Speech Minister Wiersma op Nationaal Tuinbouwcongres 2024

Toespraak | 02-10-2024

Dames en heren,

Wat fantastisch om hier te mogen staan vandaag. Ik ben er trots op dat ik jullie sinds kort mag vertegenwoordigen als minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Waarom? Omdat de Nederlandse tuinbouw een voorbeeld is voor de rest van de wereld. Omdat jullie een gidsrol vervullen met het vinden van oplossingen voor de uitdagingen waar we wereldwijd tegen aanlopen.

Beste tuinbouwers… dát is de reden waarom ik jullie eigenlijk altijd toch een beetje land-bouwers vind. Daarmee bedoel ik: het land kan op jullie bouwen. Jullie leveren. Jullie komen over de brug. Altijd.

Het wordt tijd dat jullie ook op ons kunnen bouwen. Op Nederland, op de politiek.

We leven in een tijd waarin voedselproductie en voedselzekerheid hoog op de agenda staan. Niet verrassend als we kijken naar covid in het recente verleden en de oorlog in Oekraïne helaas nog in het heden. Beide laten ons zien: voedselzekerheid ís niet vanzelfsprekend.

Maar ook klimaatverandering leert ons dat extremen in weer en waterbeschikbaarheid de productie van voedsel onder druk zetten. Onze manier van voedsel produceren moet samen met de natuur. Dat gebeurt al vaak. In de kastuinbouw waar jullie met minder water en chemicaliën werken. En, innovatieve kassen gaan tegenwoordig verder dan alleen voedselproductie, ze kunnen nu zelfs energie opwekken.

Dat jullie als ondernemers internationaal de aandacht trekken is dan ook niet gek. Wat jullie hier in Nederland presteren is ongekend. Nederland mag dan wel klein zijn, de toegevoegde waarde van onze kassen, en onze daarmee impact op de wereld, is gigantisch.

Want onze kennis wordt wereldwijd gewaardeerd. We werken samen met partners van Ivoorkust tot Japan, en van India tot de Verenigde Staten. Het is deze internationale samenwerking die innovatie stimuleert en leidt tot lokale oplossingen voor mondiale uitdagingen. Jullie expertise verspreidt zich over de wereld, en dat maakt ons land tot een onmisbare speler op het wereldtoneel.

Het thema hier dit jaar is robotisering en goed werkgeverschap. En inderdaad, laten we niet vergeten waar het écht om draait: de mensen. In het bijzonder wil ik hier de mensen die van verre komen om in de kassen en de productiefaciliteiten te werken benoemen. De goede behandeling van juist die mensen is cruciaal. Met al jullie innovatieve capaciteit verwacht ik eigenlijk ook gewoon dat jullie prettige werkgevers zijn. Niet in de laatste plaats vanwege het imago van de sector en het maatschappelijk draagvlak.

Maar óók bij tuinbouwbedrijven waar het prettig werken is, is de opkomst van robots in de tuinbouw logisch en onvermijdelijk. Er is al heel veel geautomatiseerd in de kas. Wie bedient de klimaatsystemen nog met de hand? En als het om repeterende handelingen gaat: er rijdt en vliegt al van alles door jullie kassen. Maar een echte standaard is er nog niet. De samenwerking tussen ontwikkelaars van technologie en telers is cruciaal. Zodat we ervoor zorgen dat veelbelovende oplossingen in de praktijk bruikbaar worden. Zodat nieuwe robots en diensten echt gebruikt kunnen worden. Dit houdt in: doorontwikkelen, testen, valideren en demonstreren van nieuwe robottoepassingen in semi-praktijksituaties. Dit vraagt om actieve betrokkenheid van allerlei stakeholders om te beginnen met innovatieve agrarische ondernemers. Ik streef naar nieuwe experimenteerlocaties die de komende jaren worden ontwikkeld via de fieldlabregeling.

De toepassing van kunstmatige intelligentie heeft de potentie een revolutie te veroorzaken in jullie sector. Teeltbeslissingen kunnen worden genomen op basis van de gegevens van de beste telers van de wereld. Op termijn wordt de autonome teelt steeds realistischer.

Betekent dat dan het einde van de tuinder? Nee, integendeel. Juist nu het vak verandert is menselijke expertise cruciaal. Hoevéél robots ook kunnen overnemen, de samenwerking en kennisuitwisseling tussen mensen blijft van onschatbare waarde. De tuinbouw draait op de innovatiekracht. Die kracht en creativiteit komt niet van machines. Die komt van mensen. Van tuinders, betrouwbare bouwers, die elke dag opnieuw streven naar betere methoden. De kas zoals we die nu kennen ziet er door die automatisering vast ook heel anders uit…  Out-of-the-box denken, daar moedig ik jullie graag in aan. Hoe dan ook is de tuinbouw een spannende plek om te werken voor nieuwe generaties.

Als Friezin heb ik het geluk gehad om op te groeien in de provincie, in een kleine stad, omringd door een zee van platteland.  Nog steeds voel ik verbondenheid met boeren, maar ook vissers. Maar ik moet toegeven dat de aanblik van die prachtige kassen, vooral ’s winters wanneer de lichten aangaan, mij ook diep raakt. Ik weet het, jullie moeten ervan af. Maar ze stralen, die lichten. Ze zijn een baken voor ondernemerschap dat laat zien wat wij in Nederland voor elkaar krijgen. Daar ben ik trots op.

Beste tuinders,

Ik wil jullie aanmoedigen om door te gaan op de weg van innovatie en samenwerking. Samen zorgen we ervoor dat Nederland aan de top blijft. We hebben de talenten, de kennis en de drive om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. En ik weet dat met de knappe koppen en koplopers die hier vandaag aanwezig zijn, dat gaat lukken.

Jullie hebben de wereld veel te leren. Jullie hebben ook míj veel te leren. Ik ben natuurlijk nog maar net minister, dus kijk ernaar uit om bij jullie over de werkvloer te komen, met jullie in gesprek te gaan. Als bestuurder moet ik helaas wel compromissen sluiten, denk aan Europa of aan emissies. Daarbij zal ik ongetwijfeld mensen teleurstellen, maar ik ga mijn bloeiende best doen voor jullie, zodat we op elkaar kunnen bouwen.