Meer werk maken van de rechtsstaat
Minister Hirsch Ballin van Justitie heeft vandaag mede namens minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een commissie geïnstalleerd die voorstellen zal doen om burgers bekender en vertrouwder te maken met de kernwaarden van de rechtsstaat. De commissie staat onder leiding van Prof. Dr. W. B. H. J van de Donk, voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
Het is voor burgers niet altijd duidelijk wat deze kernwaarden precies betekenen, waarom ze van belang zijn en hoe je er in de praktijk mee om moet gaan. Bij kernwaarden van de rechtsstaat gaat het bijvoorbeeld om het gelijkheidsbeginsel, de grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting of de vrijheid van godsdienst. Maar het gaat ook om het werk van het parlement, de rechterlijke macht, het openbaar ministerie en instellingen als de Raad van State.
Veel actuele politiek-maatschappelijke discussies gaan direct of indirect over de botsing tussen verschillende kernwaarden. Bijvoorbeeld over de spanning tussen de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst, of tussen privacybescherming en terrorismebestrijding. Bij die discussies is het van belang dat de verschillende bevolkingsgroepen in de Nederlandse samenleving voldoende bekend zijn met de betekenis van die kernwaarden. Door uit te leggen hoe en waarom de rechtsstaat werkt zoals die werkt, worden die waarden impliciet uitgedragen en begrijpen mensen beter de dilemma’s rond kernwaarden.
Gebrek aan kennis en aan gedeelde waarden kan uiteindelijk het draagvlak voor de rechtsstaat aantasten. Daarom is het belangrijk goed te luisteren naar wat er leeft bij burgers en daarmee rekening te houden in het beleid. Dit geldt bij uitstek voor het vertrouwen in de kernwaarden van de rechtsstaat.
Er is bewust gekozen voor een brede maatschappelijke samenstelling van de commissie: van sport, onderwijs, wetenschap, godsdienst, bedrijfsleven, politiek, media, politie en rechterlijke macht. Mensen die vanuit verschillende visies en werkzaamheden bezig zijn met kernwaardendilemma’s en met het uitdragen van kernwaarden. Juist door deze brede samenstelling verwachten de bewindslieden een advies met praktische aanbevelingen die aansluiten bij de behoeften van de samenleving. De commissie komt vóór 1 december 2007 met een rapport.