Nadere reactie artikel AD over stijging van de zorgkosten

De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG

MEVA/ABA-2809992

2 november 2007

Inleiding

Zoals ik u heb toegezegd tijdens het mondelinge vragenuur op dinsdag 30 oktober jl., stuur ik u hierbij mede namens de minister van VWS een nadere reactie op het artikel "Zorg kost gezin volgend jaar honderden euro's extra" dat is gepubliceerd in van het Algemeen Dagblad van diezelfde dag.

AD-artikel meldt geen nieuws

Het voorpagina-artikel wekt de indruk dat er een nieuw feit wordt gemeld. Dat is niet het geval. Het AD heeft berekeningen overgenomen van de site http://www.verzekeringssite.nl/ , die vrijwel allemaal zijn ontleend aan de begroting 2008 van VWS. In de begroting (op pagina 167) is de door het kabinet verwachte stijging van de nominale premie vermeld ten tijde van Prinsjesdag. De relevante getallen zijn weergegeven in tabel 1.
In de begroting is gemeld dat de nominale premie naar verwachting zal dalen met euro 46. De ziektekosten voor het basispakket in 2008 (nominale premie plus het gemiddelde eigen risico) zal naar verwachting euro 154 hoger liggen dan de uitgaven in 2007 (nominale premie minus gemiddelde no claim teruggave). Dit leidt er toe dat de premie voor een gezin met twee volwassenen met euro 308 toeneemt.

Tabel 1: premieoverzicht

In euro's per jaar	2007	2008	verschil
Nominale premie	1103	1057	-46
No claim teruggave (gemiddeld)	-91	+91
Eigen risico (gemiddeld)	+109	+109
Totaal	1012	1166	+154

Premies 2008 lager dan door kabinet geraamd

Het AD had wel nieuws gemeld indien zij rekening zou hebben gehouden met de premiestijging die verschillende verzekeraars bekend hebben gemaakt. In dat geval zou de kop niet zijn geweest: "zorg kost gezin volgend jaar honderden euro's extra", maar "premies komen voor derde achtereenvolgende jaar lager uit dan kabinet heeft geraamd". Immers, bij de verzekeraars waarvan de premie bekend is, is de premiedaling in nagenoeg alle gevallen groter dan de euro 46 waarvan in de begroting is uitgegaan. Zo is bij DSW de premiedaling euro 72 en bij Menzis euro 60. Of de gemiddelde premie ook meer zal dalen dan waarvan het kabinet uitgaat, valt nog niet te voorspellen. Verzekeraars hebben tot 15 november de tijd om hun premies bekend te maken. Maar als naar de thans bekende premies wordt gekeken, dan valt het eerder mee dan tegen.

Zorgtoeslag niet meegenomen in berekeningen AD

Het belangrijkste probleem dat ik heb met het artikel in het AD is dat de indruk wordt gewekt dat iedereen per saldo tussen de euro 244 en euro 454 meer moet gaan betalen. Daarmee wordt ten onrechte onrust gezaaid.
Nederlanders met een laag of gemiddeld inkomen ontvangen in samenhang met deze hogere ziektekosten namelijk ook een hogere zorgtoeslag. Die zorgtoeslag zal, op grond van de premiestijging die in de begroting was verondersteld, voor een meerpersoonshuishouden op minimumniveau met euro 268 stijgen. De feitelijke ziektekostenstijging waarmee dit gezin wordt geconfronteerd bedraagt dus slechts circa euro 40. Voor een modaal gezin is de stijging van de zorgtoeslag euro 234. Voor dit gezin stijgen de ziektekosten dus met ruim euro 70. Bij deze twee huishoudens is nog niet de eventele toeslag voor chronisch zieken en gehandicapten van euro47 per persoon verdisconteerd. Voor mensen met zorgtoeslag, en een inkomen dat niet wijzigt, stijgt de feitelijke premie (nominale premie minus zorgtoeslag) met de ontwikkeling van het wettelijk minimumloon. Ergo, ook op het terrein van de nominale premie wordt daadwerkelijk naar draagkracht gekeken.
Mensen met hogere inkomens die geen zorgtoeslag ontvangen moeten de premiestijging voor eigen rekening nemen. De genoemde stijging van de ziektekosten is ook meegenomen in alle koopkrachtplaatjes die het kabinet op Prinsjesdag heeft gepresenteerd voor hoge-, midden- en lage inkomensgroepen. Er is dus ook geen sprake van tegenvallers in de koopkracht.

Gezond betaalt mee voor ziek
Verschillen in ziektekostenlasten treden ook op tussen personen met hoge en lage ziektekosten. Ook de cijfers die het AD toont laten zien dat gezonde Nederlanders relatief meer moeten betalen dan personen met hoge ziektekosten. De cijfers die daarbij gepresenteerd worden zijn echter weer onvolledig. In de cijfers komt wel goed naar voren dat gezonde Nederlanders circa euro 100 meer moeten betalen dan de gemiddelde Nederlander. De indruk wordt echter ook gewekt dat de chronisch zieken slechts euro 100 beter af zijn dan die gemiddelde Nederlander. Daarbij wordt er echter geen rekening mee gehouden dat deze chronisch zieke Nederlanders een specifieke compensatie krijgen van euro 47 per persoon. Een huishouden met twee chronisch zieken op minimumloonniveau (bijvoorbeeld twee AOW-ers zonder aanvullend pensioen en met meerjarig onvermijdbare zorgkosten) is dus circa euro 200 beter af dan de gemiddelde Nederlander. Dit gezin gaat er dus met circa euro 150 op vooruit. Zie hiervoor onderstaande tabel.

Tabel 2: stijging ziektekosten 2008 voor een gezin met twee volwassenen op minimumloonniveau

In euro's per jaar	Geen zorgconsumptie	Gemiddelde zorgconsumptie (2)	Chronisch zieken
No-claim afschaffing	+510	+182	0
Verplicht eigen risico	0	+218	+300
Nominale premie	-92	-92	-92
Compensatie	-94
Subtotaal	+418	+308	+114
Zorgtoeslag	268	268	268
Totaal	+150	+40	-154

Bovenstaande ontwikkelingen van de ziektekosten voor de lage inkomensgroepen maar ook voor de hoge- en middeninkomens zijn meegenomen in het koopkrachtbeeld zoals dat op Prinsjesdag is gepresenteerd.

In de berekeningen in het AD wordt ook rekening gehouden met de stijging van de premie voor de aanvullende verzekering. Die stijging is gebaseerd op informatie van een beperkt aantal verzekeraars. De overheid heeft geen betrokkenheid bij de aanvullende verzekeringen (anders dan via de uitbreiding van het Zvw-pakket die op zich een beperkt drukkend effect op de premies voor aanvullende verzekeringen heeft). Deze zijn daarom ook niet in bovenstaande berekening meegenomen.

Conclusie

Op basis van bovenstaande berekeningen kom ik tot de volgende conclusie. Elk jaar wordt de zorg duurder als gevolg van vergrijzing en betere kwaliteit van zorg. Dat de uitgaven voor zorg in Nederland stijgen is onoverkomelijk. Maar de sterkste en gezonde schouders dragen de zwaarste lasten. Enerzijds gaan mensen met een hoger inkomen die geen zorgtoeslag ontvangen en mensen die weinig tot geen zorgconsumptie hebben meer ziektekosten betalen. Anderzijds gaan de kwetsbaren in onze samenleving, zoals mensen met een laag inkomen en veel zorggebruik, er zelfs op vooruit. Dat is een uitkomst die het kabinet heeft beoogd en rechtvaardig acht.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,

mw. dr. J. Bussemaker

(1) In de stukken over vervanging van de no claim door het eigen risico wordt gesproken over de gemiddelde niet gecompenseerde verzekerde. Om aan te sluiten bij de berekeningen het AD is hier uitgegaan van de gemiddelde zorgconsumptie van alle verzekerden.