Toespraak staatssecretaris Tuinman bij de Nationale Herdenking Srebrenica Genocide

Toespraak | 11-07-2024

Geachte aanwezigen, nabestaanden, ambassadeur Almir Šahović, excellenties,

Vandaag, hier op het Lange Voorhout in Den Haag, geef ik mijn 1e toespraak als staatssecretaris van Defensie. Ik vind het eervol dat bij u te doen, tijdens deze 29^e Nationale Herdenking van de Srebrenica Genocide.

In de eerste plaats omdat ik het belangrijk vind hier namens het nieuwe kabinet te zijn, en ook namens deze regering direct onze betrokkenheid bij Srebrenica en de Bosnische gemeenschap in Nederland te benadrukken. Nederland en Bosnië en Herzegovina hebben een gezamenlijke geschiedenis en zijn daardoor voor altijd met elkaar verbonden. Ook dit kabinet staat naast u in uw herinnering, in uw rouw en in uw streven naar erkenning.

In de tweede plaats vind ik het eervol mijn eerste speech bij u te houden, omdat de verschrikkingen in Srebrenica mij als mens en als militair mede hebben gevormd. Op 11 juli 1995 was ik 15 jaar. De oorlog in voormalig Joegoslavië kreeg ik mee via brieven die de dochter van een familievriend aan haar moeder schreef. Het was 1992 en ze maakte deel uit van UNPROFOR. Ook toen al liep de spanning hoog op. Het greep me aan dat hulpkonvooien werden tegengehouden, zelfs werden gegijzeld, en ik in Nederland op de bank zat en niets kon doen.

Ik kan u zeggen: ‘Srebrenica’ heeft mijn beroepskeuze beïnvloed. Al 30 jaar word ik gedreven door het bestrijden van onrecht. Als militair, maar zeker ook nu als staatssecretaris. Ik heb een nieuwe rol, maar dezelfde missie.

Dames en heren,

We moeten alert zijn. De spanningen op de Balkan nemen weer toe, evenals etnische retoriek en genocide-ontkenning. De Verenigde Naties riepen 11 juli onlangs uit tot officiële herdenkingsdag voor de genocide in Srebrenica. Ik ben blij dat Nederland dit initiatief van Duitsland en Rwanda als co-sponsor van de resolutie kon steunen. Deze dag wordt nu internationaal erkend, en dat is ontzettend belangrijk. 

Nederland staat voor de soevereiniteit en onafhankelijkheid van Bosnië en Herzegovina. Met 150 Nederlandse mariniers nemen we op dit moment deel aan de EUFOR-missie Althea en dragen we bij aan de politieke en sociale stabiliteit. Omdat woorden alleen niet genoeg zijn.

Op de grote begraafplaats in Potocari worden vandaag 14 nieuw geïdentificeerde slachtoffers bijgezet. Ieder nieuw graf markeert een laatste rustplaats. Iedere nieuwe identificatie biedt nabestaanden enige rust en troost, waarnaar ze 29 jaar op zoek zijn geweest.

Nederland is op vele manieren betrokken, ook als gastheer van het Joegoslaviëtribunaal. Het recht heeft zijn beloop gekregen. De hoofdverantwoordelijke voor de genocide in Srebrenica, Ratko Mladic, slijt zijn dagen in de gevangenis van Scheveningen. U bent er met de Vredesmars voor Srebrenica zojuist langs gelopen. De geschiedenis verander je er niet mee. Uw dierbaren krijgt u er niet mee terug. Maar het is essentieel dat oorlogsmisdadigers hun straf niet ontlopen.

Ondertussen hebben u en uw kinderen in Nederland een nieuw leven opgebouwd. Dat vergt moed en doorzettingsvermogen, en daar mag u trots op zijn.

Vandaag zijn mijn gedachten bij de meer dan 8.000 vaders, zonen, broers, neven en vrienden die er niet meer zijn. We herdenken, herinneren en reflecteren.

Het is onze plicht te leren van het verleden, te handelen en te voorkomen dat het geweld opnieuw oplaait. Laat ook deze 29^e Herdenking van de Srebrenica Genocide voor ieder een aanmoediging zijn zich in te zetten voor rechtvaardigheid en te beschermen wat ons dierbaar is.

Dank u wel.