Verklaring van minister-president Mark Rutte in de Tweede Kamer over de oorlog in Oekraïne

Toespraak | 28-02-2022

Mevrouw de Voorzitter,

Gisteren verzamelden zich over de hele wereld duizenden en duizenden mensen met blauw-gele vlaggen en teksten tegen de oorlog in Oekraïne.
Ook op de Dam in Amsterdam en in tal van andere Nederlandse steden.
Jong en oud, mensen van alle politieke gezindten en uit alle windstreken, inclusief Oekraïense en Russische staatsburgers, die met één stem wereldwijd allemaal hetzelfde zeiden.
Wij veroordelen de brute Russische inval in Oekraïne.
Wij veroordelen deze ongekende daad van agressie tegen een democratisch Europees land.
Wij veroordelen president Poetin en zijn kliek.
En ons hart is bij de bevolking van Oekraïne.

Ons hart  is bij de onschuldige vrouwen, mannen en kinderen, die dag en nacht moeten schuilen voor vijandig vuur.
Het is bij de mensen die nu alles achterlaten om een veilig heenkomen te zoeken.
Het is bij die dappere burgers, die ongewapend een Russische tank  wisten te stoppen.
Bij de Oekraïense militairen, die hun land al dagenlang met leeuwenmoed verdedigen.
En natuurlijk bij president Volodymyr Zelensky, die in persoon het voorbeeld is van de vastberadenheid die Oekraïne na de inval laat zien.
Zijn woorden in het centrum van Kiev, gekleed in een groen scherfvest en omringd door leden van zijn kabinet, zijn onvergetelijk.
‘Wij zijn allemaal hier’, zei hij, ‘Wij verdedigen onze onafhankelijkheid.’
Zo staat hij voor zijn troepen en tussen zijn mensen, als held van zijn land.

De laatste dagen heb ik regelmatig telefonisch contact met president Zelensky 
En het is onwerkelijk en ook aangrijpend dat elk gesprek het laatste kan zijn.
Na vorige week donderdag is het ondenkbare denkbaar en het onmogelijke mogelijk geworden.
En deze nieuwe realiteit dwingt tot stellingname, van ons als politiek, als land en van de hele vrije wereld.
Mensen zijn uiterst bezorgd over wat dit betekent, natuurlijk voor de mensen in Oekraïne maar ook voor onze eigen veiligheid en onze eigen manier van leven.
En die zorgen begrijp ik.

Daarom wil ik vandaag namens het kabinet aan het begin van dit debat het volgende zeggen. 
Dit is geen tijd voor wankelmoedigheid en terughoudendheid, maar voor vastberaden en eensgezind optreden.
Nationaal en internationaal.
President Poetin heeft in de aanloop naar deze oorlog alles gedaan om internationale verdeeldheid te zaaien.
Hij, bereikt nu het tegenovergestelde.
Europa, de NAVO, alle vrije en democratische landen van de wereld zijn één in hun afwijzing van deze aanval, één in hun steun voor de Oekraïense bevolking, één in hun reactie.
En dat hebben we nodig, nu de veiligheid en stabiliteit in ons deel van de wereld ernstig worden bedreigd.
We hebben te maken met  een agressor die elke dag nieuwe grenzen overschrijdt, het internationale recht met voeten treedt, en zelfs de nucleaire dreiging niet schuwt.

De belangrijkste taak van een regering, van elke regering, is het land veilig houden.
Iedereen vraagt zich deze dagen af: waar eindigt dit?
Waar stopt Poetin?
Op die vragen kan vandaag niemand een antwoord geven, maar feit is dat Nederland is ingebed in internationale structuren die ons beschermen en sterker maken,  en in staat stellen precies dat te doen.
Dit land veilig houden.

Samen met de andere landen van de Europese Unie en samen met onze NAVO-bondgenoten hebben we in korte tijd  grote stappen kunnen zetten.
Rusland is door een ongekend streng sanctiepakket vergaand geïsoleerd.
Daardoor worden de leiders van Rusland, wordt ook de Russische oorlogsmachine financieel hard geraakt.
Het Europese luchtruim is gesloten voor Russische vliegtuigen.
Nederland en andere landen helpen Oekraïne met militair materieel, waaronder antitank- en luchtdoelraketten. 
En de oostgrens van het NAVO-grondgebied wordt in rap tempo versterkt, want we moeten op alles voorbereid zijn.
Onze  Nederlandse F16- en F35 vliegers zijn meteen in actie gekomen  boven Polen en ook de mannen en vrouwen van onze krachtsmacht in Litouwen dragen bij aan die afschrikking. 

Nederland staat samen met de bondgenoten klaar meer te doen als dat nodig is.
Het beeld wijzigt per dag, soms zelfs per uur.
Eén ding is  zeker: veiligheid is ons kostbaarste bezit en de basis voor onze vrije en democratische samenleving.
Dat moeten we beschermen, dat moeten we verdedigen.
Onze krijgsmacht moet klaar staan om deze nieuwe dreigingen het hoofd te bieden.
En we moeten onder ogen zien dat deze oorlog niet zonder economische gevolgen zal blijven.
Niet voor de wereldeconomie.
Niet voor Nederlandse ondernemers die zaken doen in Oekraïne en Rusland.
En niet voor ons allemaal, nu bijvoorbeeld de energieprijzen mogelijk  nog verder gaan stijgen.
Die economische gevolgen zijn er.
Maar als dat de prijs is van veiligheid en vrijheid, dan moeten we bereid zijn die prijs met elkaar te betalen.
En het kabinet zal uiteraard alles doen wat mogelijk is om de economische gevolgen te dempen.
We laten elkaar in dit land niet in de steek.

We moeten ons erop voorbereiden dat een deel van de Oekraïners die nu halsoverkop huis en haard ontvluchten, naar ons land zal komen.
Weg van het geweld, weg van de Russische dreiging.
Ik ben er vast van overtuigd dat Nederland en de Nederlanders zich solidair zullen tonen met deze mensen.
We hebben gisteren op de Dam gezien: dat hoort bij Nederland.
Als kabinet zullen we ook op dit punt samenwerken in Europa, om zo goed mogelijk hulp te kunnen verlenen aan iedereen die het oorlogsgebied ontvlucht.
Iedere Oekraïner die tijdelijk een veilig heenkomen zoekt, moet ruimhartig worden geholpen.

Mevrouw de voorzitter,

Niemand van ons kan voorspellen wat deze oorlog op de lange termijn gaat betekenen.
Voor Oekraïne.
Voor de geopolitieke verhoudingen.
Voor de samenwerking in de EU en de NAVO.
Voor ons als Nederland.
En voor Rusland en de Russische bevolking zelf, van wie – laat ons dat vandaag niet vergeten –  een groot deel deze oorlog ook niet wil.

Met de Russische inval in Oekraïne is een pagina in het boek van de wereldgeschiedenis omgeslagen.
Voor ons waren vrede, vrijheid en veiligheid generaties lang een gegeven.
Die vanzelfsprekendheid is er vandaag niet meer.
We moeten de Russische agressie, Poetins agressie een halt toeroepen.
Samen met onze partners en bondgenoten.
Eensgezind, vastberaden, solidair.
Dat is de enige weg.
Dank u wel.