Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 30 oktober 2020

Mediatekst | 30-10-2020

Inleidend statement minister-president Rutte:

Goedemiddag. Ik wil toch ook hier stilstaan bij de verschrikkelijke aanslag in Nice van gisteren, waarbij drie mensen zijn vermoord en meerdere personen gewond zijn geraakt. Een gruwelijke terreurdaad, gericht tegen onze gemeenschappelijke waarden van vrijheid, van gelijkwaardigheid. Een daad die Frankrijk, na de aanslag op Samuel Paty, nu voor de tweede keer in korte tijd in het hart raakt. Ook gisteravond tijdens de informele Europese Raad hebben we hier met elkaar over gesproken. En heel Europa deelt de afschuw hierover en onze gedachten gaan uit naar de slachtoffers en nabestaanden en naar de hele Franse bevolking. Nederland staat schouder aan schouder met de Fransen om onze gezamenlijke waarden te beschermen. Ook binnen Nederland vinden we elkaar in onze afkeer van deze terreurdaad. Het is goed om vast te stellen dat verschillende organisaties, zoals het Contactorgaan Moslims en Overheid, de Raad van Kerken en het Overleg Joden, Christenen en Moslims, deze terreurdaad hebben veroordeeld. Juist nu moeten we met elkaar bruggen slaan.

Uiteraard hebben we vandaag in de ministerraad ook uitgebreid bijgepraat over de ontwikkelingen rond het coronavirus. Afgelopen dinsdag was het persmoment en ook tijdens het Kamerdebat hebben Hugo de Jonge en ik gezegd dat we op een kruispunt staan. Het is nog te vroeg om te kunnen vaststellen wat het precieze effect is van de gedeeltelijke lockdown. Vandaag meldt het RIVM ruim 11.000 positief geteste personen, maar in dat cijfer zitten ook een aantal oude meldingen. We kunnen het effect van deze na-rapportage op dit moment niet precies kwantificeren, maar als je daarvoor corrigeert dan lijkt het aantal positief geteste personen de afgelopen dagen ongeveer constant. Maar nogmaals: we moeten het echt nog heel precies bekijken en nog even afwachten wat er komende dagen gebeurt. We zullen zeer nauwlettend in de gaten houden wat er gebeurt in de teststraten en in de ziekenhuizen en we verwachten daar ook nu snel meer duidelijkheid over te krijgen. En in principe is nu voorzien dat Hugo de Jonge en ik dinsdag dan weer een persconferentie geven en ons bij u terug melden. En dan zullen we u informeren over de stand van zaken en laten weten of aanvullende maatregelen nodig zijn.

De situatie met corona is in heel Europa ernstig.  In bijna alle Europese landen geven de oplopende cijfers aanleiding tot echt heel forse maatregelen. We strijden op dit moment allemaal tegen hetzelfde virus, maar de situatie verschilt wel sterk per land. Daarom is het beleid wat betreft de dagelijkse bestrijding van het virus, epidemiologisch, virologisch, is inderdaad een nationale aangelegenheid. Maar het is tegelijkertijd van groot belang om ervaringen uit te wisselen, informatie met elkaar te delen – wat wel, wat niet werkt – en vervolgens ook te kijken wat we gezamenlijk kunnen doen, waar we coördinerend samen kunnen optreden. Bijvoorbeeld op de aankoop en distributie van vaccins, de erkenning over de grenzen heen van testen en de testaanpak, de aanpak van quarantaine. En daarom zijn die Europese vergaderingen ook zo belangrijk en daar gaan we ook mee door de komende tijd, zodat we – waar dat nuttig en nodig is – goed met elkaar kunnen samenwerken bij het bestrijden van het virus.

En tot slot wil ik ook iets kort zeggen over de verschrikkelijke berichten op dit moment uit de Griekse en Turkse regio, de Egeïsche zee, de grote aardbeving. Ik zag dat de laatste Amerikaanse berekeningen lieten zien een kracht van 7 op de schaal van Richter, dus dat is een heel zware beving geweest. De eerste berichten komen nu binnen van schade, maar ook van slachtoffers en wij leven zeer mee met de Turken, wij leven zeer mee met de Grieken en als wij kunnen helpen dan staan we daar natuurlijk onmiddellijk voor beschikbaar.

BREEDVELD (NOS JOURNAAL)

Meneer Rutte, op welke manier, hoe denkt u een rustige jaarwisseling te kunnen garanderen? Denkt u dat daar extra maatregelen voor nodig zijn?

RUTTE

We kijken echt stap voor stap. We zijn nu eerst bezig te bezien of waar het om corona zelf gaat, dus virologisch, de verspreiding van het virus, er meer moet gebeuren dan we nu doen. Dat zullen we de komende dagen opnieuw met elkaar onder ogen hebben te zien wat daar nodig is. En zo nodig zullen we dat doen, het is nog niet zeker. Dat heeft veel te maken met het nemen van de bocht waar in ieder geval de laatste dagen de berichten heel gematigd wat positiever zijn, maar vervolgens is er ook nog de vraag te beantwoorden: wil je de daling van het aantal besmettingen versnellen? Zijn daar mogelijkheden voor en wat is ook de schade die dat weer met zich meebrengt economisch en maatschappelijk? Dat moeten we goed wegen. Ik heb al iets gezegd afgelopen dinsdag bij het persmoment over Sint Maarten en over Sinterklaas. Dat de verwachting is dat we daar echt nog met de beperkingen zitten, ten minste de beperkingen die we nu hebben. Vier buiten, drie binnen en doe dat echt allemaal heel voorzichtig en precies. Ga niet staan zingen voor de deur ergens. Voor de wat verder weg liggende situatie, dus dan praten we over de kerstdagen, oudjaar, maar ook het OMT-advies over de vakanties, daar komen we later op terug.

BREEDVELD

Ik vraag u dat omdat Eerste Hulpartsen en ook de politie nu bij de NOS aangeven dat met het huidige vuurwerkbeleid, dat dat eigenlijk niet kan gezien de situatie met de coronacrisis.

RUTTE

Heb ik gezien, maar ik geef u het antwoord dat we dat echt allemaal stap voor stap moeten bekijken. Het is nu eind oktober. We hebben heel veel besluiten te nemen de komende tijd over heel veel zaken. Eerste plaats natuurlijk de situatie met de verspreiding van het virus en vervolgens ook alle zaken die daar achter weg komen, zoals de komende feestdagen, Sint Maarten, morgen natuurlijk Halloween, maar dan Sint Maarten, 11 november en 5 december Sinterklaas. Dat kunnen we nu ongeveer overzien en we zullen ook zo snel mogelijk komen met nadere berichten over kerst, oudjaar en de vakanties.

BREEDVELD

Ja we discussiëren natuurlijk al jaren over de oud en nieuwvieringen die telkens uit de hand lopen. Maar snapt u, zeker gezien de coronacisis nu, de zorgen van eerstelijns artsen?

RUTTE

Uiteraard. Alleen, om daar ook serieus en goed antwoord en reactie op te kunnen geven willen we dat allemaal stap voor stap heel goed in kaart brengen en daarop reageren. En kijken: wat is er nodig aanvullend op wat er al gebeurd. Er is natuurlijk al het een en ander besloten over de oudejaarsviering en ook over vuurwerk en wat daar eventueel nog meer nodig is, of dingen nog scherper kunnen worden ingeregeld, daar gaan we allemaal goed naar kijken.

WESTER (RTL NIEUWS)

Meneer Rutte, hoe risicovol is het dat het KLM-personeel weigert voor langere tijd, meerdere jaren een loonoffer te brengen? Hoe risicovol is dat voor het voortbestaan van de KLM zelf?

RUTTE

Ja ik kan die vraag zo niet beantwoorden omdat die natuurlijk gericht is op de situatie die vandaag in de media verscheen dat er nog discussie is binnen KLM hoe men wil voldoen aan de eisen die het kabinet heeft gesteld aan de steunoperatie. En die gesprekken binnen KLM zijn gaande. Ik heb de indruk, uit het feit dat men vandaag met spoed bijeen is gekomen dat de ernst van de situatie daar wordt begrepen. Maar of dat ook leidt tot bevredigende besluiten weet ik niet. En ik wil dat proces binnen KLM niet verder verstoren nu door het type vragen wat u stelt, wat ik snap hoor, maar om die te gaan beantwoorden.

WESTER

Maar spelen die piloten niet heel erg hoog spel met het voortbestaan van het bedrijf als inzet?

RUTTE

Wij hebben als kabinet te maken met de onderneming en de ondernemer, dus de baas van de onderneming, dat is de CEO van KLM. En ik wil niet via de media praten met groepen binnen de KLM. Wat zij zeggen is dat het kabinet namens de belastingbetaler bereid is om heel fors steun te geven aan economische sectoren die het zwaar hebben. Dat kan de horeca zijn, dat kan de reisbranche zijn, theaters, de cultuursector, heel veel bedrijven in Nederland die het zwaar hebben. KLM kan rekenen op heel veel ondersteuning via de bestaande regelingen en specifieke afspraken. Daar staat wel tegenover dat we van iedereen ook vragen om al het mogelijke te doen om de onderneming ook zelf gezond te houden. Dat betekent dat we ook eisen stellen aan die steun. Die eisen zijn bekend bij KLM en nu is de vraag of men daaraan kan voldoen en wil voldoen. En dat proces wil ik niet verder verstoren, anders dan te zeggen dat wij die eisen niet voor niks hebben gesteld, omdat wij ook namens de belastingbetaler het eerlijk vinden dat alle sectoren een bijdrage leveren.

BOVEN (BNR)

Korte aansluitende vraag meneer Rutte, want ik begrijp niet zo goed waarom dit nu allemaal op die laatste anderhalve dag voordat de deadline gesteld is voor het informeren van de Tweede Kamer opeens zo hoog kookt. Want het is een proces van maanden, dus waarom is het nu opeens crisis en gedoe en druk en verhalen in de pers?

RUTTE

Ja kijk daar allemaal op ingaan, op die vragen, die ik snap hoor, die helpen niet nu het proces binnen KLM. Mijn indruk is dat men daar de ernst onder ogen ziet. Of dat ook leidt tot bevredigende besluiten kan ik niet overzien. Dat is echt aan KLM en aan de organisaties die binnen KLM ook meedenken in de besluitvorming. Het moge duidelijk zijn dat het kabinet zeer hecht aan de voorwaarden die we stellen aan de steun. Maar uw vraag gaat in op proces en daar nu inzage in geven gaat niet helpen.

BOVEN

Ze leken overvallen door dat Telegraafbericht van vanochtend.

RUTTE

Nogmaals, dat zou mij verbazen. Volgens mij weet de KLM precies hoe wij erin zitten. Maar meer wil ik er ook niet over zeggen, want dat helpt niet het proces.

BOVEN

Een ding dan nog: is er een deadline?

RUTTE

Nou in ieder geval is duidelijk dat er een afspraak is gemaakt wanneer we de Kamer weer nader zullen informeren. Het feit dat men bij de KLM vandaag in spoedzitting bijeen is laat zien dat men dat ook zo voelt, dat dat snel moet gebeuren nu.

BOVEN

Dat er een deadline is.

RUTTE

Ik ga ook daar verder niks over zeggen, want ik wil het proces binnen de onderneming echt een kans geven. En alles wat ik daar nu over zeg komt daar dan ook weer binnen via ANP-berichten, of berichten van RTL, NOS, BNR, anderen en die kunnen dan daar aan tafel weer leiden tot extra laten we zeggen, als het druk zou zijn op de gesprekken kan dat goed zijn. Maar volgens mij wordt die druk al heel goed gevoeld, maar die kan ook leiden tot andere effecten die ik niet wil. Dus volgens mij is het volstrekt helder: het kabinet hecht zeer aan een eerlijke en faire behandeling van alle sectoren.

BOVEN

En tot slot dan, de belangen die zijn natuurlijk enorm groot en ik kan me moeilijk voorstellen dat u nu – vanwege een gestelde deadline aan de Tweede Kamer – het risico wil lopen dat KLM zondagochtend misschien over de rand kukelt.

RUTTE

De KLM weet hoe belangrijk wij de eisen vinden die wij stellen aan de onderneming, zoals we dat ook aan alle bedrijven doen in Nederland die een beroep doen op steun. Daar horen ook, daar hoort ook de inzet bij van ondernemingen om ook zelf al het mogelijke te doen om door deze onwaarschijnlijk moeilijke situatie met corona te komen. Het gaat om vele tientallen miljarden die de overheid breed in de economie steekt en terecht, om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk banen overeind blijven. Daar gaat het ons om. Tuurlijk ook de bedrijven, maar onze eerste zorg is natuurlijk al die werkgelegenheid die met deze bedrijven samenhangt. En ook KLM is zich volgens mij zeer bewust van de wensen die het kabinet heeft om namens de belastingbetaler op een eerlijke manier ook steun te kunnen geven.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)

Meneer Rutte, een van de oproepen die het kabinet deed en doet om het coronavirus te bestrijden is om zo veel mogelijk vanuit huis te werken. Hoe vindt u dat dat gaat?

RUTTE

Nou ja, ik ben, het is niet aan mij om heel precies te bekijken per dag en per minuut hoe het aantal reisbewegingen is, maar je ziet wel dat het terugloopt. Dus je ziet op dit moment in de cijfers dat wij ongeveer weer op het niveau zitten van juni qua reisbewegingen, dat is dus een stuk lager dan in de periode september/begin oktober.

NIJS

Toch is het in het lijstje van waar mogelijke besmettingen vandaan komen de nummer twee: de werksituatie. Hoe zou u dat dan verklaren?

RUTTE

Dat is op zich dus een goeie ontwikkeling, dat wij nu zien dat het aantal reisbewegingen zich weer op het niveau van juni beweegt. Dat was toen we begonnen met maatregelen te versoepelen, dus dat is op zichzelf ook wat past bij wat wij denken met het hele pakket van 13 oktober aanvullend op het pakket van eind september te willen realiseren in termen van het – althans in de modellen, het is een verwachting, het is geen zekerheid, dat moeten we nu bekijken – maar in ieder geval de verwachting die we hebben over het terugdringen van het aantal besmettingen.

NIJS

Dus u heeft niet het idee dat er nog best wel flink wat mensen gewoon naar kantoor gaan wel en dat daar nog wel wat winst te behalen valt?

RUTTE

Er is altijd overal winst te behalen. Kijk bij alle maatregelen ga je niet uit van 100 procent compliance. We hebben, Wouter Koolmees en Eric Wiebes hebben gesproken met werkgevers en werknemers, vorige week al, en ook zij hebben zich verplicht – de organisaties van werkgevers en werknemers – er alles aan te doen om mensen, waar dat maar enigszins mogelijk is, thuis te laten werken. Dus daar wordt ook vanuit de werkgevers de afgelopen weken en vanuit werknemersorganisaties weer alles aan gedaan om dat verder te bevorderen. Wat je ziet is dat ook daadwerkelijk het aantal reisbewegingen echt zichtbaar terugloopt. Dat is natuurlijk niet... Het is nooit voldoende, he dus elke reisbeweging die niet nodig is, is er een teveel. En er zijn nog steeds reisbewegingen die niet nodig zijn. Maar je ziet wel dat het aantal echt terugloopt.

NIJS

Ja, loopt het echt terug? In het staatje van Jaap van Dissel van afgelopen dinsdag was... Volgens zijn Google Mobility viel het wel mee en zei hij ook van: ik krijg het niet zo goed inzichtelijk, precies die reisbewegingen.

RUTTE

In de staatjes die wij zien, zie je dat op zichzelf daar het algemene aantal bewegingen in Nederland, je ongeveer op het niveau zit van juni nu.

NIJS

Oké, dus dat is niet iets wat we in aanloop naar dinsdag, waar we nog extra maatregelen voor kunnen verwachten? Bijvoorbeeld extra...

RUTTE

Nou het enige wat je dan kunt zeggen is: blijf thuis, punt. Ga niet meer naar kantoor. Maar dat heeft natuurlijk ook vergaande gevolgen voor de economie he. Dus wat we nu doen is zeggen: werk zo veel mogelijk thuis. De volgende boodschap moet zijn: blijf thuis. Dat is natuurlijk wat de Fransen en de Spanjaarden hebben gedaan in de periode maart/april. Maar je hebt ook gezien welke dreun dat is voor de economie in die landen en wat het betekent voor het gevoel van vrijheid van mensen. We zijn bereid elke denkbare maatregel te nemen als het nodig is, maar op dit moment zien we dat het pakket dat er nu ligt, gegeven de eerste voorzichtige indicaties van hoe het met de verspreiding van het virus gaat, in ieder geval nu geen aanleiding vandaag of morgen om extra maatregelen te nemen.

VAN DEN BERG (REUTERS)

Heeft u nog wel het idee dat u een goede kijk heeft op de cijfers? Het RIVM heeft een aantal storingen gehad, er zijn na-meldingen: het lijkt heel troebel te worden. En u vaart wel op die cijfers. Heeft u daar nog vertrouwen in?

RUTTE

Ja. Dat is goed verklaarbaar, wat daar niet precies goed ging. Het zijn verschillende dingen, dus het is niet één groot IT-probleem, er zijn een paar aansluitproblemen en dat is natuurlijk altijd heel vervelend. Het RIVM werkt er vreselijk hard aan, met de GGD’s, om ervoor te zorgen dat dat niet gebeurt. Het is niet altijd helemaal te vermijden, omdat verschillende systemen met elkaar moeten communiceren. Wij kijken ook niet per dag naar de besmettingscijfers, het RIVM maakt op weekbasis, geven zij een inschatting van wat hun analyse is die zij maken op basis van die weekcijfers en de trends die ze zien. Dat doen ze niet per dag. En als ik zeg dat wij ook kijken of de bocht nu wordt genomen, kijken wij ook niet per sé naar die dagelijkse besmettingscijfers. Je kijkt ook naar het percentage besmettelijken wat uit de teststraten komt. En dat is licht dalend, dat is een goeie ontwikkeling. Je kijkt natuurlijk ook naar de situatie in de ziekenhuizen, dat is nu ook al een dag of twee/drie niet snel stijgend en dat is ook een nou heel voorzichtig eerste positief signaal. Maar dat is early days, dus je weet het nog niet zeker. Dus we gaan daar de komende dagen verder op studeren, om te kijken of er meer nodig is om die bocht echt te nemen. En zelfs als dat niet nodig is, komt die tweede vraag aan de orde die ik ook woensdag in het debat besprak en ook Hugo de Jonge en ik dinsdag in het persmoment, namelijk: is het, al zou je de bocht aan het nemen zijn, nog zinvol om extra maatregelen te nemen om versneld de tocht naar beneden te maken?

VRAAG

Verwacht u dinsdag helderheid te kunnen geven over het vakantieadvies?

RUTTE

Wij proberen dat zo snel mogelijk, maar ik heb geleerd in dit vak om mij pas definitief vast te leggen op een moment dat dat lukt, omdat het buitengewoon complex is: er hangt heel veel mee samen. Dus dat proberen wij zo snel mogelijk, wellicht al dinsdag maar ik kan daar geen zekerheid over geven.

VRAAG

Ja een ander open eindje is natuurlijk de horeca. Ik kan me voorstellen dat die met smart wachten op hoe het richting de feestdagen gaat, wel heropening of niet. Is dat iets waar u druk voelt om daar helderheid over te verschaffen?

RUTTE

Nou uiteraard wil ik het liefst dat iedereen nu as we speak weer open kan, maar dat kan niet. Dus het is niet... Ik ben het probleem niet, het virus is het probleem. En wij moeten dus de maatregelen nemen die nodig zijn om het virus en de verspreiding van het virus onder controle te houden. En wat wij dinsdag hebben gezegd is dat er, door je oogharen kijkend naar de ontwikkeling van de cijfers, nu geen reden is om extra maatregelen te nemen en dat als je nu extra maatregelen zou nemen – zou het huidige pakket voldoende werken, dat weet je pas de komende dagen echt zeker – dan zal het ook niet leiden tot een minder hoge piek in de ziekenhuizen of een verschuiving van die piek. Het kan wel dinsdag zijn, dienstig zijn om iets extra’s te doen om versneld de cijfers omlaag te krijgen, maar ook daar zijn de mogelijkheden beperkt en dat heeft natuurlijk ook weer effecten. Dus ik snap heel goed dat de horeca schrikt van zo’n bericht dat het heel wel denkbaar is dat dat pakket niet vier weken duurt, maar langer, dat het misschien zelfs wel een eind december ingaat. Maar of dat definitief zo is en hoe ver, is op dit moment echt niet te zeggen. Dus Hugo de Jonge en ik hebben ons voorgenomen vanaf het begin van de crisis om, als we iets weten of een eerste indicatie hebben van hoe het zich gaat ontwikkelen, dat ook te delen met Nederland zodat wij geen informatie achterhouden. Maar op dit moment is er niks zekers te zeggen over: werkt dit pakket, moet er meer, moet je dingen doen om het versneld te laten werken, heeft dat zin, wat zijn de effecten daarvan op economie en maatschappij en die weging? Maar dus ook niet over de vraag hoe lang precies dan dit pakket nodig zou zijn.

VRAAG

Is het reëler te denken dat die vraag pas begin december weer op tafel komt?

RUTTE

Nee dat denk ik niet, ik denk eerder, fors eerder. Maar dat zullen we ook echt per week moeten bekijken.

VRAAG

Want hoeveel tijd verschaft u zichzelf om te beoordelen of het bestendig genoeg is, als we de bocht hebben genomen?

RUTTE

Nou ja, de eerste vraag is inderdaad: moet je nu extra dingen doen omdat de aantallen echt weer aan het stijgen zijn? Nou op dit moment lijkt dat dus niet nodig. Als je naar de cijfers nu kijkt, van de afgelopen dagen in ziekenhuizen, het percentage besmettelijken uit de teststraten en ook een zekere stabilisatie in het aantal dagelijks gemelde aantal besmette mensen; maar nogmaals: dat zullen we de komende dagen verder moeten bezien. Daar hopen we echt wel meer zicht op te hebben zondag/maandag/dinsdag. Maar nogmaals, dan komen die andere vragen daarachter weg: hoe lang heb je dit pakket nodig? Want je zult uiteindelijk toe moeten, ja idealiter, naar drie IC-opnames per dag, dat zijn de 1200 besmette mensen per dag, dat zijn de zeven besmettingen per 100.000 per dag, is vijftig per week. Dat is de norm zeg maar in de routekaart die we gemaakt hebben in dat eerste kwadrant, dus tot vijftig besmettingen per week. Daar zitten we natuurlijk nog heel ver vanaf. Dan komt de volgende vraag: kun je pas versoepelen als je daar helemaal zit of zeg je: nee, als die trend helemaal de goeie kant opgaat en je gaat richting de signaalwaarde van tien IC-opnames per dag, is er dan al wat ruimte om te versoepelen? Dat zijn allemaal keuzes die we moeten maken. Maar tegen de achtergrond van al die feiten en als je kijkt hoe die cijfers zich ontwikkelen, hebben we wel gezegd dinsdag: het is niet waarschijnlijk dat je half november al kunt versoepelen. En dat was natuurlijk de verwachting die we hebben uitgesproken zonder daar al een besluit over te hebben genomen afgelopen dinsdag. Waar de horeca, snap ik heel goed, van geschrokken is. Maar ja, weet je, het is niet de tijd helaas – kijk wat er nu gebeurt in Frankrijk en in Duitsland en in andere landen en wat er op dit moment in België speelt – om blijde boodschappen te brengen. Dat is vreselijk, ik vind het echt verschrikkelijk, maar dat is nou eenmaal zo.

VRAAG

Ze zullen erg hopen dat u van die school bent dat als het richting die eerste kolom gaat, dat er dan al versoepelingen komen.

RUTTE

Nou er zijn geen scholen hoor. Het is een kwestie van: wat is verstandig? En dan zullen we ook moeten leren van de versoepelingen uit mei/juni, omdat we ook hebben gezien natuurlijk dat na die versoepelingen het aantal besmettingen toch weer ging oplopen. Nou we hebben inmiddels de routekaart, we kunnen nu veel preciezer ook regionaal ingrijpen. We hebben natuurlijk allemaal veel meer ervaring met het virus, maar in heel Europa lopen de aantallen enorm op. In Duitsland verdubbelt het nu iedere week, het gaat in een razend tempo in Duitsland. Frankrijk en Spanje zitten op dit moment, nou Frankrijk op 50.000 per dag. Dat zijn enorme aantallen. En België is natuurlijk helemaal op dit moment zeer zorgelijk, ook als je kijkt naar de situatie in de ziekenhuizen. Dus we zullen ook moeten leren van andere landen.

VRAAG

Toch nog even over het vakantieadvies. Het OMT raadt u aan om reizen naar oranje gebieden en ook naar hotspots binnen Nederland, om die af te raden of om die te verbieden. Neigt u daar ook naar? Want meestal neemt u adviezen van het OMT over.

RUTTE

Het OMT gaat een stapje verder, het OMT zegt volgens mij: niet naar het buitenland gaan.

VRAAG

Ja, helemaal niet naar het buitenland.

RUTTE

Dus niet naar oranje gebieden. Dat zegt gewoon, ongeacht of het geel of rood of wat het ook voor kleurtje heeft: ga niet naar het buitenland voor vakantiereizen. Dat zegt het OMT feitelijk. Nee, ik vind altijd dat ik u moet berichten als we besluiten hebben genomen en niet speculeren.

VRAAG

Maar waar laat u dat dan van afhangen?

RUTTE

Dat hoort u allemaal als we het besluit nemen, maar het heeft geen zin om daar in de aanloop naar een besluit over te speculeren. Dat is ook niet fair, dat is ook geen goeie communicatie.

BHIKHIE (NU.NL)

Premier Rutte, ik heb u in het verleden ook weleens horen zeggen dat u eigenlijk niet gaat over vakantieadviezen en dat mensen verantwoordelijk genoeg zijn om daar zelf een besluit over te nemen.

RUTTE

Uhu.

BHIKHIE

Ja, staat u daar nog steeds op die manier in?

RUTTE

Ja maar dat was meer de algemene vraag: is het nou slim om op reis te gaan of niet? En is het slim als je – dat was de vraag dacht ik ergens in april – om met Pinksteren, in mei ergens, een reisje te boeken? Toen heb ik gezegd: ja dat kan ik niet inschatten, ik kan niet bepalen welke gebieden dan op oranje of rood staan. Nu is er een andere situatie: dat er een wat strakker OMT-advies ligt.

BHIKHIE

Ja, maar tegelijkertijd is het ook zo... Nou laat me het zo vragen: als u dan terugkijkt op die tijd en ook op uw advies toen, is dat verstandig geweest?

RUTTE

Maar het was een andere context. Ik ben altijd, dat weet u, heb ik de laatste weken dacht ik ook in de Kamer laten zien, echt bereid om als we fouten maken in mijn ogen dat ook te benoemen. Ik meen oprecht niet dat daar een fout was gemaakt. Wel dat de vraag was, ik dacht begin april of eind maart over Pasen of het was in april over Pinksteren, dat zou ik even moeten nakijken, want toen was er zo’n vraag; wat verwacht je nou? Stel nou dat gebieden toch naar oranje gaan en je had een reis geboekt, dan kun je niet op reis, wat is je advies? En toen zei ik: ja weet je volg de reisadviezen, dat is nog steeds het advies: volg de reisadviezen en ga niet naar oranje gebieden toe voor vakantiereizen. Oranje gebieden betekent alleen noodzakelijke reizen. En niet voor de vakantie. En als je dat toch doet en je komt terug moet je in quarantaine. Op dit moment zijn er een paar gebieden in Europa nog op geel, nog maar heel weinig, dus als u mij nu zou vragen: is het verstandig naar Zweden te gaan waar nog heel veel op geel staat? Of ik dacht dat de Canarische Eilanden net op geel zijn gezet, klopt dat? Is het nu slim om daarheen te gaan, meneer Rutte? Dan is mijn antwoord: ja sorry, dat moet je zelf bepalen. Je loopt altijd het risico dat zo’n gebied weer op oranje gaat en dan ben je misschien je geld kwijt of deels je geld kwijt. Ik ben geen vakantieman. Ik ben geen Frits Bom de vakantieman. Nu speelt er iets anders, namelijk of in het kader van de snelle verspreiding van het virus, los even van de reisadviezen, het überhaupt verstandig is om naar het buitenland te gaan, dat is een ander vraagstuk.

BREEDVELD

Meneer Rutte, ik wil graag nog even preluderen op een besluit wat u kenbaar wil gaan maken. U heeft vaak uitgelegd dat u verschillende rollen niet wil vermengen. U staat hier als premier en dan ben ik eigenlijk wel benieuwd of deze premier ambities heeft om terug te keren als premier.

RUTTE

U hoort op enig moment wat mijn besluit is.

WESTER

(Onverstaanbaar, red.)

RUTTE

U hoort op enig moment wat mijn besluit is. Dank jullie wel. Goed weekend.