NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 30-05-2008

Embryoselectie

SLOTBOOM:
Is het niet pijnlijk dat het kabinet deze kwestie van leven en dood op deze onhandige manier aanpakt?

BALKENENDE:
Ik denk dat iedereen liever had gezien dat de brief direct in het kabinet was gekomen, want het heeft toch weer een hoop ruis opgeleverd. Dat heeft de staatssecretaris ook zelf gezegd. Ze betreurt dat het zo gelopen is. Ze meende overigens met deze brief in een spoor te zitten dat al een tijd bestond. Aan de andere kant, je hebt ook te maken met afwegingen die politieke wegingen vergen. De conclusie was ook: dit behoort ook echt in het kabinet besproken te worden.

SLOTBOOM:
Was u zelf ook verbaasd toen u het zag?

BALKENENDE:
Voor mij was het ook nieuws dat de brief uit was. Een brief die direct veel publiciteit genereerde. Dat snap ik. Het is een belangrijk onderwerp. Ook in de kranten hebben veel artikelen gestaan. Dat kan ik me goed voorstellen, het is een belangrijk onderwerp. Het houdt mensen bezig en roept natuurlijk ook verschillende reacties op. Maar juist omdat er nogal wat aspecten in het geding zijn, juist omdat het aanleiding geeft tot verschillende reacties, is het toch heel goed om het in het kabinet aan de orde te hebben. Dat is ook vandaag nog eens duidelijk gemarkeerd. Dat is ook de reden waarom staatssecretaris Bussemaker nu een brief aan de Kamer heeft gestuurd waarin ze zegt: ik herneem de brief om juist ruimte te geven aan het debat in het kabinet.

SLOTBOOM:
Dan kunnen we heel lang praten over dat het niet zo handig is geweest, maar het gaat natuurlijk wel over leven en dood. Het gaat over vrouwen die eerst te horen hebben gekregen dat het mogelijk is om het te doen en nu ontstaat er een hele nieuwe discussie over.

BALKENENDE:
Dat begrijp ik. Maar ik heb ook wel geconstateerd dat natuurlijk sommigen heel positief zijn, maar er zijn andere signalen.

SLOTBOOM:
Wat bedoelt u met 'sommigen zijn positief?'

BALKENENDE:
Er zijn natuurlijk mensen die vanuit eigen ervaring of kennis, een situatie waarin mensen verkeren of ziektes in familie enzovoort, denken dat dit een oplossing zou kunnen bieden. Ik begrijp dus heel goed de gevoelens en opvattingen van mensen. Tegelijkertijd zijn er ook anderen - soms uit wetenschappelijke hoek, maar ook uit politieke kring- die zeggen: het is ook nog verbonden met een aantal ethische aspecten.

SLOTBOOM:
De ChristenUnie zegt dat het eigenlijk zaken zijn die horen niet…

BALKENENDE:
Dat is een voorbeeld. Maar juist omdat er zo veel verschillende aspecten in het geding zijn - want we hebben het over medisch-technische mogelijkheden, menselijke aspecten, medisch-ethische kwesties- is het heel goed om die zaken goed in samenhang te bekijken. Dat is ook de reden waarom het verstandig is om als kabinet ons hier nader op te beraden.

SLOTBOOM:
Het is wel de bedoeling dat het uiteindelijk tot een standpunt gaat leiden en niet dat het blijft hangen?

BALKENENDE:
We zullen een conclusie moeten trekken uiteraard.

SLOTBOOM:
En ook vrij snel?

BALKENENDE:
Ik hoop dat het een zaak van weken kan zijn. Dat is ook wel de sfeer in de ministerraad. Ik moet overigens zeggen: er is goed over dit onderwerp gesproken. We hebben gezegd dat het noodzakelijk is dat we integer dit onderwerp tegemoet treden. Het is goed om alle argumenten nog eens goed te bekijken: wat is er in het verleden aan beleidslijnen is uitgezet, wat zijn de moeilijke aspecten die in het geding zijn. We zullen het zorgvuldig bekijken.

SLOTBOOM:
Ik begrijp dat u de staatssecretaris niet wil afvallen en dat u ook niet tegen Rouvoet zegt dat hij het wel hoog opspeelt, maar dit moet voor u als premier toch buitengewoon pijnlijk zijn, dat juist in deze kwestie dit zo onhandig wordt gedaan? Ik kan me best wel voorstellen dat er soms iets mis gaat, maar notabene op een onderwerp van leven en dood?

BALKENENDE:
Ik had ook liever gezien dat deze brief direct in de ministerraad was gekomen. Dat is ook vandaag natuurlijk wel vastgesteld. Dit is begin van deze week gebeurd. Eind van de week zeggen we: belangrijk onderwerp, we zullen het gesprek daarover beginnen.

SLOTBOOM:
Wat als de Kamer nu zegt: laten we gewoon de brief maar gaan bespreken? Die brief ligt er nog steeds. Hij is hernomen. Ik heb het in de Van Dale even opgezocht: het betekent niet dat hij is ingetrokken.

BALKENENDE:
Het is wel zo dat de staatssecretaris heeft aangegeven dat zij nu eerst graag ruimte ziet voor een debat in het kabinet. Dan zal zij de Kamer informeren over de uitkomsten van die beraadslagingen. Dat is ook het moment om een zinvol debat te kunnen voeren. Wat de Kamer doet wacht ik verder even af. Ik hoop dat de Kamer ook inziet dat het belang van dit onderwerp er mee is gediend dat ook een kabinet zich hierover kan uitspreken.

SLOTBOOM:
De Kamer kan ook zelf met een initiatief komen?

BALKENENDE:
Dat kan. Dat hoort bij de democratie.

Kilometerheffing

SLOTBOOM:
Volgens mij is er dan nog een meerderheid voor ook. Maar goed, dat moeten we afwachten. Ander onderwerp. Er is een groot besluit genomen. Misschien nog wel een van de belangrijkste besluiten van dit kabinet. De kilometerheffing en de kosten die eraan verbonden zijn. Nu wil ik niet al te diep op alle details ingaan, want et is allemaal erg ingewikkeld. Dat woordje 'erg ingewikkeld' zegt de VVD over: het kan nog wel eens een puinhoop worden. Nederland gaat dit als eerste land invoeren en voor je het weet is het zo ingewikkeld dat niemand het meer snapt.

BALKENENDE:
Daarom is het ook heel goed om steeds voor ogen te houden wat we hiermee beogen. In het verleden heeft de VVD overigens steun gegeven aan deze benadering. Waarom? Omdat we zeggen: het bezit van de auto gaan we goedkoper maken, omdat bijvoorbeeld de BPM gefaseerd zal worden afgeschaft, maar je gaat meer betalen voor het gebruik. Waarom is dat nodig? Dat heeft te maken met de druk op de wegen. Daar moeten we echt anders mee omgaan. Dat je kan differentiëren ook naar tijd en plaats. Het is voor het milieu van belang dat we zorgvuldig omgaan met de auto en het gebruik ervan en dat je ook nieuw technieken gaat introduceren. Dan zie ik best dat er natuurlijk opmerkingen zullen komen van 'hoe zit het allemaal?' Maar het gaat om de grondgedachte. Spreekt die je aan of niet?

SLOTBOOM:
Die grondgedachte kan uitstekend zijn, maar als het niet uitvoerbaar is, dan creëer je wel een probleem.

BALKENENDE:
Maar laten we oppassen nu te snel conclusies te trekken. We zijn nu druk bezig om vandaag toch wel een heel belangrijk besluit te nemen. We zetten hier namelijk de wissel om. Daarna komt de fase van verdere wetgeving die veranderd moet worden, techniek van de installaties, hoe het allemaal in zijn werk zal gaan et de feitelijke rekening die zullen worden opgelegd, juridische aspecten, logistiek.

SLOTBOOM:
Maar de VVD zegt: straks staan we voor de betaalde kilometer in de de file. Mensen gaan namelijk helemaal niet minder rijden.

BALKENENDE:
Dat zal nog moeten blijken. Ik heb zelf de indruk dat wat nu gaat gebeuren - je betaalt meer voor rijden en zeker wanneer je kiest voor momenten dat het echt druk is en er files zijn- dan gaan mensen toch de vraag stellen: ga ik niet eerder of later weg? Dat is een kwestie van zorgvuldig omgaan met de ruimte en de wegen die we hebben.

SLOTBOOM:
Dan heb je misschien dat mensen met een grote beurs het wel kunnen betalen en mensen die het niet kunnen betalen zijn de pineut.

BALKENENDE:
Ik vind dat de VVD wel erg gemakkelijk hierover spreekt. De vraag is wat nu de beste methode is om om te gaan met de beperkingen die we hebben. Er zijn veel auto's in Nederland. Elk jaar worden er zo'n 500.000 verkocht. Natuurlijk gaan er ook auto's weg.

SLOTBOOM:
En ze worden nog goedkoper ook.

BALKENENDE:
Ja, maar dat betekent dat je voor het gebruik ook meer gaat betalen. Dat is een keuze. Volgens mij is die principekeuze ook altijd door de VVD gemaakt. En nu kun je wel proberen dit af te schieten, maar de vraag is: wat is het alternatief?
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)