NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 20-03-2008

SLOTBOOM:
Gaat u naar de openingsceremonie in de zomer?

BALKENENDE:
Ja, het voornemen van staatssecretaris Bussemaker en ik als premier is om erheen te gaan.

SLOTBOOM:
Is het ook een overweging dat u denkt: misschien is het beter om niet te gaan?

BALKENENDE:
Op het ogenblik is daar geen sprake van. Het is een belangrijke gebeurtenis. Ik ben ook 4 jaar geleden bij de opening in Athene geweest. Ik heb ervan genoten om daar te zijn. Als je ook die Nederlandse sporters langs ziet komen, dan heb je zelf ook dat Oranjegevoel. Deze keer zijn het natuurlijk wel Spelen in een ander land en u doelt natuurlijk op de situatie met de mensenrechten in Tibet.

SLOTBOOM:
Er is nogal wat gebeurd de afgelopen week.

BALKENENDE:
Ja. Maar goed, wij hebben de keuze gemaakt destijds, al jaren geleden, voor Bejing. Dat was een keuze van het IOC. Maar goed, wij zijn ook medeverantwoordelijk, om het zo maar even te noemen, voor Prins Willem-Alexander. Die keuze is toen gemaakt. Dan vind ik ook dat je zo'n keuze behoort te respecteren. Dat betekent natuurlijk niet dat je niet het gesprek moet aangaan over moeilijke onderwerpen. Ik was zelf in 2004 in China, toen ik bezig was met de voorbereidingen van ons voorzitterschap van de Europese Raad, voorzitter van de Europese Unie, en toen heb ik ook met president en de premier over mensenrechten gesproken. Zeer indringend.

SLOTBOOM:
U gaat natuurlijk wel als politicus naar zo'n evenement toe en dan zou je kunnen zeggen: als je een statement wil afgeven…

BALKENENDE:
Nee, maar als je dus het statement wil afleggen van dat je er niet heen gaat, dan heeft dat ook bepaalde consequenties en dat is namelijk dat je zegt: ik onttrek me eigenlijk aan de contacten. De vraag is waar de mensen het meest mee opschieten. Mag ik een vergelijking maken met een recent bezoek dat ik aan Rusland heb gebracht. Ik heb daar gesproken met mensenrechtenorganisaties en wat zij zeiden was: we hebben een hoop kritiek op wat hier gebeurt. Ook kritiek op president Poetin en op de werking van de democratie. Ze waren daar heel helder in. Maar één van de vertegenwoordigers van die organisaties zei ook: ik ben wel blij dat er veel economische contacten zijn. Want het is mijn overtuiging dat een versterking van de economische banden ook van invloed kan zijn op mensenrechten en de ontwikkeling van de democratie.

SLOTBOOM:
Er zijn ook mensen die zeggen: die Spelen die zijn daar nu. Gebruik nou die gelegenheid om iets te bereiken in dat land.

BALKENENDE:
Het is natuurlijk wel zo dat ook het feit dat de Olympische Spelen plaatsvinden al aangeeft dat er veel discussies zijn. U moet eens kijken: de hele wereld spreekt over de ontwikkelingen in China. Dat doet zich ook voor. De ontwikkelingen in Tibet krijgen extra aandacht juist ook vanwege het feit dat de Olympische Spelen plaatsvinden. Je kunt het ook van die kant bekijken dat het thema mensenrechten, het respecteren van spelregels in de samenleving, ook juist nadrukkelijker aan de orde komen.

SLOTBOOM:
Ik zag Prins Willem-Alexander op het Journaal. Er werd hem gevraagd wat hij vindt van zo'n boycot. Hij kan niks zeggen, want hij valt onder ministeriële verantwoordelijkheid. Dat wringt toch met zijn IOC-lidmaatschap?

BALKENENDE:
Het geeft natuurlijk wel een beetje aan dat er ook weer verbanden zijn tussen wat er in de sport gebeurt en in de politiek. Toen Prins Willem-Alexander destijds lid werd van het IOC is er natuurlijk over gesproken in het Nederlands kabinet. De toenmalige regering moest ook verantwoordelijkheid dragen voor het feit dat de Prins lid werd van het IOC. Een ander voorbeeld: toen de keuze is gemaakt voor Bejing voor de Olympische Spelen is ook daar binnen de Nederlandse regering over gesproken. En ik noem deze twee voorbeelden om aan et geven dat daar waar politieke aspecten in het geding zijn het natuurlijk ook heel goed is als we dan ook oog hebben voor de ministeriële verantwoordelijkheid. Nou, dat is ook de reden waarom de kroonprins zich ook terughouden heeft opgesteld. Hij heeft natuurlijk wel zijn zorgen uitgesproken, terecht, over de ontwikkelingen in Tibet. Dat heeft u ook gehoord.

SLOTBOOM:
En een ander onderwerp: houdt u er ook rekening mee dat de film van Wilders volgende week verschijnt?

BALKENENDE:
We kunnen niets uitsluiten.

SLOTBOOM:
Dat heeft hij gezegd hè. In ieder geval voor eind maart. Vandaag heeft de NCTb gezegd tegen de Kamerleden: het zou heel verstandig zijn als u meldt waar u bent als u buiten de Kamer bent. Wat vindt u daarvan?

BALKENENDE:
De NCTb vraagt dat natuurlijk niet voor niets. Het is een verzoek van de coördinator Joustra aan Kamerleden om aan te geven waar ze zijn. Men is niet verplicht om een antwoord te geven, maar het is meer een service op grond van de analyse die de coördinator maakt. En ik heb natuurlijk wel vaker aangegeven - dat geldt ook voor andere leden van het kabinet - dat we nu toch de nodige signalen hebben van wat deze film teweeg kan brengen. Dan is het ook goed om daarop voorbereid te zijn.

SLOTBOOM:
Bewindslieden moeten neem ik aan ook aangeven waar ze zijn.

BALKENENDE:
Dat is dezelfde lijn hè.

SLOTBOOM:
Er zijn Kamerleden die zeggen: dat doe ik niet hoor, dan wordt het allemaal een beetje overdreven.

BALKENENDE:
Dat is hun verantwoordelijkheid. Het is geen verplichting. Maar ik geloof dat iedereen zich wel moet realiseren dat een film bepaalde reacties kan oproepen en dat er gevoeligheden kunnen ontstaan. Dan is het gewoon wel goed om te weten wat er kan gebeuren en geef dan ook liever aan waar je bent. Het is in je eigen belang. Maar goed, het is een keuze die mensen zelf maken.

SLOTBOOM:
U gaat volgende week naar Polen. Is dat wel verstandig?

BALKENENDE:
Ik vind dat wij weer erg veel over de heer Wilders spreken. Ik denk wel eens: een beetje teveel. En ik vind dat we vooral ons werk moeten doen. Ik heb volgende week een belangrijk bezoek aan Polen. De staatssecretaris van Economische Zaken gaat mee. Er gaat een Nederlandse handelsdelegatie mee. Polen is een belangrijk land. Er is veel te bespreken. Denk bijvoorbeeld aan de recente discussie daar over de ratificatie van het wijzigingsvoorstel, een Europees onderwerp, en over de economische contacten…

SLOTBOOM:
Dat snap ik. Maar u gaf net aan dat het nogal wat reacties kan oproepen. Dan zou ik denken: als premier is het toch wel verstandig om in de buurt te blijven.

BALKENENDE:
Ja, maar we moeten toch ons werk doen? Moet u zich voorstellen als ik hele dagen rekening zou moeten houden met het gegeven: wanneer zou de heer Wilders met z'n film komen? Dan kom ik niet aan mijn werk toe. Zo gaan we niet aan het werk. Ik vind dat wij het als kabinet druk zat hebben. We hebben nationale en internationale verplichtingen. Ik geloof dat Nederland ook meer heeft aan een premier van Nederland die zijn werk doet - die naar het buitenland gaat en die met mensen uit het bedrijfsleven erheen gaat - dan een premier die dag in dag uit moet wachten tot het de heer Wilders een keer belieft om nou eens met zijn film te komen.

SLOTBOOM:
Laten we luchtiger eindigen, want ik bedenk me dat de premier eigenlijk altijd in het land is tegenwoordig. U staat vanaf vandaag in Madame Tussauds. Hoe lang heeft u eigenlijk stil moeten zitten?

BALKENENDE:
Het is een meetsessie geweest. Dan wordt echt alles gemeten en er worden heel veel foto's gemaakt. Dat heeft een uur of twee geduurd.

SLOTBOOM:
En dan maar stilzitten?

BALKENENDE:
Nou, natuurlijk niet de hele tijd. Soms sta je in een bepaalde pose. Dan wordt weer even gemeten. Maar het heeft zo'n twee uur gekost.

SLOTBOOM:
Wat dacht u toen ze vroegen of in Madame Tussauds wilde komen te staan?

BALKENENDE:
Ik vond het een eervol verzoek.

SLOTBOOM:
Een beetje raar om jezelf dan te zien?

BALKENENDE:
Het is bijzonder, dat is natuurlijk waar. Als je voor de spiegel staat, dan weet je dat als je weer wegloopt het beeld ook weg is. Dit beeld blijft gewoon staan. Maar ik vond het echt een heel eervol verzoek en ik moet zeggen dat de mensen van Madame Tussauds buitengewoon professioneel zijn. Het was echt leuk om contact te hebben met de mensen die het maken. Het beeld is uiteindelijk in Londen gemaakt. En het is vanaf vandaag te bezichtigen in Amsterdam.

SLOTBOOM:
Schrik je op het moment dat je jezelf ziet?

BALKENENDE:
Het eerste punt is natuurlijk: heb je het gevoel van dat ben ik? Ik was echt heel tevreden over het resultaat. Dat is het eerste spannende moment. Maar het is iets wat je nog niet heb meegemaakt.

SLOTBOOM:
Ik heb nog wel een klein beetje een vervelend bericht. Het loopt natuurlijk wel verkeerd af met dat beeld. Ik heb eens even nagevraagd wat er met Willem Drees is gebeurd. Die is uiteindelijk vernietigd. Er zijn twee redenen om niet verder te gaan. Of het beeld lijkt niet meer, u bent te oud geworden, of we zijn vergeten wie u bent.

BALKENENDE:
Nou ja, weet u: het aardige is dat mijn voorgangers Lubbers en Kok nu ook vlak bij mij staan. Ook in de omgeving van het Torentje. Want ook dat is nagemaakt, zij het op een iets andere manier dan natuurlijk het Torentje zelf is. Maar ik vind het gewoon leuk. En hoe lang we zullen blijven? We zullen het zien.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, IW)