Toespraak staatssecretaris Aukje de Vries bij presentatie drugscijfers Antwerpen op 10 januari 2023

Toespraak | 10-01-2023

Dames en heren, beste aanwezigen,

Geachte collega, beste Vincent,

Hartelijk dank voor de uitnodiging van u en de Belgische Douane om hier vandaag namens het Nederlandse kabinet aanwezig te zijn. Dat is belangrijk, want onze veiligheid staat onder druk. De jaarcijfers die we vandaag presenteren tonen dat eens te meer.

In onze beide havens zijn opnieuw gigantische drugsvangsten gedaan. In Rotterdam bleef het aantal met ruim 160 vangsten nagenoeg gelijk vergeleken met vorig jaar en daalde het aantal kilo’s tot ruim 50.000 kilo cocaïne. In Antwerpen waren er 150 vangsten en steeg het aantal kilo’s van 90.000 naar 110.000. Samen telt dit op tot een recordbedrag.

Het laat zien hoe verweven onze havens zijn. Het laat zien dat drugscriminelen onze landen als één afzetmarkt zien. En het toont bovendien hoe belangrijk het is dat onze landen schouder aan schouder staan in de aanpak van drugscriminaliteit.

Dat besef is er al langer. Ook bij de burgemeesters van Antwerpen en Rotterdam, Ahmed Aboutaleb en Bart de Wever, die eensgezind optrekken in de strijd tegen drugscriminaliteit. We zien hoe de gevolgen veel verder strekken dan alleen smokkel in de havens. Criminele drugshandelaren doen zich steeds harder en meedogenlozer gelden en de gevolgen raken steeds breder voelbaar.

In Nederland waren we helaas al langer bekend met de gevolgen. Denk aan uithalers in de haven. Jongeren die geronseld worden door drugscriminelen. Woonwijken die onveilig raken door drugslabs of hennepkwekerijen.

Maar ook gewone bedrijven die te maken krijgen met drugscriminelen.

Het leidt tot de meest afschuwelijke excessen, zoals schietpartijen en moorden midden op straat. Op een journalist, of een advocaat. Op onschuldige burgers, die gewoon hun werk doen.

Maar ook in Antwerpen was er het afgelopen jaar een forse toename van geweld en schietpartijen op straat –vaak door criminelen die in onze beider landen opereren.

Met de verijdelde poging tot ontvoering op uw collega, minister  van Quickenborne, door mogelijk Nederlandse criminelen, als afschuwelijk dieptepunt.

Ik heb groot respect voor de woorden die minister van Quickenborne kort daarna sprak. Hij zei dat de mensen die hierachter zitten het tegenovergestelde bereiken van wat ze beogen. Het heeft u gesterkt in de overtuiging dat we moeten blijven strijden. Met méér mankracht en middelen dan vroeger.

Graag onderstreep ik die overtuiging hier vandaag vanuit het Nederlands kabinet, vanuit de verantwoordelijkheid die wij voelen voor de veiligheid in onze beider landen. Op dit moment raakt de bovenwereld de onderwereld op volstrekt onaanvaardbare wijze – met ontwrichtende gevolgen voor de samenleving en voor het functioneren van onze democratie. Het Nederlandse kabinet wil net als de Belgische regering ondermijnende criminaliteit daarom keihard aanpakken.

Ik sta hier vandaag niet alleen als vertegenwoordiger van het Nederlandse kabinet, maar ook als staatssecretaris van de Douane. De Douane vervult immers een cruciale rol in de aanpak van ondermijning. Douaniers staan in de frontlinie van die strijd, door alles in het werk te stellen om drugssmokkel te voorkomen.

Graag spreek ik mijn waardering uit voor de douanecollega’s in België en Nederland. De cijfers van 2022 die we vandaag presenteren, laten in elk geval dít zien: dankzij het werk van onze douaneorganisaties zijn er gigantische hoeveelheden drugs tegengehouden.

Dat vraagt veel: in inzet, nauwkeurigheid, en ook moed – van bijvoorbeeld het Team Bijzondere Bijstand in Nederland dat drugssmokkelaars arresteert – en dat komend jaar wordt uitgebreid.

Een gerichte aanpak van ondermijning door de onderwereld vergt bundeling van alle krachten in de bovenwereld. Niet alleen nationaal, maar zeker ook internationaal, want georganiseerde criminaliteit kent geen grenzen.

Ik ben er daarom trots op aan te kunnen kondigen dat de Nederlandse Douane in 2023 nog intensiever gaat samenwerken met de Belgische Douane in de strijd tegen drugssmokkel. We moeten samen een vuist maken om de toename aan smokkel en het daarmee gepaard gaande geweld te stoppen.

Onze douaneorganisaties wisselen al lange tijd informatie uit. Zo proberen we de criminelen een stap voor te zijn. Deze samenwerking betaalt zich ook uit: in verschillende drugsvangsten die zijn gedaan.

Binnenkort verstevigen en verankeren we deze uitwisseling door een vaste risico-analist van de Nederlandse Douane in Antwerpen te plaatsen.

De samenwerking uit zich ook op praktische wijze: bijvoorbeeld door het Nederlandse duikteam ook hier in de haven in te zetten.

Veel van de criminaliteit die we momenteel in Antwerpen zien, vindt zijn oorsprong deels in Nederland. Daarom is het project Fortius gestart: waarin de Nederlandse en Belgische politie samenwerken met de Nederlandse en Belgische Douane om de Antwerpse haven minder aantrekkelijk te maken voor Nederlandse drugscriminelen.

Ook trekken onze Douanes samen op richting de bronlanden in Zuid-Amerika. Hoe meer drugssmokkel daar wordt voorkomen, hoe meer rust er in onze havens en onze steden komt. Diverse delegaties zijn op missie geweest naar Zuid-Amerikaanse landen. Onder meer met als doel om scanbeelden uit te wisselen, zodat we verdachte transporten eerder in beeld hebben.

Ook hier zien we dat de samenwerking en goede contacten onderling zich lijken uit te betalen in meer drugsvangsten in de Zuid-Amerikaanse landen.

Om de bestrijding van drugssmokkel efficiënter, effectiever en daarmee succesvoller te maken is een belangrijke rol weggelegd voor innovatie. Ook op dat terrein werken onze landen intensief samen. Neem het gebruik van beeldherkenning bij scanbeelden van containers, zodat veel makkelijker en sneller opgemerkt kan worden of er sprake is van bijvoorbeeld de aanwezigheid van verdovende middelen. Ook hiervoor is de uitwisseling van scanbeelden belangrijk.  

Tenslotte, maar niet onbelangrijk, dit kunnen we niet alleen als overheid – we hebben alle partijen nodig. Daarom werken we steeds meer en intensiever samen met het bedrijfsleven. Zo hebben gesprekken met rederijen opgeleverd dat we containers nu op beschermde plekken kunnen controleren, waardoor die controle veel efficiënter en veiliger is. Het is maar een van de vele voorbeelden, waarmee Rotterdam, maar ook Antwerpen het net rondom criminelen steeds verder sluit.

Dames en heren,

De aanpak van ondermijning vraagt moed en uithoudingsvermogen. Moed en uithoudingsvermogen van mensen als minister van Quickenborne, die ondanks dreigingen doorgaan. Van havenmedewerkers die uithalers van drugs stoppen. En van Douaniers die onder hoge druk hun controlewerk blijven doen in een veeleisende omgeving.

Die moed en dat uithoudingsvermogen zullen we in 2023 opnieuw laten zien. Laat onze samenwerking, informatiedeling en kennisuitwisseling zich verder uitbetalen – zodat we de poorten sluiten voor criminelen. Vandaag markeren we ons partnerschap voor het komend jaar – op naar grote stappen vooruit in de strijd tegen drugscriminaliteit in 2023. Voor een veiliger België en Nederland.

Dank u wel.