Gefaseerde aanpassing Regeling opvang ontheemden Oekraïne
Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne kwamen er vrijwel direct veel vluchtelingen naar Nederland. Daarom is in maart 2022 onder hoge tijdsdruk de Regeling opvang ontheemden Oekraïne (RooO) tot stand gekomen. De RooO regelt de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne door burgemeesters en hun gemeenten. In de regeling is onder andere de hoogte van de maandelijkse financiële toelage (eet- en leefgeld) geregeld die de vluchtelingen uit Oekraïne ontvangen om in hun levensbehoeften te kunnen voorzien.
Omdat het hier ging om een nieuwe taak voor de burgemeesters lag bij het opstellen in maart 2022 de nadruk op snelheid en praktische uitvoerbaarheid van de regeling door gemeenten. Daarom is er onder meer gekozen voor afgeronde bedragen en voor een vast bedrag per persoon dat op één peildatum uitgekeerd wordt. Ontving de vluchteling uit Oekraïne inkomen uit arbeid, dan verviel het recht op de maandelijkse toelage voor deze persoon.
Na drie maanden is de RooO samen met de Verenging Nederlandse Gemeenten (VNG) geëvalueerd. Op basis hiervan is de RooO aangepast met als belangrijkste doel de uitvoerbaarheid en uitlegbaarheid van de regeling te verbeteren. Om de uitlegbaarheid te vergroten wordt de regeling meer in lijn gebracht met bestaande regelingen voor asielzoekers, statushouders en bijstandsgerechtigden. Voorgestelde wijzigingen zijn door de VNG getoetst op uitvoerbaarheid. De gewijzigde RooO gaat in twee fases in. Een deel van de aangepaste regeling treedt op 1 december 2022 in werking, een andere deel op 1 februari 2023.
Belangrijkste wijzigingen per 1 december 2022
Per 1 december 2022 wijzigt de tekst van de regeling vooral op een paar technische punten, zoals een verbeterde uitleg van de begrippen ontheemden, gezin, gemeentelijke opvang en particuliere opvang.
Een van de andere wijzigingen is dat burgemeesters een financiële vergoeding uit kunnen keren voor kleding en persoonlijke uitgaven aan personen die langdurig in een zorginstelling verblijven. De hoogte van deze vergoeding is € 56,12 per maand. Ook is het mogelijk dat personen die vrijwilligerswerk verrichten op de opvanglocatie hier een vrijwilligersvergoeding van € 14,- per week voor krijgen. Daarnaast is advies over vertrek uit de opvang toegevoegd. Per 1 december kunnen vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijk de opvang verlaten voor de duur van maximaal 28 dagen met behoud van hun maandelijkse financiële toelage. Na deze periode kan de burgemeester de verstrekkingen stopzetten.
Belangrijkste wijzigingen per 1 februari 2023
Wijzigingen die betrekking hebben op de hoogte van de financiële toelages treden per 1 februari 2023 in werking. Zo hebben de vluchtelingen tijd om zich hierop voor te bereiden en hebben gemeenten tijd om hun werkwijze en systemen aan te passen.
Burgemeesters kunnen de maandelijkse financiële toelages stopzetten voor het hele gezin als een meerderjarig gezinslid inkomsten uit arbeid of een uitkering ontvangt, zoals een werkloosheids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. De burgemeester kan deze toelages ook voor een deel stopzetten als blijkt dat een uitkering onvoldoende is om van te leven.
Daarnaast wordt de wooncomponent die vluchtelingen uit Oekraïne in de particuliere opvang ontvangen naar €93 per persoon per maand bijgesteld, dit geldt zowel voor volwassenen als voor minderjarigen.
Tot slot, wordt vanaf 1 februari een staffel naar de omvang van het gezin gehanteerd voor het deel van de toelage dat bedoeld is voor voedsel. Dat betekent, hoe groter het gezin, hoe lager de maandelijkse voedselcomponent per persoon. Met deze wijzigingen wordt de regeling meer in lijn gebracht met bestaande regelingen voor asielzoekers, statushouders en bijstandsgerechtigden.