Toespraak minister Van Engelshoven bij presentatie Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur 2021

Toespraak | 08-09-2021

Beste mensen,

In de voorbereiding op vandaag moest ik denken aan een interview dat ik begin dit jaar las. Het was een gesprek met emeritus hoogleraar biologie Lex van der Eb.

Van der Eb onderzocht in de jaren zeventig de wisselwerking tussen embryocellen en verkoudheidsvirussen. Hij deed dit om kanker beter te begrijpen, maar Van der Eb werd uiteindelijk wereldberoemd om een heel andere reden.

Het fundamentele onderzoek van hem en zijn team leidde uiteindelijk tot een befaamde cellijn die de basis vormt voor meerdere coronavaccins. Vaccins die ons nu, veertig jaar na Van der Ebs onderzoek, uit een ongekende crisis loodsen.

Het is een inspirerend verhaal, dat voor mij bovendien een breder punt illustreert. In de woorden van Lex van der Eb:

fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is de bron van grote doorbraken.

Ik ben het geheel met hem eens.

Het is ongelofelijk belangrijk dat wetenschappers dit soort onderzoek kunnen doen. Onderzoek waarvan de uitkomst nog niet vaststaat, maar dat wordt gedreven door nieuwsgierigheid. Door wat Marie Curie ooit "de avonturiersgeest" noemde: het blijven zoeken naar nieuwe vragen, antwoorden en oplossingen.

Die zoektocht is er in de loop der jaren niet makkelijker op geworden. De vragen en uitdagingen zijn steeds complexer, net zoals de mogelijke antwoorden en oplossingen.

En dat brengt me bij vandaag.

Want die complexiteit maakt dat grootschalige wetenschappelijke infrastructuur vandaag de dag essentieel is voor veel fundamenteel onderzoek. Dat geldt voor elk van de voorbeelden waar de professoren ons zojuist over vertelden.

Het zijn dit soort geavanceerde faciliteiten, apparaten en hulpbronnen die de basis vormen voor verdere vernieuwing en vooruitgang. En, uiteindelijk, voor doorbraken die ons leven en onze wereld beter maken.

Het zijn ook nog eens plekken en diensten waar toptalent uit de hele wereld op af komt. Dat snap ik overigens heel goed, zeker sinds ik in Nijmegen de samenwerking tussen het magneetlab en het laserlab met eigen ogen zag.

Beste mensen,

Het is mij dan ook een grote eer om vandaag deze roadmap in ontvangst te nemen.

Een prachtig instrument, waarmee het jullie gelukt is om samen moeilijke, maar noodzakelijke keuzes te maken over hoe je het geld de komende jaren zo effectief mogelijk in kan zetten.

Wat mij in het bijzonder opviel in de nieuwe roadmap, is hoe in slechts negen groepen vrijwel alle onderzoeksgebieden samenkomen.

Van de grootste oceanen tot de kleinste deeltjes; van sterrenstelsels hier ver, ver vandaan tot de cellen in ons eigen lichaam; en van het modelleren van onze toekomst tot het levend houden van ons verleden.

Dat is echt een prestatie van formaat, en verdient een groot compliment voor iedereen die bij deze roadmap betrokken is geweest.

In het bijzonder wil ik professor Hans van Duijn en de trekkers van de negen groepen bedanken voor hun enorme inzet. Jullie brachten mensen samen die elkaar anders misschien niet tegen waren gekomen. Jullie slaagden erin om samen scherpe keuzes voor de toekomst te maken. En dat alles tijdens een ongekende, wereldwijde crisis.

Dankzij jullie werk gaan we het fundament onder onze wetenschap en onze positie als kennisland nog verder versterken.

Meer dan terecht dus dat we vandaag deze belangrijke mijlpaal met elkaar vieren.

Tegelijkertijd start na vandaag ook meteen de eerste subsidieronde van deze nieuwe roadmap-periode. Ik ben enorm benieuwd naar alle toekomstige resultaten en nieuwe projecten.

Voor nu wens ik jullie veel succes met het vervolg, en met het schrijven van de aanvragen.

Ik heb er in ieder geval alle vertrouwen in. Want als ik vandaag naar jullie luister, kan ik alleen maar concluderen dat de avonturiersgeest van Marie Curie hier nog altijd volop aanwezig is.

Dank jullie wel.