Minister-president Balkenende na de ministerraad over het ontslagrecht

SLOTBOOM:
Meneer Balkenende, als je dit soort zaken [ontslagrecht -red] oplost door het gewoon weg te schuiven, dan wordt regeren eigenlijk wel heel makkelijk.

BALKENENDE:
Soms wel, soms niet.

SLOTBOOM:
Dan is er een moeilijk dossier, maandenlang gesteggel. Met alle respect: dan komt daar voor zo'n moeilijk onderwerp de slechtst denkbare optie toch uit?

BALKENENDE:
Soms is het ook onontkoombaar. Het thema ontslagrecht, want daar doelt u op, is een ingewikkeld onderwerp. Er wordt al jaren lang over gesproken. Wij wisten ook bij het begin van de coalitie dat dit een moeilijke kwestie zou worden. Dat is ook gebleken. En we hebben natuurlijk wel de afgelopen maanden geprobeerd verder te komen. En dan deze week was een moment waarop je toch een keer een conclusie moest gaan trekken van wat doen we nu. Op dat moment merk je duidelijk: er was niet de mogelijkheid om er gezamenlijk uit te komen en dat heeft toe geleid tot het onderstrepen van wat ons bindt; dat we mensen aan de slag willen helpen. We willen tweehonderdduizend banen creëren, we willen dat diegenen die op afstand van de arbeidsmarkt staan er weer bij horen. En daar gaan we onverminderd mee door.

SLOTBOOM:
Vindt u het ook niet pijnlijk als premier, want laten we eerlijk zijn: zo vaak gebeurt het niet dat in een coalitie na heel veel gedoe geconcludeerd moet worden: we komen er niet uit. Ik heb dat nog nooit gezien.

BALKENENDE:
Maar dit hangt samen met het onderwerp. Wat dat betreft sta ik er niet zo van te kijken. Er worden grote woorden gebruikt op het ogenblik, maar dat hangt wel samen met dit hele lastige, complexe onderwerp.

SLOTBOOM:
Ik snap dat het een lastig onderwerp is, maar een regering zit er om te regeren. En dinsdag moest de conclusie zijn: op dit punt kunnen wij even niet regeren. Althans niet samen.

BALKENENDE:
Maar je regeert wel om mensen aan de slag te krijgen. Want de doelstelling van mensen aan een baan helpen, juist diegenen die toch weinig kansen hebben, dan denk ik aan ouderen, aan mensen met een beperking, aan langdurig werklozen. Daar gaan we onverminderd mee door. Daar hebben we ook instrumenten voor en wat dat betreft zijn die doelstellingen, die staan nog recht overeind.

SLOTBOOM:
Maar juist omdat het zo'n belangrijk onderwerp is zou je denken: ach, argeloze toeschouwer; waarom komen ze hier niet gewoon uit. En nu begrijp ik wel dat u zegt: het is hartstikke moeilijk, maar ja, daar is een kabinet toch voor: om bij moeilijke zaken knopen door te hakken?

BALKENENDE:
Er zijn natuurlijk onderwerpen denkbaar waarin partijen zeggen: dit is voor ons echt een brug te ver. En het gold in het bijzonder voor de PvdA, dat was de afgelopen maanden wel zichtbaar geworden. En omgekeerd: stel dat wij nu in een kabinet hadden gezeten met een CDA die te maken zou krijgen met de vrijheid van onderwijs. Dat zijn onderwerpen, ja dan kan ik van tevoren voorspellen: daar kom je niet uit. Want een partij zegt: hier trekken wij een harde grens.

SLOTBOOM:
Dan moet je het regelen in het regeerakkoord, denk ik dan.

BALKENENDE:
U weet hoe het is geformuleerd in het Coalitieakkoord; dat was dat het werk en de arbeidsmarkt zou worden bezien en er stond een klein zinnetje op het eind: en de betekenis van het ontslagrecht daarvoor. Dus met andere woorden: dat is wat was afgesproken. Dus wij wisten dat we nog een discussie zouden krijgen en dat hebben we ook gezien.

SLOTBOOM:
Hier horen we niks meer van, het ontslagrecht?

BALKENENDE:
Dat zal moeten blijken. Dat hangt weer af van wat de commissie gaat doen. U weet dat de commissie gaat rapporteren voor 1 juni. Die zal zich bezighouden met de werking van de arbeidsmarkt, de structuurversterkingen. En het is aan de commissie om met voorstellen te komen. En dan zullen we ons nader beraden.

SLOTBOOM:
Het klinkt als een mooi politiek antwoord. Daar bent u premier voor. Maar de luisteraars snappen na deze week: dit onderwerp wordt gewoon de komende drie jaar.. daar wordt geen besluit meer over genomen. Daar heeft die luisteraar toch eigenlijk wel gelijk?

BALKENENDE:
Ik begrijp goed dat u zich tot smaakmaker van de luisteraar maakt. Tegelijk zeg ik: ik wil niet op de zaken vooruitlopen. We hebben gisteren een debat in de Kamer gehad, dan merk je dat er verschillende posities zijn. Dat is ook helemaal niet zo gek, we gaan gewoon afwachten wat de commissie doet en dan zijn we aan de slag en intussen gaan we gewoon heel veel dingen doen.

SLOTBOOM:
Ik zag minister Donner dinsdagavond naar buiten komen. Hij zag er moegestreden uit. Vindt u het ook menselijkerwijs niet.. hij heeft wel moeten slikken. Dat is niet makkelijk voor hem. Hij heeft moeten buigen in het belang van de coalitie.

BALKENENDE:
Als je nu ziet wat de minister van Sociale Zaken heeft gedaan: hij moest eerst zorgen dat er een participatietop kon plaatsvinden. Toen was dit onderwerp ook aan de orde. Vervolgens hebben het gehad over een adviesaanvraag van de Stichting van de Arbeid. We hebben te maken gehad met voorbereiding van begrotingsstukken. Met andere woorden: hij is continu bezig met al die onderwerpen op het gebied van Sociale Zaken. Op dit terrein had hij natuurlijk resultaat willen boeken, dan kom je tot de conclusie dat het nu op deze wijze niet kan. En dat is een vervelende conclusie. Dat hij, het was laat, en dat hij misschien ook wel wat vermoeid was, dat gold denk voor ieder van ons. Want de avond ervoor was het ook laat geworden. Dat hangt samen met het onderwerp. Tegelijkertijd moet ik ook zeggen dat ik bewondering heb voor Donner, want hij gaat wel gelijk weer door. De volgende dag hadden we een werkbespreking en toen was hij weer vol actief. Hij heeft ook nadrukkelijk meegewerkt om nu weer die andere instrumenten nog eens duidelijk te verwoorden. Hij was gisteren bij een debat aanwezig, dat was ook weer trouwens een laat debat. En vandaag in de ministerraad was zeer actief. Dus gelukkig: het werk gaat door.

SLOTBOOM:
Ik vraag dit ook, omdat als je teruggaat naar waar het hele onderwerp ontslagrecht, ik zal niet zeggen geëxplodeerd is, maar begonnen is; dat was dat radiodebat tussen u en de heer Bos. U zei toen van: u draait meneer Bos en u bent niet eerlijk. Daar is het misschien wel zo persoonlijk geworden dat als je nu gaat kijken ruim een jaar later, dat misschien wel minister Donner het slachtoffer is geworden van het feit dat daar toen zo hoog opgelopen.

BALKENENDE:
Dat zijn van die wijsheden achteraf. Ach, ik moet soms wel een beetje lachen hoor. Dat al die verbanden worden geschetst. We wisten dat we op dat punt er verschillende opvattingen bestonden. Niettemin hebben we vervolgens een kabinetsformatie gehad die uiteindelijk in vier, vijf weken kon worden afgerond toen we het serieuze werk kregen. We hebben een Coalitieakkoord, een Beleidsprogramma. Dat is allemaal gelukt. En we hebben van elkaar altijd geweten dat dit een moeilijk onderwerp is. Dat kan een keer gebeuren, laten we oppassen voor te grote woorden over een radiodebat. Het was ook verkiezingstijd.

SLOTBOOM:
De huwelijksproblemen zijn achter de rug. Blijven de coalitiepartners bijeen voor de kinderen?

BALKENENDE:
Haha, als ik nu zie hoe vandaag de ministerraad ging, dat was gewoon goed. Dit is een lastig onderwerp, het was een moeilijke week. Daar ga ik niet aan voorbij. Dat is ook zo. Het leidde tot teleurstelling. Aan de andere kant: we gaan gewoon door met ons werk, daar zijn we ook voor.

SLOTBOOM:
Weet u wat ik niet begrijp? Er zijn een hoop maatregelen die vandaag ook weer bekend zijn geworden: CDA krijgt een beetje zijn zin bij de topinkomens, minister Plasterk kan zijn plannen voor het lerarentekort presenteren. En er wordt heel veel gesproken van: nee, het is geen koehandel. Kan het woordje bijna niet meer horen. Het is toch niet zo gek dat in de politiek dat het gaat van: ik doe iets voor u en doet u dan iets voor mij. Dat is toch normaal? Waarom doet iedereen daar zo moeilijk over?

BALKENENDE:
Af en toe worden ook allerlei grote woorden gebruikt alsof alles aan alles gekoppeld zou zijn. Dat is eigenlijk onzin. Ten aanzien van het thema topinkomens en die instrumenten die je inzet hebben we al gezegd bij de Algemene Politieke Beschouwingen dat wanneer de Kamer tot andere opvattingen komt, wij daar op zullen reageren. Dat gebeurt bij het debat over het Belastingplan. Er zijn conclusies getrokken. Het onderwerp leraar, heel belangrijk. Daar zijn we weken mee bezig geweest om een oplossingen te vinden. Nou, deze week is het opgelost. Dat is niet dat je alles met alles met elkaar verbind.

SLOTBOOM:
Nee maar de conclusie kan wel zijn, dat ontslagrecht: daar zijn we het over eens dat we het er niet over eens hoeven te worden. En dat maakt het in ieder geval wel makkelijker om nu verder te gaan met die andere moeilijke dossiers. Is dat een redelijke samenvatting?

BALKENENDE:
Dinsdagochtend hadden wij een afspraak bij Rinnooy Kan. Ik heb gezegd laten we dat even niet doen. Maar dat hing gewoon samen met het feit dat ik die ochtend contact wilde hebben met de vice-premiers. En toen hebben we gezegd: dat doen we het gesprek wat later in de week. Dat heeft donderdag plaatsgevonden ter voorbereiding van de ministerraad. En de zaak was opgelost.

SLOTBOOM:
En er kunnen weer besluiten worden genomen. Dank u wel voor het gesprek.

(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, EB)