Veel kennis over financiering kinderopvang
Het kabinet heeft de afgelopen 1,5 jaar hard gewerkt aan een nieuw financieringsstelsel voor de kinderopvang. De kinderopvangtoeslagaffaire heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat het stelsel eenvoudiger moet worden en dat er meer financiële zekerheid voor ouders nodig is. Door de val van het kabinet kan er nu geen nieuw stelsel meer worden ingevoerd, maar er is veel kennis opgedaan waarmee een volgend kabinet verder kan.
Dat schrijft minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer, ook namens de ministers Paul voor Primair en Voortgezet Onderwijs en Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en staatssecretaris De Vries (Toeslagen en Douane).
Toeslag afschaffen
Goede kinderopvang helpt ouders werk en zorg te combineren en draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. De overheid betaalt hier nu aan mee door ouders als voorschot een inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag te geven. Hiervoor is een complex stelsel opgebouwd, dat in een aantal gevallen leidt tot terugvorderingen en financiële problemen bij ouders. Daarom wilde het kabinet de toeslag afschaffen en werkende ouders een hoge overheidsvergoeding (96% van het maximum uurtarief) bieden, los van het inkomen. Zo wordt kinderopvang flink goedkoper voor veel ouders. De vergoeding zou direct aan de kinderopvanginstellingen worden overgemaakt.
Nieuw stelsel
Sinds vorig jaar is gewerkt aan een ontwerp voor een nieuw stelsel, door vertegenwoordigers van ouders, werknemers en kinderopvangorganisaties, uitvoeringsorganisaties en beleid. Dit is een innovatieve zogeheten greenfield-benadering, waarbij alle betrokkenen vanuit het eigen gezichtspunt samenwerken om tot een ontwerp te komen. De huidige kinderopvangtoeslag zal gefaseerd verhoogd worden in 2025 en 2026, het nieuwe stelsel zou worden ingevoerd in 2027 zodat de sector niet wordt overvallen door een plotselinge stijging in de vraag naar opvang. Er zijn meerdere analyses uitgevoerd naar de verwachte impact van dit ontwerp. Deze analyses leverden verschillende aandachtspunten op, waar een volgend kabinet keuzes in zal moeten maken.
Keuzes
De Kamerbrief beschrijft verschillende handelingsperspectieven. Zo zal een nieuw kabinet moeten beslissen of de vergoeding voor werkende ouders is of dat deze voor iedereen beschikbaar wordt. Ook zijn er tussenvarianten denkbaar waarbij bijvoorbeeld alle peuters een aantal dagen toegang krijgen. Daarnaast ligt de vraag voor of de hoogte van de vergoeding afhankelijk moet zijn van het inkomen en hoe de financiering precies wordt ingericht. De optelsom van deze keuzes en uitvoeringsvragen leidt tot diverse alternatieven voor het huidige stelselontwerp.
Toekomst
De toekomst van het kinderopvangstelsel is aan een nieuw kabinet. Dit kabinet gaat wel waar mogelijk verder met de voorbereidingen, zoals een onderzoek naar tariefregulering. Ook blijft dit kabinet werken aan verbeteringen binnen het huidige toeslagenstelsel en dienstverlening, en aan de aanpak van de personeelstekorten in de kinderopvang, onder meer door werkdruk te verminderen en medewerkers te stimuleren meer uren te werken.