Meer mogelijkheden voor afpakken crimineel vermogen
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid vergroot de mogelijkheden voor afpakken van crimineel vermogen. Hij werkt aan een wetsvoorstel, waardoor het mogelijk wordt om crimineel geld en zaken afkomstig van een misdrijf af te pakken zonder voorafgaande veroordeling voor een strafbaar feit. Het maakt niet uit op wiens naam het object staat, of dat de eigenaar onbekend is. Voor confiscatie door de overheid is alleen van belang dat het Openbaar Ministerie (OM) bij de rechter aannemelijk kan maken dat het afkomstig is van een misdrijf.
Minister Grapperhaus heeft deze week in een brief aan de Tweede Kamer een wetsvoorstel voor de zogenoemde ‘non conviction based confiscation’ (NCBC)-procedure aangekondigd.
,,We pakken criminelen aan waar het ze raakt: in hun vermogen. Dan hebben we niet alleen over hun drugsgeld, ook hun luxe auto’s en dure horloges. Als de politie een pand binnenvalt op zoek naar illegale wapens en ook een half miljoen aan contanten vindt, is geen langdurig strafproces nodig om dat geld af te pakken als betrokkenen in een zaak roepen dat het niet van hen is. Ook trucs met verhullende eigendomsconstructies, waarbij criminelen bijvoorbeeld auto’s en panden op naam van anderen zetten, hebben geen zin.’’
aldus Grapperhaus.
Het afpakken van crimineel vermogen is een belangrijk onderdeel van de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Niet alleen worden criminelen dwars gezeten in hun streven naar snel financieel gewin, het draagt ook bij aan het voorkomen van criminele investeringen in verdere illegale praktijken. Bovendien wordt voorkomen dat misdadigers en hun facilitators die de illegale praktijken meehelpen mogelijk te maken, met hun criminele geld de legale economie corrumperen en daarmee de samenleving kunnen ondermijnen.
Uitwerking wetsvoorstel
Op dit moment wordt een wetsvoorstel voor de NCBC-procedure uitgewerkt. Volgens de huidige Plukze-wetgeving is het niet mogelijk zonder een veroordeling voor een strafbaar feit crimineel vermogen af te pakken. Met de NCBC-procedure kan dat wel en zorgt daarmee voor een snellere interventie om objecten met criminele herkomst uit de markt te halen. Om af te pakken zijn nu betrokken opsporingsorganisaties en het OM eerst veel menskracht en tijd kwijt in het strafproces tegen een verdachte, vooral ook als via rechtshulp met andere landen moet worden samengewerkt en als gebruik wordt gemaakt van verhullende eigendomsconstructies. De kracht van de nieuwe methode schuilt in het omdraaien van de huidige werkwijze: niet de persoon, maar het object staat centraal in het afpakken.
Vanwege de inbreuk op het eigendomsrecht is de confiscatie alleen mogelijk na een onherroepelijke rechterlijke beslissing. Daarvoor moet de overheid aannemelijk maken dat het voorwerp in verband staat met strafbare feiten. Als er personen zijn die aanspraak maken op het in beslag genomen voorwerp, wordt verwacht dat ze kunnen verklaren dat de herkomst uit legale bron afkomstig is. Ook worden de nodige rechtswaarborgen opgenomen, waaronder bijvoorbeeld het recht op bijstand van een advocaat en de mogelijkheid tot het instellen van rechtsmiddelen tegen de rechterlijke beslissing. Hierbij wordt ook betrokken de mogelijkheid van vergoeding van schade als sprake is van onrechtmatige confiscatie.
Het streven is om dit voorjaar een wetsvoorstel voor de NCBC-procedure gereed te hebben voor consultatie.