Spreektekst minister Van Nieuwenhuizen voor oplevering Houtribdijk

Toespraak | 23-06-2020

Beste mensen,

Mooi om hier te staan, op het opgespoten zand uit het Markermeer. Allereerst dank voor de ontvangst in deze bijzondere omstandigheden. Fantastisch dat we weer wat meer naar buiten kunnen, ook al is het met beperkingen. Het is ook belangrijk om de stappen die we als land maken zichtbaar te kunnen markeren.

We doen dat vandaag op een hele bijzondere plek. Juist hier kunnen we zien hoe we in Nederland steeds met nieuwe ogen naar onze vraagstukken kijken. De Houtribdijk is het verhaal van een dijk die een dam werd.

Want oorspronkelijk was dit bedoeld als kustlijn. Het Markermeer zou worden ingepolderd. De Houtribdijk werd aangelegd als dijk die de polder zou beschermen.

Er kwamen nieuwe inzichten. Het inpolderen ging niet door. Maar de Houtribdijk bleef. Ze bleef ons ook beschermen. Niet als dijk maar als dam.

Het kreeg niet zoveel aandacht als de Grande Dame van onze waterkeringen, de Afsluitdijk. De Houtribdijk is het onbekendere, jongere zusje van de Afsluitdijk. Maar net zo belangrijk.  

Al meer dan 50 jaar beschermt ze ons tegen het opstuwend water van het IJsselmeer en het Markermeer. We hebben het over 1 grote golfbreker van 26 kilometer lang. Een sierlijke verbinding tussen Enkhuizen en Lelystad.

Vandaag markeren we niet alleen dat de Houtribdijk is versterkt. Ze kan er weer decennia tegenaan.
Maar we hebben er ook nieuwe functies aan verbonden, zoals natuurontwikkeling en recreatie. Heel mooi om te zien dat we ook nu weer nieuwe inzichten toepassen.

Dat is ook nodig.

Er is in die halve eeuw dat de dijk er ligt het een en ander veranderd.

Het klimaat verandert. De zeespiegel stijgt. Het weer wordt extremer.

We moeten ons voorbereiden. Daar zijn we volop mee bezig.

In heel Nederland versterken we de dijken. In totaal gaat het om 1000 kilometer.vDoel is: in 2050 voor iedere Nederlander hetzelfde beschermingsniveau.

Vandaag strepen we 26 kilometer af. Nederland is weer beter beschermd.

Maar er is hier veel meer gedaan. Dat kunnen we hier goed zien. Aan de ene kant zien we breuksteen en gietasfalt. Zo hebben we de dijk op de traditionele manier versterkt. Traditioneel, maar ook duurzaam. Want er zijn veel stenen hergebruikt.

Aan de andere kant zien we zand. En dat is iets bijzonders. Een prachtig voorbeeld van bouwen mét natuur! Goed voor flora en fauna. Goed voor de versterking van de dijk. En goed voor onze portemonnee.

Want het mooie is dat het zand gewoon uit het Markermeer komt. Dat scheelt niet alleen kosten maar ook enorm veel vrachtverkeer. Het steen komt immers uit het buitenland.  

Nederland loopt met deze zand-oplossing voorop. Nergens ter wereld wordt dit op deze manier in een binnenmeer toegepast. Er is dan ook veel belangstelling uit het buitenland.

We hebben het niet over een paar kruiwagens: er is hier 10 miljoen kuub aangebracht. Bijna 7 keer een volle Kuip!
 

Bijzonder is dat u met alle betrokkenen nog andere interessante extra’s heeft gecreëerd. Zoals Trintelzand: een heel nieuw natuurgebied in het Markermeer van 500 ha. Ook aangelegd met het zand uit het Markermeer. Met dammen, zandplaten en rietoevers. Nieuw paai en leefgebied voor vissen. En dat trekt weer vogels aan.

Een andere extra is het watersportstrand bij Lelystad. Een grote wens van vooral de kite en windsurfers. Ze staan te trappelen heb ik begrepen. Nog even geduld: naar verwachting is het gras in juli voldoende aangegroeid en dan kunnen ze los.

Alles bij elkaar mag u zeer trots zijn op wat u hier de afgelopen 3 jaar heeft bereikt. Er is goed samengewerkt met heel veel partijen. Niet alleen met de provincies en gemeenten, maar ook de fietsers, de vissers, de milieu- en natuurorganisaties.

Het ging niet helemaal zonder tegenvallers. U weet dat nog.

De dijk moest vorig jaar een paar dagen worden afgesloten wegens zandverstuivingen. Dat gaf flinke overlast voor alle weggebruikers. Je moet een enorm stuk omrijden. Het experiment met het zand stond ook echt wel even ter discussie.

Uiteindelijk is het goed opgelost met een extra grondlaag. Maar het liet ons goed zien: het kan hier enorm spoken. De natuur laat zich niet regisseren.
 
En daarmee kom ik op de belangrijkste reden dat we hier staan.

We bereiden ons voor. Stap voor stap bouwen we een klimaatbestendig land. Ons land is met deze versterkte Houtribdijk weer een stuk veiliger en een stuk aantrekkelijker geworden.

Juist hier op het nieuwe strand kunnen we dat goed ervaren. Het is niet alleen een dijk die beschermt. Maar je kunt hier heel goed de ruimte ervaren, genieten van het water en de natuur zich zien ontwikkelen.

Dat is allemaal gelukt dankzij uw kennis, inzet en doorzettingsvermogen! Ik dank alle aanwezigen daar zeer hartelijk voor! En ook iedereen die hier vanwege corona-maatregelen niet bij kan zijn maar wel meekijkt.

Ik wens iedereen hier nog veel succes!