Herdenking Schmelzer in de Tweede Kamer

Vorige week bereikte ons het droeve bericht van het overlijden van Norbert Schmelzer. Een markant politicus en een gedreven mens is niet meer. De leegte die hij achterlaat is groot, in de kring van zijn gezin en familie, maar ook in de Nederlandse politiek.

Schmelzers naam zal altijd verbonden blijven met die ene, naar hem genoemde nacht van 13 op 14 oktober 1966. Maar zijn betekenis stijgt daar ver bovenuit. Norbert Schmelzer leefde voor de publieke zaak en hij heeft die ook ten volle gediend. Als Kamerlid en fractievoorzitter van de Katholieke Volkspartij, als staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Algemene Zaken, en als minister van Buitenlandse Zaken.

Op de vraag wat hem als politicus dreef, zei Schmelzer ooit: 'Een bijdrage leveren aan de opbouw van een humane en vreedzame samenleving'. Iedereen die hem kende en met hem heeft gewerkt, zal Schmelzer in deze woorden herkennen.

Ik geloof dat dit streven nergens méér zichtbaar is dan in zijn internationale werk. Norbert Schmelzer was een hartstochtelijk Europeaan en overtuigd wereldburger. Tot op hoge leeftijd was zijn inzet voor de Europese zaak enorm. En als minister van Buitenlandse Zaken maakte hij zich al heel vroeg sterk voor doorbreking van het internationale isolement van China.

Dat deed hij vanuit de overtuiging dat internationale samenwerking en stabiliteit de beste garantie vormden voor duurzame vrede. Een overtuiging die direct teruggaat op de oorlogsjaren, waarin Schmelzer uitgroeide tot een van de leiders van het studentenverzet.

Deze moedige man, die werd gedreven door idealen, had ook een vrolijke en relativerende kant. Hoe kan het anders, bij iemand die in zijn jonge jaren getwijfeld heeft tussen een carrière in de politiek, de muziek en het cabaret? Nederland mag zich gelukkig prijzen dat het de politiek is geworden. Maar die liefde voor de bühne is nooit helemaal verdwenen, zoals hij op menig CDA-congres met een zelfgeschreven lied heeft bewezen. Die lichte toets heeft hij altijd behouden en juist dat maakte hem tot zo'n prettig gezelschap.

Norbert Schmelzer genoot van het politieke spel, maar hij ging voor de knikkers. Ook in een aantal krantenartikelen bij zijn overlijden klonk dat weer door. Invloed hebben, was voor Norbert Schmelzer een middel en geen doel. Politiek moest ergens toe leiden, resultaat hebben.

Wat wel waar is, is dat Schmelzer niet voor die invloed en voor verantwoordelijkheid wegliep. Zoals hij zelf ooit met een knipoog zei: 'Als er dan toch macht moet zijn, dan heb ik die liever zelf.'

Met het overlijden van Norbert Schmelzer verliest de Nederlandse politiek een beeldbepalende figuur uit de jaren '50, '60 en '70 van de vorige eeuw. Maar ook iemand die de publieke zaak tot in de 21e eeuw bleef dienen.

Onze gedachten gaan vandaag uit naar zijn vrouw Daphne en zijn kinderen. Hun man en vader zei 12 jaar geleden bij zijn 75e verjaardag. 'Er is een beginsel dat niet wordt aangetast door de tijd en door de dood. Ons aardse bestaan krijgt een vervolg dat zijn wortels heeft in dit leven.' Dat zij nu troost mogen putten uit deze woorden.