Speech Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat, Nationale Distributiedag

Toespraak | 06-07-2022

Beste Paul, Remco, mevrouw Baltus, beste distributeurs,

‘Zonder logistiek hebben we niks.’ Hij moest van ver komen, maar de jongeman aan het eind van het laatste filmpje slaat dan toch de spijker op zijn kop.
9% van onze economie, 700.000 banen, een stabiele aan- en afvoer van producten en grondstoffen, zelfs tijdens corona.
Zonder jullie staat Nederland stil.

Ik vond het een mooi gezicht toen ik hier zojuist kwam aanlopen: de spiksplinternieuwe Blue Rhapsody naast de oude Batavia.

Een scherp contrast tussen toen en nu, tussen historie en toekomst.

Een contrast, maar ook een doorlopende lijn van innovatie.

En dat is waarvoor we hier vandaag bij elkaar zijn: innovatie en de toekomst van de Nederlandse logistiek…
Laten we eerst nog even een stapje achteruit doen.
Want als we kijken waar we staan, mag Nederland – mogen jullie! – ontzettend trots zijn.
De VOC heeft inmiddels een wat nare bijsmaak, maar als handelsland staan wij op de schouders van onze voorvaderen.
Onze internationale oriëntatie heeft Nederland groot gemaakt.

Als klein landje zijn we de Gateway to Europe en vervoeren we een derde van de Europese goederen.
U weet, ik was Rotterdams wethouder van Economie, Haven en Milieu. En ook nu als minister ervaar ik wat er allemaal bij komt kijken.
Op de weg, op het water, op het spoor en door de lucht.

Ook hier in Flevoland zijn grote nieuwe ontwikkelingen.
Jullie zijn vanmorgen op mooie plekken wezen kijken:

• de Yakult-fabriek,
• de Maxima-energiecentrale,
• het nieuwe distributiecentrum van het Spaanse Inditex met merken als Zara, Stradivarius en Berschka.

Nederland is een wereldspeler, distributieland in hart en nieren en daar mogen we trots op zijn.

Maar, er komt ook veel op ons af.
Onvergelijkbaar met een reis aan boord van de Batavia, maar ook nu zijn er grote onzekerheden.
Naast de stikstof- en coronacrisis brengt de oorlog in Oekraïne prijsstijgingen, schaarste en onzekerheid voor ons allemaal.

• Waar gaat het heen met de nu al exorbitante brandstofprijzen?
• Hoe gaat het verder met de verstoorde handelsroute naar Azië?
• Duiken we een recessie in?
• Wat betekent het volgende sanctiepakket voor de handel en voor mij als ondernemer?

Jullie rekenen de gestegen brandstofprijzen nu misschien nog door aan opdrachtgevers, maar hoelang kan dat nog en wat betekent dat voor het rendement?

Ondertussen hádden we al de nodige uitdagingen.
400 jaar na de Batavia zijn de wegen vol en is de lucht vuil.
De ambities liegen er niet om: 55% minder CO2 in 2030, zero emissie in 2050.
De wegen zijn nu al overvol. En met de plannen van Rijkswaterstaat om de komende jaren meer dan 100 bruggen, tunnels en viaducten te renoveren, komt daar nog extra hinder bij.
Tel daarbij de groei van het transport van 20% tot 2040, en het is duidelijk dat we het anders moeten gaan organiseren…

Voor de analogie keer ik nog even terug naar de Batavia, hiernaast.
Vier eeuwen van Grote Zeilvaart eindigden abrupt toen de motor zijn intrede deed. Schepen ruilden hun zeilen voor mechanische aandrijving.
Een nieuw tijdperk brak aan, waarin de scheepvaart betrouwbaarder werd, sneller, minder afhankelijk van de weersomstandigheden.
Een grote efficiencyslag door een disruptieve innovatie.

Ook nu hebben we uitzicht op een nieuw tijdperk.
Een tijd van transport op schone energie, data gedreven en digitaal verbonden.
Ook nu zijn disruptieve innovaties nodig.
En als 1 land het kan, zijn wij het toch?
Het komt aan op samenwerken, meer coördinatie en digitalisering. Met een mix van modaliteiten voor de beste vervoersprestatie.

Met geld uit het Nationaal Groeifonds bouwen we op dit moment een open, neutrale en veilige digitale infrastructuur, waarop alle partijen hun data beschikbaar kunnen stellen.
Met autorisaties bepalen jullie zelf wie welke informatie kan raadplegen. Zodat iedereen zijn eigen processen kan optimaliseren. En het geheel sterker wordt dan de som der delen.  

Noch de vrachtwagen, noch de trein, het schip of het vliegtuig kan de uitdagingen in zijn eentje dragen.
Efficiëntie betekent: de juiste modaliteit op het juiste moment.

In living labs werken we met vele bedrijven en overheden samen om deze Basis Data Infrastructuur verder te ontwikkelen.
Daar ontstaan nu al prachtige nieuwe datadiensten en apps, waar de hele sector wat aan heeft.
Ik investeer daar ruim 70 miljoen euro in. Maar het vraagt ook wat van jullie: doe mee! Stel je gegevens beschikbaar!
Data over voertuigen, vrachten, toegankelijke wegen, sporen, beschikbare laadruimten, opslag. Waardevolle big data die nodig zijn voor de noodzakelijke systeemsprong.
Laat ik benadrukken dat het niet gaat om concurrentiegevoelige informatie.
Het gaat er niet om wat je vervoert, maar dat je vervoert en hoe we dat samen zo efficiënt mogelijk doen.
Ook met het oog op de krappe arbeidsmarkt is verdere digitalisering onmisbaar.

Ik zal niet de fout maken over de Nederlandse VOC-mentaliteit te beginnen.
Maar ik roep u wel op: doe mee! Aan nieuwe systemen, aan experimenten met multimodaal transport, smart mobility, aan pilots, testen, aan kennisopbouw.

De modal shift is ook een mental shift – die hebben jullie vaker gehoord, maar ik zeg het toch nog eens.
Tot 2025 hebben we voor verschuiving naar de binnenvaart op de grote achterlandverbindingen 40 miljoen euro beschikbaar. Voor de shift naar spoor 9 miljoen.
Daarmee willen we 2.200 TEU per dag overhevelen naar water en spoor: per jaar 320.000 containers van de weg af.
Met frequente binnenvaart-lijndiensten bijvoorbeeld, zoals Heineken doet. En de ‘frites-express’ rondom Rotterdam van aardappelfabrikant McCain en de firma Kloosterboer uit Lelystad.
Met bundeling van vrachten, regionale logistieke makelaars en de aanpak van knelpunten.
Ook voor vergroening van het wegverkeer en de binnenvaart zijn diverse subsidies en ondersteuning beschikbaar. Maak er gebruik van!

Innovatie bracht ons van de Batavia naar het efficiënte, wereldwijde distributienetwerk van nu.
Innovatie is wat ons ook in de nabije toekomst verder brengt.

Ik wil Nederland Distributieland van harte bedanken voor de samenwerking. Ook in de Topsector Logistiek, de Logistieke Alliantie en met de andere overheden.
Samen houden we logistiek Nederland in de wereldtop.

Dank u wel.