiviteit stijgt.

Maar denk ook aan handige hulpmiddelen die het werk vergemakkelijken. Glaszetbedrijven weten inmiddels hoeveel winst dat kan opleveren. Dankzij hulpmiddelen die het dragen en zetten van glas eenvoudiger maken, kan de productiviteit worden vergroot, het ziekteverzuim worden verlaagd, de participatie worden verbeterd en de klanttevredenheid worden verhoogd.

Slimmer werken betekent soms slimmer pauzeren. Bij Philips Domestic Appliances and Personal Care weten ze daar alles van. Dankzij een nieuw pauzeschema is de productiviteit van de medewerkers van een assemblagelijn met 16% gestegen.

Slimmer werken en een goede werkplek gaan ook hand in hand. Uit onderzoek van TNO blijkt dat ergonomisch instelbaar meubilair de productiviteit met 4,5 tot 27% kan laten stijgen. Maar het kan nog eenvoudiger. Zelfs planten op de werkplek hebben al een gunstig effect op de productiviteit van werknemers. Als u met mij van mening bent dat Nederland groener kan, dan weet u waar u kunt beginnen….

Dames en heren,

Ik hoop dat u vandaag inspiratie opdoet om slimmer te gaan werken. Nederland barst van het talent en de creativiteit. Laten we er samen voor zorgen dat we dat potentieel ook beter gaan benutten. Laten we er samen voor zorgen dat Nederland de aansluiting bij de koplopers weer snel zal vinden.

Het moet slimmer. En het kan slimmer. Ik daag u in ieder geval uit om twee ideeën zo snel mogelijk in de praktijk te brengen. Vraag u eens af of al de vergaderingen in uw agenda wel even nuttig en nodig zijn. En mocht u toch niet onder vergaderen uit kunnen komen: las eens een denkpauze van vijf minuten in. Het kost niets, maar wie weet hoeveel het oplevert!

Dank u wel.