Verlenging legalisatieprogramma PAS-melders
Het is uiterst lastig gebleken PAS-melders te legaliseren. Deze ondernemers wachten al veel te lang op een oplossing. Daarom kondigt minister Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) vandaag in een Kamerbrief een verlenging van het legalisatieprogramma aan van drie jaar, én een nieuwe aanpak PAS-melders. Het kabinet zet alles op alles om legalisatie mogelijk te maken door stikstofruimte uit andere bronnen te gebruiken, kijkt of er een rekenkundige ondergrens kan worden vastgesteld en zet in op maatwerkoplossingen. Vooral die laatste aanpak biedt de meeste zekerheid. In dit traject ondersteunt het kabinet de PAS-melder en zet het zogenoemde zaakbegeleiders in, die samen met een PAS-melder zoeken naar de beste oplossing.
Minister Femke Marije Wiersma: “Ik zet alles op alles om PAS-melders een oplossing te bieden, en laat daarbij geen mogelijkheid onbenut. Het blijft frustrerend en wrang dat we als overheid tot nu toe onvoldoende hebben kunnen bijdragen aan het oplossen van een probleem dat door ons handelen is ontstaan. Met de verlenging van het legalisatieprogramma en deze nieuwe aanpak hoop ik zo snel mogelijk de onzekerheid waar PAS-melders al te lang in verkeren, weg te nemen.”
Legalisatie is uiterst lastig
Het legaliseren van PAS-melders door middel van stikstofruimte uit andere maatregelen blijkt in de praktijk zeer moeilijk. Dit komt voornamelijk omdat legaliseren alleen mogelijk is onder de strikte voorwaarden van het additionaliteitsvereiste. Dit houdt in dat de vrijgekomen stikstofruimte alleen mag worden gebruikt voor een nieuwe activiteit, zoals het legaliseren van een PAS-melder, wanneer de ruimte niet nodig is voor natuurherstel. Door de staat van de natuur is legalisatie op deze manier maar voor heel weinig PAS-melders mogelijk. Waar het kan, gebeurt dat natuurlijk zo snel mogelijk. Hierin zoeken we met de provincies de maximale ruimte op, want het kabinet kan zich er niet zomaar bij neerleggen dat vrijgekomen stikstofruimte niet ingezet kan worden voor de legalisatie PAS-melders.
De nieuwe aanpak
Er is dus nieuw perspectief nodig voor PAS-melders die snel een oplossing willen. Daarom zet het kabinet in op alle denkbare oplossingen, en breidt de aanpak uit door in te zetten op een rekenkundige ondergrens, maatwerk (de individuele route) en met rijksinzet om handhaving te voorkomen.
Rekenkundige ondergrens
Het kabinet werkt aan de invoering van een juridisch houdbare en wetenschappelijk verantwoorde ondergrens. Dit moet zorgvuldig gebeuren, zodat er niet een nieuwe situatie als bij het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ontstaat. Mocht deze ondergrens wetenschappelijk onderbouwd kunnen worden, dan zal dit voor veel PAS-melders betekenen dat zij geen vergunning meer nodig hebben. Het is nog onzeker of dit lukt. PAS-melders die niet op deze mogelijkheid kunnen of willen wachten, kunnen daarom gebruik maken van de ‘individuele route’.
Individuele route
Om de meeste zekerheid te bieden om tot een definitieve oplossing te komen, zetten we in op maatwerk. Hiervoor vraagt het kabinet aan PAS-melders om, met hulp vanuit de overheid, te onderzoeken of het mogelijk is om via aanpassingen in de bedrijfsvoering minder stikstof uit te stoten waardoor de melding wordt opgelost. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van innovaties of van een schadevergoeding voor de kosten die worden gemaakt voor legalisatie. Om de PAS-melder hier zo goed mogelijk bij te ondersteunen, worden zaakbegeleiders ingezet. Dit gebeurt in samenspraak met provincies.
Wat doet een zaakbegeleider? Ondersteuning op het erf is belangrijk om een juiste inschatting van een oplossingsrichting te maken. De PAS-melder wordt door de zaakbegeleider ondersteund en begeleid in het komen tot een oplossing. Deze zaakbegeleider luistert naar de specifieke situatie van de ondernemer, informeert over beschikbare (subsidie)regelingen en draagt mogelijkheden aan. De zaakbegeleider verbindt de ondernemer met vertegenwoordigers van provincies, gemeenten en omgevingsdiensten.
Afzien van handhaving
Helaas zijn in het verleden meerdere PAS-melders geconfronteerd met handhavingsverzoeken, maar dankzij een rechterlijke uitspraak is er op dit moment gelukkig ruimte om hiervan af te zien. Het kabinet gaat extra inzet plegen om provincies te helpen om te kunnen blijven afzien van handhaving:
- Het legalisatieprogramma wordt verlengd met een periode van drie jaar. Daarnaast worden er aanpassingen gedaan om de nieuwe aanpak op te nemen. Op korte termijn wordt hiervoor een wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd.
- Door maatregelen te nemen waarmee we de stikstofuitstoot reduceren, is de kans groter dat we handhavingsverzoeken af kunnen houden. Mede daarom zet het kabinet, aanvullend op de lopende maatregelen, extra stappen om de stikstofuitstoot verder terug te brengen.
- Op dit moment hebben provincies de ruimte om niet te handhaven bij PAS-melders. Als er maatregelen worden genomen die gegarandeerd stikstofreductie opleveren, mogen provincies de vrijgekomen stikstofruimte gebruiken om van handhaving af te zien. Het kabinet zet zich maximaal in om ervoor te zorgen dat deze aanpak langer mogelijk blijft.