Strijd tegen georganiseerde misdaad opgevoerd op alle fronten
Zware misdaad tast in toenemende mate onze veilige samenleving en open economie aan. De internationale drugshandel gaat gepaard met grote sommen crimineel geld, grof geweld en intimidatie. Onze democratische rechtsstaat is de naïviteit voorbij en moet worden verdedigd. De strijd tegen de georganiseerde en ondermijnende criminaliteit wordt op alle fronten opgevoerd: vanuit de opsporing, met internationale partners en betrokkenheid van de hele samenleving. Dat schrijft minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid vandaag aan de Tweede Kamer
,,Criminele kopstukken opsporen, daar zijn we goed in. De Nederlandse opsporingsdiensten behoren tot de wereldtop. Dankzij het kraken van versleuteld berichtenverkeer hebben we samen met internationale partners de zware misdaad een slag toegebracht. Om ook de onderliggende criminele netwerken kapot te maken en Nederland zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor de georganiseerde misdaad moeten we volgende stappen zetten. Dat doen we in onze havens die criminelen willen misbruiken voor drugssmokkel, in onze wijken om te voorkomen dat jongeren worden geronseld en met effectievere instrumenten in de opsporing door bijvoorbeeld de kroongetuigenregeling te verbeteren’’,
aldus minister Yeşilgöz.
Deze kabinetsperiode wordt fors geïnvesteerd in de strijd tegen georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Vanaf dit jaar gaat het om 375 miljoen euro incidenteel geld (verdeeld over zes jaar) en vanaf 2025 jaarlijks bijna 700 miljoen euro. Hiermee kan structureel de opsporing en strafrechtketen worden versterkt en de samenwerking worden gezocht met andere partners. Zoals de financiële sector, de Belastingdienst en de FIOD met aanpakken crimineel vermogen. Met gemeenten, scholen en jeugdwerk in het voorkomen dat jongeren grote criminelen worden. En met ondernemers, omdat criminelen graag misbruik maken van onze goede economische infrastructuur. Verder is voor het behoud van onze democratische rechtsstaat een absolute voorwaarde dat in de frontlinie van de strijd mensen ook beter worden beschermd tegen de agressie van de zware misdaad. Daarom wordt ook geïnvesteerd in het versterken en moderniseren van het stelsel van bewaken en beveiligen.
Kroongetuigenregeling
Een van de volgende stappen in het effectiever opsporen en vervolgen van zware criminelen is volgens minister Yeşilgöz het verbeteren van de kroongetuigenregeling. De inzet van kroongetuigen heeft de afgelopen jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan grote opsporingsonderzoeken en vervolging van zware criminelen. Door middel van de verklaringen van getuigen die zelf betrokken zijn geweest bij een crimineel netwerk komt informatie naar boven van binnenuit de onderwereld: over de sleutelspelers, hun liquidatieopdrachten en over andere ernstige criminele activiteiten.
Minister Yeşilgöz wil de regeling toegankelijker maken voor een andere categorie kroongetuigen. Niet zozeer om het instrument veel vaker in te zetten, maar vooral om meer belangrijke mogelijkheden voor de opsporing te creëren. De huidige regeling is nu vooral interessant voor grote criminelen, die een lange gevangenisstraf boven het hoofd hangt. Zij kunnen een maximale strafvermindering krijgen van 50 procent. Maar de relatief minder zware criminelen kunnen ook een cruciale kennispositie hebben.
De kleinere vissen en helpers in het criminele circuit, zoals financieel experts of een sleutelfiguur voor drugssmokkel via zeehavens, kunnen over waardevolle informatie beschikken waarmee hele netwerken in de zware misdaad onderuit gehaald kunnen worden. Een halvering van de gevangenisstraf blijkt voor minder zware criminelen echter vaak niet op te wegen tegen de nadelen en risico’s bij het verklaren over andere criminelen. Om de kleinere vissen ook in het kroongetuigensysteem te krijgen wil de minister een ruimere strafvermindering mogelijk maken voor de groep met lagere strafeisen in het vooruitzicht (maximaal zes jaar gevangenisstraf). De verklaring moet dan wel zodanig bijdragen aan de opsporing en vervolging van ernstige misdrijven dat dit de strafvermindering voor de kroongetuige rechtvaardigt. Verder worden meer kaders ingebouwd voor meer transparantie en waarborgen bij de inzet van het instrument en ook voor het geval een kroongetuige zich niet aan de afspraken houdt.