Toespraak van minister-president Mark Rutte bij de presentatie van het boek Grote idealen, smalle marges

Toespraak | 01-09-2022

Beste Thom,
Beste Carla,
Allerbeste Hans en Jan, fijn dat jullie er zijn,
Dames en heren,

Als liefhebber van de parlementaire geschiedenis wil ik jullie en alle CPG´ers allereerst heel  hartelijk danken voor dit mooie boek.
Het is jullie weer gelukt.
En het is in de beste traditie van de serie Parlementaire Geschiedenis van Nederland  opnieuw een kloek boek geworden.
Maar daar mag niemand over klagen met 6 kabinetten in zo´n 650 pagina´s.
Dat is per slot van rekening maar iets meer dan 100 pagina´s gemiddeld per kabinet.
Ik geef toe, dat lijkt wat aan de ruime kant voor Biesheuvel 2.
Maar alleen al over het kabinet-Den Uyl kun je volgens mij een hele plank volschrijven.
Hulde dus voor deze prestatie, die getuigt van zelfbeheersing.

Over de inhoud kan ik natuurlijk nog weinig zeggen, maar ik ben er wel heel nieuwsgierig naar, want dit boek gaat over een periode die ik altijd fascinerend heb gevonden.
En dan vooral de hoofdrolspelers.
Aansprekende figuren uit mijn jeugd – dat vond ik als kind al.
Met jou Hans, als de beste minister-president die ons land nooit gehad heeft, zoals je dat zelf altijd zo mooi zegt.
Met Joop den Uyl, de gedrevene, die ik stiekem altijd heb bewonderd om zijn dadendrang en idealisme.
Die regeringsverklaring uit 1973 vind ik bijvoorbeeld nog altijd een hoogtepunt in onze parlementaire geschiedenis.
En natuurlijk Dries van Agt, de ongrijpbare jurist van de Heilige-Landstichting, de enige man die kan sturen door te ontregelen, met die prachtige barokke taal als ultieme middel.
En dan heb ik Hans van Mierlo, Ed van Thijn, Haya van Someren en al die andere sterke karakters uit die tijd nog niet eens genoemd.
Dit boek gaat over de wisselwerking tussen die personen en hun partijen, in een tijd van polarisatie, partijvernieuwing en protest.
Het kan niet anders of dat levert mooie en leerzame verhalen en analyses op en daar verheug ik me op.

En wat ik me vandaag ook weer realiseer, is dat de geschiedenis zich nooit herhaalt, maar soms wel rijmt.
Daarmee kan een studie als deze ook relativeren in het hier en nu.
Ik doe natuurlijk helemaal niks af aan alle grote problemen waar ons land, en dus ook wij als kabinet, op dit moment mee te maken hebben.
Er speelt echt veel en ook veel tegelijkertijd.
Maar wie door zijn oogharen naar de periode kijkt die in dit boek wordt beschreven, kan geen andere conclusie trekken dan dat er ook toen het nodige aan de hand was.
Ik doe zomaar een greep.
De oliecrisis.
De koude oorlog.
Gijzelingen en bomaanslagen in verschillende Europese landen.
Het alarmerende rapport van de Club van Rome.
Een gierende inflatie en een dreigende loon-prijsspiraal.
Astronomische begrotingstekorten.
Ook toen een huizencrisis, met hypotheekrentes die opliepen tot boven de 10 procent.
En ook toen protest en maatschappelijke onrust, denk aan de abortusdemonstraties en de krakersrellen.

Kortom, maatschappelijke problemen zijn van alle tijden en het is aan de politiek die problemen aan te pakken.
Dat is in ieder geval één constante in onze parlementaire geschiedenis en een gedachte om vast te houden.
Dus nogmaals dank voor dit mooie boek en op naar de kabinetten-Lubbers.
En mag daarbij ik als lezer de suggestie doen om die kabinetten ook in 1 band te behandelen?
Daar verheug ik me nu al op, en op de Lubbers-biografie natuurlijk, die bij het CPG ook in goede handen is.
Tot slot, Carla, wil ik jou nog eens speciaal bedanken.
Niet alleen voor dit boek, je laatste grote project als directeur van het CPG, maar voor al die jaren waarin je het centrum hebt geleid en wij vanuit Den Haag nooit tevergeefs aanklopten in Nijmegen.
Als minister-president en minister van Algemene Zaken ben ik je dankbaar voor al die keren dat je ons hielp en adviseerde, vooral met de evaluaties van enkele formaties en het onderzoek naar het inkomen van de Koning.
Ik was elke weer onder de indruk van je deskundigheid, duidelijkheid en de rust die je uitstraalt.
Heel hartelijk dank daarvoor en heel veel plezier en succes in deze nieuwe levensfase.
En nogmaals dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan dit mooie boek.