Verklaring Balkenende over het akkoord van de euro-groep

Dames en heren, ik ben blij met de uitkomsten van een top die gisteren plaatsvond in Parijs. Met elkaar hebben we een krachtig signaal afgegeven dat nodig is in deze bijzondere omstandigheden op de financiële markt. Vanmiddag zijn de meest betrokken bewindslieden bij elkaar geweest. En ook de Nederlandsche Bank was daarbij vertegenwoordigd om te zien hoe we de afspraken die in Parijs zijn gemaakt, in Nederland concreet handen en voeten kunnen geven. Minister Bos en ik sturen vandaag hierover een brief aan de Tweede Kamer. De hoofdpunten licht ik u graag toe.

Vorige week hebben de Europese landen afspraken gemaakt over het garanderen van spaargeld van mensen. Gisteren hebben we in aanvulling daarop ook een akkoord over twee andere belangrijke zaken gesloten. In de eerste plaats de manier waarop we financiële instellingen gezond en solvabel houden, en in de tweede plaats de wijze waarop we geldstromen naar en tussen banken weer op gang krijgen.

Het eerste punt is in lijn met de voorstellen die Nederland twee weken geleden in Europa op tafel heeft gelegd. Daarbij ging het om kapitaalinjecties in financiële instellingen, die door de uitzonderlijke omstandigheden in moeilijkheden lijken te komen, en om ze op deze manier voldoende solvabel te houden. Nederland heeft dat al gerealiseerd. We hebben 20 miljard beschikbaar om te investeren in op zich gezonde financiële instellingen. Dat geld is niet weg, het komt weer terug op het moment dat de situatie op de markten weer normaal is en de overheid zijn deelnemingen weer verkoopt. Het is aan voorwaarden gebonden. Minister Bos heeft dit afgelopen donderdag samen met president Wellink van de Nederlandsche Bank uitvoerig toegelicht. Ook de Tweede Kamer is hierover geïnformeerd.

Het tweede punt -geldstromen weer op gang brengen - is nieuw. Bijna alle banken, hoe sterk hun positie ook is, hebben moeite om aan liquide middelen te komen. Korte leningen kan men bij de centrale bank krijgen. Maar middellange termijnleningen worden eenvoudigweg niet meer gegeven. Dat komt door een gebrek aan vertrouwen. Daardoor is het geldverkeer tussen banken onderling en tussen grote institutionele instellingen en banken nagenoeg opgedroogd. En dit alles schaadt de economie.

De overheid is bereid zich garant te stellen voor een deel van de leningen tussen banken onderling en tussen financiële instellingen en banken, zodat de geldstroom weer gaat lopen. De lenende banken moeten voldoen aan de solvabiliteitsvereisten die de toezichthouder stelt. De Nederlandse Staat houdt rekening met een vraag naar garanties voor 200 miljard aan leningen. Banken zullen voor die garanties in eurolanden een vergelijkbare prijs betalen. De concurrentie wordt niet verstoord en we gaan verantwoord om met belastinggeld.

De nieuwe regeling zal binnen enkele dagen operationeel zijn. We doen dit in de overtuiging dat het financieel stelsel hierdoor weer stabieler wordt en zijn normale werking kan hervatten. In tal van landen zijn vandaag vergelijkbare maatregelen aangekondigd. Bij elkaar opgeteld is deze gecoördineerde aanpak een krachtig signaal dat de eurolanden de stabiliteit van het financiële stelsel zullen borgen. En dat alles in het belang van onze burgers.