Landsdeel Oost komt als eerste met een integrale gebiedsgerichte aanpak

Nieuwsbericht | 03-07-2020 | 15:29

Minister Ollongren: “Met de vaststelling van de Omgevingsagenda Oost is een belangrijke stap gezet om met elkaar te werken aan slimme oplossingen voor het ruimtetekort in Oost Nederland. Alleen als Rijk, regio en samenleving de handen ineen slaan kunnen we zorgen voor een economisch sterk en leefbaar Nederland op de lange termijn”.

Omgevingsagenda’s

Met de Omgevingsagenda wordt per landsdeel in kaart gebracht welke opgaven er zijn, zoals de energietransitie en woningbouw. Wat loopt er al, waar botst het, en welke acties zijn er nodig om dit op te lossen. Overheden geven zo samen vorm aan complexe en samenhangende opgaven, en leggen de basis voor op elkaar afgestemde besluiten voor de uitvoering, als één overheid.

De Omgevingsagenda is adaptief dat betekent dat op basis van nieuwe inzichten en beleidsontwikkelingen de agenda periodiek wordt aangescherpt.

Pilot Landsdeel Oost

Omdat het werken aan Omgevingsagenda’s een nieuwe manier van werken is, is in 2018 gestart met de pilot voor Omgevingsagenda Oost. Een projectteam met hierin vertegenwoordigers van Rijk, regio, provincie, gemeenten en waterschappen hebben gezamenlijk in kaart gebracht wat er in Oost –Nederland moet gebeuren voor een duurzame, vitale en krachtige ontwikkeling van het landsdeel. Ook private partijen en maatschappelijke organisaties praatten mee.

Zo is bijvoorbeeld besloten om een verstedelijkingsstrategie voor het gebied Arnhem-Nijmegen-Foodvalley op te stellen, die in samenhang met de woondeal voor de regio Arnhem-Nijmegen wordt uitgewerkt. In deze strategie wordt in beeld gebracht waar de 100.000 extra woningen tot 2040 kunnen worden gerealiseerd, met behoud van leefklimaat, bereikbaarheid en de kwaliteit van het landschap.

Vincent van der Werff (directeur Ruimtelijke Ordening): “We staan voor enorme opgaven, zoals woningnood, energietransitie (met een ongekend extra ruimtebeslag), klimaatopgaven (droogte/verdroging!), landbouwtransitie en last but not least de natuuropgave mede in het licht van de stikstofcrisis’. ‘Opgaven die groter zijn dan 1 overheidslaag en dus samenwerking tussen overheden vereist en samenwerking met private partijen’ ‘Niet alles hoeft met alles te worden verknoopt; dat zou tot onnodige stroperigheid leiden; maar wel gerichte verbindingen aanbrengen bij wat al loopt en energie heeft en blinde vlekken opsporen en actie op zetten’.

Dick Bres (programma directie NOVI): ‘De pilot was vooral ook een leerervaring. Daar kunnen de andere landsdelen hun voordeel mee doen.’

Bart Parmet (provincie Overijssel): De meerwaarde van de Omgevingsagenda bij de samenwerking en het interbestuurlijke proces is in de eerste plaats de inhoudelijke uitwerking van gezamenlijke acties.

Peter Kerris (Gelders gedeputeerde ruimtelijke ordening): Dit is ‘de nieuwe manier van werken, al vooruitlopend op de aanstaande Omgevingswet.’ Opgavegericht, flexibel, steeds naar verbinding zoekend.

Maarten Veeger, directeur strategie bij de gemeente Zwolle: We hebben de Omgevingsagenda goed kunnen gebruiken om de opgave van dit gebied kenbaar te maken bij onze collega’s op de Haagse departementen, wat nu al weer tot concrete werkafspraken heeft geleid.

Lessen uit Landsdeel Oost

De pilot heeft lessen opgeleverd zowel voor landsdeel Oost als voor andere landsdelen die nog Omgevingsagenda’s gaan opstellen.

• Zorg voor breed samengesteld overleg op directeursniveau per landsdeel
• Wees selectief: focus op die opgaven die bovenregionaal en complex zijn en om een samenhangende aanpak vragen
• Organiseer vroegtijdig een dialoog met alle partijen gezamenlijk als gebiedsopgaven bekend zijn, bijvoorbeeld in ‘versnellingsweken’

Dijkgraaf Hein Pieper van waterschap Rijn en IJssel. ‘Je moet inderdaad voorkomen dat het een Poolse Landdag wordt. Na dat breed ingezette begin moesten we goed trechteren. Daarin hebben wij als regionale bestuurders het voortouw genomen. Ik zag ons als de hubs in die brede stroom van debat.’

Peter Kerris (Gelders gedeputeerde ruimtelijke ordening): je moet als regio keuzes maken, aansluiting zoeken bij de bestaande rijksprogramma’s

Maarten Veeger, directeur strategie bij de gemeente Zwolle: Het rijk heeft ons goed geprikkeld om tot een of twee hoofdopgaven per gebied te komen

Hoe verhouden NOVI, Omgevingswet en Omgevingsagenda’s zich met elkaar?

De verschillende omgevingsvisies op nationaal (NOVI), provinciaal (POVI), gemeentelijk niveau (GOVI) en de visie van de waterschappen (wateragenda) worden middels de zogenaamde Omgevingsagenda met elkaar in verbinding gebracht. De Omgevingsagenda’s zijn voor het rijk een uitvoeringsinstrument van de NOVI. De werkwijze volgt uit de Omgevingswet en zorgt er voor dat dat de maatschappelijke opgaven zoals energietransitie beter uitgevoerd kunnen worden.

Meer weten

De Omgevingsagenda Oost en een factsheet over de Omgevingsagenda zijn hier te lezen en te downloaden. Heeft u vragen? Dan kunt u contact opnemen met Karen van Herwijnen, communicatieadviseur NOVI, 06-50174114.

Betrokken partijen

• Provincie Gelderland
• Provincie Overijssel
• Gemeenten
• Waterschappen Oost-Nederland
• Rijkswaterstaat Oost-Nederland
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
• Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
• ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
• Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
• Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties