Verdere ontwikkeling stelsel Algemene Bestuursdienst
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de verdere ontwikkeling van de Algemene Bestuursdienst, die zal verlopen via vier sporen. Goed en betrouwbaar bestuur en sterk publiek leiderschap zijn voorwaarden om het hoofd te bieden aan de grote uitdagingen waar we in Nederland mee te maken hebben.
De uitdagingen om op alle terreinen belangen zorgvuldig af te wegen en keuzes te maken, zijn groot. Het is relevant dat de overheid dit doet samen met burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Bij deze opdracht spelen topambtenaren, de Algemene Bestuursdienst, een essentiële rol. De ondersteuning en ontwikkeling van het ABD-stelsel, het beleid en de uitvoering voor de ABD, is belegd bij het directoraat-generaal Algemene Bestuursdienst (DGABD). Door de jaren heen zijn de taken van en de verwachtingen over DGABD gegroeid en veranderd.
In december 2020 is het ABD-stelsel geëvalueerd door de Universiteit Utrecht (USBO). Aansluitend heeft de toenmalige minister van BZK in 2021 aangegeven de ABD periodiek te laten visiteren door een externe commissie die kijkt naar de aansluiting bij maatschappelijke ontwikkelingen en de toekomstbestendigheid van het stelsel. De eerste externe visitatie heeft plaatsgevonden eind 2023. De visitatiecommissie bevestigt dat het ABD-stelsel meerwaarde heeft voor het bereiken van de doelen van de rijksoverheid. Tegelijkertijd ziet de visitatiecommissie ook ruimte voor verbetering.
De conclusies en aanbevelingen van het visitatierapport passen binnen de verdere ontwikkeling die de minister van BZK in gang heeft gezet. Daarbij zijn er ook thema’s die minder nadrukkelijk terugkomen in het visitatierapport maar die wel belangrijk en urgent zijn voor het verder verbeteren van de kwaliteit van de top van de rijksdienst zodat topambtenaren bij het Rijk meer verschil kunnen maken.
De verdere ontwikkeling van het ABD-stelsel verloopt via vier sporen:
- Topambtenaren die verbonden zijn met de samenleving en weten wat er leeft. De ambtelijke top moet een brede afspiegeling zijn van de samenleving. Het gaat daarbij niet alleen om man/vrouw-verhouding of culturele herkomst, maar ook om regionale afkomst, studieachtergrond of maatschappelijke oriëntatie. Een voorbeeld van de ontwikkeling van dit spoor is dat DGABD meer stelling gaat nemen in met name de selectie van kandidaten.
- Topambtenaren die deskundig zijn. Om een functie op topniveau goed te kunnen vervullen moet je relevante inhoudelijke argumenten kunnen wegen en een visie hebben op wat nodig is om de opgaven in de samenleving te realiseren. Een voorbeeld van dit spoor is dat elke ABD’er jaarlijks verplicht zijn kennis onderhoudt en zich in overleg met de leidinggevende verder blijft ontwikkelen.
- Meer grip op de kwaliteit van leiderschap in de rijksdienst. Een voorbeeld van dit spoor, is dat meer zicht wordt gecreëerd op talent in de rijksoverheid dat op termijn kan doorgroeien naar een ABD-functie.
- Interne samenwerking en kritische blik van buiten. Een voorbeeld hiervan is het inrichten van een adviesgroep met interne en externe experts die meedenken op thema’s als werving en selectie en leren en ontwikkelen van topambtenaren.
Verdere toelichting op deze sporen staat in de Kamerbrief.
Het ABD-stelsel heeft zich in de loop der jaren aangepast aan de maatschappelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen binnen de rijksoverheid en zal dit ook blijven doen. Met een volgende visitatie wordt opnieuw gekeken of het ABD-stelsel nog aansluit bij relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Door middel van deze cyclus zal de ABD continu aansluiten aan de maatschappelijke behoefte en daarmee van blijvende waarde zijn voor Nederland, nu en in de toekomst.