Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 29 mei 2020

Mediatekst | 29-05-2020

Inleidend statement minister-president Rutte

Een paar korte inleidende opmerkingen. In de eerste plaats dat ik heel blij ben dat Tamara van Ark ‘ja’ heeft gezegd tegen de opvolging van Martin van Rijn, dat zal plaatsvinden op 9 juli. Dus we hebben nog zes weken gelukkig ook onder ons Martin van Rijn, die het echt ontzettend goed doet, met een paar grote projecten bezig is waar hij nog zo veel mogelijk ook mee aan de slag kan, met zijn enorme ervaring. Maar ook heel blij dat we een goede opvolger hebben voor daarna.

Het tweede is dat natuurlijk maandag het spannende moment komt waar ik het ook afgelopen woensdag over had, na afloop van de MCCb, de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing. Dan gaan immers een aantal verruimingen van start en ik zou daar eigenlijk twee dingen kortheidshalve over willen zeggen. In de eerste plaats: die verruimingen gaan gepaard ook met een heel aantal voorschriften helaas en laten we ons allemaal aan die voorschriften houden. Bijvoorbeeld als het gaat om niet staan op de terrassen, van tevoren boeken bij de restaurants en cafés, allerlei regels rondom ‘hoe met het in bioscopen, musea en theater?’. Dat is heel belangrijk, want als we dat goed doen en tegelijkertijd ons ook goed houden aan alle afspraken die we met elkaar hebben gemaakt over thuisblijven bij klachten, op straat de anderhalve meter en trouwens thuis ook als je met mensen te maken hebt die niet tot je huishouden behoren, je handen stuk wassen, niezen en hoesten in de elleboog, het gebruik van papieren zakdoekjes en vooral ook het vermijden van drukte. Als we dat allemaal doen, dus ons houden aan de regels die samenhangen met de verruiming en tegelijkertijd ook zorgen dat we al die gedragsafspraken goed met elkaar naleven, dan is de kans het grootst dat het volgende pakket verruimingen op 1 juli door kan gaan. Of dat zo is, dat zal moeten blijken, hoe het virus zich ontwikkelt en hoe de cijfers eruitzien richting eind juni. Maar dat hebben we met elkaar weer in de hand: ik, jullie, iedereen die kijkt, we hebben dat met elkaar in de hand. Dus een, houd je nou alsjeblieft allemaal aan de voorschriften rond de verruimingen en twee, zoals we dat ook steeds hebben gedaan bij de vorige verruimingen, maar vooral ook: houd je ook daarnaast aan al die gedragsregels. En daarvan is toch wel de allerbelangrijkste thuisblijven bij klachten. En alle andere dingen, de anderhalve meter, vermijden van drukte, handen stuk wassen. En waarom is dat nou zo belangrijk? Nogmaals: als we dat met z’n allen doen, dan is de kans ook het grootst dat wij dat virus eronder houden en dus ook dat die verruimingen op 1 juli – en dat pakket is wat gegroeid, we hebben een aantal dingen die op 1 september stonden zoals de sportscholen en de casino’s en de sportkantines en verenigingskantines, maar het gaat ook om welnesscenters, sauna’s, hebben we naar voren gehaald, gokhallen of hoe heten die dingen, speelhallen geloof ik heet het, hebben we naar voren gehaald. Maar nogmaals, dat kan allemaal alleen en ook wat er al stond voor 1 juli, als we de komende tijd ons aan die regels houden. Dus dat is echt een oproep: doe dat. En daarnaast: heerlijk dat we weer ook naar het terras kunnen vanaf maandag 12.00 uur.

STEMERDING
Meneer Rutte, eerst even een korte vraag over de scholen. Als ik u mag terugnemen, kort geleden zei u zelf nog: het is niet de bedoeling dat leerlingen op school alleen maar een mentoruurtje gaan krijgen. Een klein deel van de scholen blijkt dat toch te gaan doen. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
We gaan dat eens even rustig bekijken hoe dat echt loopt. Ik heb nu steeds gezien bij veranderingen in de aanpak, dus als we op een gegeven moment zeiden ‘het basisonderwijs kan weer gedeeltelijk open’, toen had je ook van tevoren allerlei berichten over wat er wel of niet zou gebeuren. We gaan eens even goed kijken hoe dat er volgende week uitziet. Maar de afspraak die Arie Slob heeft gemaakt met de scholen is: zorg er echt voor dat ook op de middelbare scholen de jongens en meisjes ook, naast misschien mentoruren en dat soort dingen, ook gewoon een stuk gewoon onderwijs krijgen.

STEMERDING
Een groot deel van de scholen zegt ook: dat gaan we doen. Maar dan kom je uit op een dag les gemiddeld per week. Wat vindt u van die hoeveelheid?

RUTTE
We zijn aan het opbouwen he. Er is nou eenmaal een virus onder ons, dus we kunnen niet alles in een keer.

STEMERDING
Maar hoe lang kan je dat volhouden als leerlingen zo weinig les krijgen?

RUTTE
Hangt van het virus af en hoe we ons aan de regels houden. Dus als er weer ruimte is, kun je weer verder.

STEMERDING
Maar het is natuurlijk heel weinig voor scholieren.

RUTTE
Nou het is belangrijk dat de middelbare scholen weer beginnen, dat er weer iets van normaliteit komt, helaas de nieuwe normaliteit. Maar het zal stap voor stap moeten.

STEMERDING
Dan de vakantie. Denemarken zegt: niet komen Nederlanders. Frankrijk zegt: vanaf half juni zijn de toeristen weer welkom. Wanneer gaat u duidelijkheid geven?

RUTTE
Dat heb ik afgelopen woensdag verteld. Ik hoop, geen garanties, we hebben er net ook weer een uur over vergaderd. Het is echt heel complex, niet politiek maar gewoon praktisch, echt heel complex. We zullen er echt nog een aantal uur in moeten steken en ambtelijk wordt er nog veel meer tijd aan besteed. Maar we hopen woensdag meer richting te geven. Als het niet kan doen we het niet, dan wordt het nog een week later.

STEMERDING
En waarom niet dan nu? Want het is voor mensen denk ik heel verwarrend dat Denemarken zegt ‘kom maar niet’, Frankrijk zegt ‘kom maar wel’.

RUTTE
Kijk wat allerlei andere landen zeggen daar ga ik niet over, dus dat is aan hun. Het gaat erom wat wij gaan zeggen. En wij gaan iets zeggen over inkomend toerisme. We gaan iets zeggen over Nederlanders in Nederland zelf. Dat heb ik eigenlijk al gedaan woensdag, namelijk als het kan, dat geldt trouwens ook voor uitgaand toerisme als dat kan, zou kunnen, probeer als het enigszins kan die vakantie niet nu te pakken maar buiten de vakantieperiode. Maar niet iedereen kan dat. Veel mensen zijn afhankelijk van de schoolvakanties. Maar als je daar niet van afhankelijk bent, kijk naar eind augustus, september of je met vakantie zou kunnen gaan. En als je in Nederland met vakantie gaat, zorg ervoor dat je ook boekingen hebt en dat je niet ergens op de bonnefooi heen gaat.

STEMERDING
Kan u dan misschien nog iets meer schetsen voor mensen die nu aan het twijfelen zijn of dit weekend een beslissing willen gaan maken, wordt nou de insteek van het Nederlandse kabinet ‘we gaan het zoveel mogelijk ontmoedigen dat mensen gaan naar het buitenland, vanwege alle risico’s’, of zegt u vanwege de economie ‘ik wil het juist stimuleren dat we op vakantie gaan’?

RUTTE
Ik snap heel goed dat mensen hier vragen hebben, maar ja jongens, we zitten allemaal met de ellende waar we mee zitten, en ik hoop dat we er woensdag iets meer over weten. En ik kan dat niet eens garanderen, et kan ook nog later worden.

LAMBIE (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, daarop voortbordurend: Frankrijk houdt 15 juni aan, Duitsland ook 15 juni. Is dat ook de datum waarop u mikt?

RUTTE
Nogmaals, we gaan woensdag daar hopelijk meer over vertellen, maar tot woensdag en zelfs dat is geen garantie, kan ook later worden.

LAMBIE
Maar het kabinet heeft altijd gezegd: we stemmen het af met andere Europese landen. Overweegt u dan...?

RUTTE
Ja, maar afstemmen in Europa gaat altijd maar zo goed hè.

LAMBIE
Maar als andere Europese landen 15 juni aanhouden, dan is het toch voor ons ook 15?

RUTTE
Houdt Denemarken ook 15 juni aan? Volgens mij hebben die 0 juni aangehouden, nu net. Die blijven helemaal dicht hoorde ik.

LAMBIE
Maar als Frankrijk en Duitsland de 15^e doen, dan...

RUTTE
Maar Denemarken dus niet, dus je ziet hele verschillenden dingen. De Britten hebben een quarantainesysteem, dus weet je... En die horen ook nog op dit moment in dit soort opzichten bij de Europese Unie. Uiteraard zijn ze eruit aan het gaan, maar ze worden nog meegeteld. Dus dat is heel onoverzichtelijk. Dus het is lastig daar staat op te maken.

LAMBIE
Maar overweegt u dan om het bij wijze van spreken dat het nog langer kan duren dan 15 juni voor ons, die reisbeperkingen?

RUTTE
Wat ik overweeg is dat ik u iets ga vertellen als ik het weet en dat is woensdag op zijn vroegst.

LAMBIE
Mogen mensen nu al iets boeken?

RUTTE
Iedereen kan wel boeken, moet ‘ie zelf weten, maar de risico’s dat ‘ie het land niet inkomt waar ‘ie heen wil... Het risico is dat als je naar een land gaat waar het gevaarlijk is dat als je terugkomt je in quarantaine moet. Dus ja, allemaal op eigen risico he.

LAMBIE
Hebt u zelf al iets geboekt?

RUTTE
Ik had al dingen geboekt staan voor het virus uitbrak, ja.

LAMBIE
Voor de zomervakantie?

RUTTE
Ja. Maar goed, dat wordt mogelijk een voucher. Mogelijk, afhankelijk van wat we gaan doen.

VRAAG (ANP)
Komen er extra maatregelen als het komende zonnige Pinksterweekend iedereen er weer op uitgaat en het weer zeer druk wordt?

RUTTE
Druk is op zich niet erg, als je maar aan de anderhalve meter houdt. Kijk, we kunnen natuurlijk niet zolang er geen vaccin is iedereen binnen houden eeuwig. Dat gaat niet. Dus we vragen: werk zo veel mogelijk thuis. Bij de overheid wordt dat heel nauwgezet gedaan en heel veel bedrijven ook. Dat is op zich gunstig, want daarmee bouw je rustig op he, dat mensen weer, dat het drukker wordt op straat en in het verkeer. Maar ja, dat vaccin kan nog lang op zich laten wachten. We kunnen ook niet vragen aan u of mij om, en de kijkers, om nog jaren thuis te gaan zitten, dus dan is het punt dat het drukker wordt niet het probleem... Vermijd drukte is heel belangrijk, omdat als er echt drukte is, je het risico loopt dat je die anderhalve meter niet kunt handhaven. En dat blijft echt ook aan mensen zelf. En dan kan natuurlijk een veiligheidsregio besluiten of een gemeente om een winkelstraat af te sluiten als het te druk is, dat risico loop je.

VRAAG
Maar er is geen landelijke opdracht van ‘er wordt massaal gehandhaafd als het uit de hand loopt’?

RUTTE
Ik vind de kracht van Nederland eerlijk gezegd dat wij helemaal niet zo massaal handhaven. Wij zijn een van de landen met de hoogste percentages compliance, veel hoger dan sommige landen waarin bij iedere voordeur een politieman stond, of een politievrouw. Omdat wij volgens mij in Nederland hebben gezegd ‘oké, als dit de feiten zijn en het belangrijk is dat we thuisblijven in de fase, in de uitbraakfase, thuisblijven zoveel mogelijk, dan doen we dat’. En dat hebben heel veel mensen, eigenlijk ook de meeste mensen. En nu zie je ook dat mensen proberen de anderhalve meter, het handenwassen, thuisblijven bij klachten, dat doen wij eigenlijk gemiddeld genomen heel goed. Dus ik heb daar heel veel vertrouwen in de Nederlanders. En we moeten ook niet schrikken als het ergens wat drukker is, totdat je merkt, als je er van bovenaf naar kijkt, dat je daar onmogelijk nog die anderhalve meter in acht kunt nemen. Dan zullen Veiligheidsregio’s, en dat deden ze ook met Hemelvaartsdag... Op Hemelvaartsdag zag je dat in Amsterdam, dan wordt er ingegrepen. Ja, dat risico loop je dan. Maar laat het nou niet zo ver komen. Blijf zelf nadenken. En ook jonge mensen die misschien denken ‘ja, weet je, dan krijg ik het. Hoe erg kan het zijn?’ Nou ook voor jou kan het erg zijn. Maar sowieso kun je iemand anders besmetten die er wel heel kwetsbaar voor is. Dus we hebben hier echt een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

VRAAG
Maar u maakt zich geen zorgen voor komend Pinksterweekend?

RUTTE
Het heef niet zo heel veel zin... Ik heb steeds gezegd: ik wil niet als een soort menner met de samenleving aan het touw duwen, aan het touw trekken. Alsjeblieft niet jongens. Bovendien maakt dat ook een hele amechtige indruk. En dat is niet nodig. Omdat we volgens mij in dit land allemaal volwassen zijn en zeggen ‘okay, these are the facts, dan doen we dat zo’. En dan blijkt ook uit die onderzoeken dat het overgrote deel van de Nederlanders zich daaraan houdt. Wat nog iets beter kan is je handen wassen. Dat wou ik dan nog wel zeggen. Daar zijn de cijfers nog een beetje laag.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ander onderwerp meneer Rutte. Ik vroeg mij af: wanneer bent u erachter gekomen dat het ministerschap voor Sigrid Kaag slechts een tussenstation is op weg naar iets anders, beters, leukers, of wat meer bij haar past?

RUTTE
Nooit.

DE WINTHER
Bent u ervan overtuigd dat ze blijft als minister?

RUTTE
Dat ben ik bij geen van de collega’s, je weet het nooit helemaal zeker. Maar ik heb geen andere aanleiding, anders dan dat ik het gerucht zag gister bij Nieuwsuur, maar dat was voor mij voor het eerst dat ik daarvan hoorde.

DE WINTHER
Als u het gerucht heeft gezien, dan heeft u wellicht ook haar reactie gezien.

RUTTE
Nou dat zij natuurlijk, zoals we allemaal trots zijn als je voor een mooi ambt genoemd wordt. Maar ze wordt ook genoemd voor het lijsttrekkerschap van haar partij en daar is zo ook trots op. Daar heb ik dan weer zelf minder mee.

DE WINTHER
Maar heeft u haar ook horen zeggen de drie woorden: ik blijf minister? Want die heb ik niet voorbij zien komen? u wel?

RUTTE
Ook dat zou ik wat amechtig vinden als iedereen de hele dag moet zeggen ‘ik blijf minister’. U hoort mij dat zelfs niet zeggen en ik was het wel van plan.

DE WINTHER
Volgens mij gaan er over andere ministers geen geruchten, zoals u ze noemt, over dat ze in de race zijn voor een andere topfunctie. Dus het is toch niet zo vreemd om dan, als de minister daar zelf niet heel erg duidelijk over is, aan u te vragen of zij wil aanblijven als minister en gaat aanblijven als minister?

RUTTE
Ik heb geen enkele andere aanwijzing. En ik ga ook niet de hele dag aan collega’s vragen ‘je blijft toch wel?’. Nee, volgens mij blijft ze.

DE WINTHER
Maar die behoefte heeft u niet als u dat voorbij ziet komen?

RUTTE
Nee, ik heb daar helemaal geen twijfel over eerlijk gezegd.

DE WINTHER
Denkt u dat ze een goede kans maakt om...

RUTTE
Jongens, ik weet niet meer dan gister, echt oprecht niet. Misschien dat er ambtelijk meer bekend is of bij diplomaten. Voor mij was dit nieuws.

DE WINTHER
Het is toch gek dat ministers in de race zijn zelf eigenlijk daar niet duidelijk over zeggen wat hun toekomstidee daar zelf bij is en nu denkt, ‘naja, ze zien het wel’?

RUTTE
(Onverstaanbaar, red.) omdat Nieuwsuur dat bericht... dat is ook gek. Nieuwsuur kan best dat gerucht hebben opgevangen. Ik neem aan dat ze dat gewoon terecht en fraai rapporteren. Dat verwijt ik ze niet, maar daarmee is iemand nog niet in de race. Over mij werd ook beweerd dat ik allerlei banen in Europa wil. Nou, inmiddels zijn die geruchten wel weg geloof ik.

DE WINTHER
Nou, sluit nooit wat uit. Maar de minister heeft zelf niet duidelijk gezegd dat ze wil blijven, vandaar mijn vraag aan u, de premier, de leider van de club...

RUTTE
Ja maar ik ga niet collega’s de hele dag vragen ‘blijf je?’. Dat vind ik ook weer net zo amechtig als aan de samenleving zeggen ‘hou je aan de regels’. Volgens mij moet iedereen blijven die dat leuk vindt, en ik heb de indruk dat ze het naar haar zin heeft. Heb ik ook helemaal geen twijfel over.

LAMBIE
Voert het Nederlandse kabinet op dit moment een lobby om minister Kaag...

RUTTE
Nee, in ieder geval niet waar ik bij betrokken ben. Nee.

LAMBIE
Dat bent u ook niet van plan nu zij genoemd wordt? Dat u denkt ‘oh, misschien maakt ze wel kans, Zou wel goed zijn als Nederland die post krijgt’?

RUTTE
Nou jongens, er zijn zoveel internationale posten. We moeten ook even in zo’n kabinet proberen wat continuïteit te houden. Dus dat is allemaal heel speculatief.

LAMBIE
Dus wij voeren geen lobby en gaan dat ook niet doen?

RUTTE
Niet dat ik weet. Ik bedoel, maar er wordt voor allerlei posten lobby’s gevoerd.

LAMBIE
Ze gaan geen lobby voeren zonder dat u dat weet...

RUTTE
Dat dacht ik ook, dat dacht ik ook. Dat zou toch zeer ongepast zijn, zonder de premier daarover te informeren. Maar weet je, ook met die coronacrisis, dan kom ook ik soms weleens achter dingen dat ik denk ja dat heb ik even gemist. Maar dit zou wel gek zijn.

BOVEN (BNR)
Nog even hier dan op doorgaan. Want dit is wel een heel bijzonder antwoord. Zij is dus geen kandidaat namens het Nederlands kabinet om...

RUTTE
Niet dat ik weet, nee.

BOVEN
Steunt u dit dan, eigenlijk?

RUTTE
Dat ze geen kandidaat is?

BOVEN
Nou, dat ze dit wil. Dat zij deze baan zou kunnen krijgen.

RUTTE
Nou dan zou ze dat toch moeten melden dat ze dat wil? En dat heeft ze niet gedaan. Ik heb geen enkele twijfel dat zij gewoon blijft.

BOVEN
Zit u erop te wachten dat er een Nederlander de baas is...?

RUTTE
Kom nou jongens, de WTO, daar heb ik geen seconde over nagedacht, oprecht niet. Sinds gisteravond dacht ik: oh ja er is een vacature. Het is ook niet een organisatie die er heel florissant bij staat sinds alle grootmachten zo’n beetje eruit terugtrekken. Lijkt mij ook niet heel erg een baan waar je nou heel erg kan scoren.

BOVEN
Denkt u dat uw lijn van antwoorden ertoe bijdraagt dat de kans groter wordt dat zij die baan krijgt?

RUTTE
Nee, maar u wekt nu indruk dat er iets aan de hand is. Het is opnieuw de vraag aan Donner ‘wanneer bent u gestopt u vrouw te slaan?’, antwoord: ‘nooit’.

BOVEN
Nou ja, goed. Ik wil u eigenlijk even iets vragen over het rapport van de planbureaus, het advies van gisteren, want die hebben toch wel een aantal interessante punten een poging gedaan om u een beetje te beïnvloeden. Ze zeggen bijvoorbeeld dat het helemaal geen goed idee is om te blijven praten over de anderhalvemetermaatschappij en een nieuw normaal. Het suggereert een tijdelijke maatregel die een permanent karakter krijgt.

RUTTE
Dit krijg je dus als je allerlei organen advies wil vragen, wat de Kamer graag wilde, doen we nu ook. Dus dan krijg je ook adviezen, ja.

BOVEN
En wat vindt u ervan? Gaat u uw terminologie aanpassen?

RUTTE
Nee, maar het advies nemen we serieus en ik snap ook wel dat je voor de wat langere termijn moet nadenken. Kijk als er natuurlijk helemaal geen vaccin zou zijn, je hoopt van harte dat dat er wel komt, of een werkzaam medicijn of dat er echt iets zal komen de komende jaren, moet je opnieuw kijken naar: wat betekent dat dan? Maar zij stellen ook niet die in Frage de anderhalve meter, zij erkennen dat die nodig is uit gezondheidsperspectief, daar is geen discussie over. En belangrijk dat dat misverstand ook niet gaat ontstaan, want dat vond ik een beetje zorgelijk toen ik die berichten zag, dat mensen misschien dachten: oh de planbureaus zeggen ‘die anderhalve meter is niet belangrijk’. Dat zeggen zij niet, ze erkennen het belang ervan. Ze hebben het meer, volgens mij, over termen als nieuw normaal en anderhalvemetersamenleving. Nou ja prima, die discussie kunnen we aan, kijken of daar een betere term...

BOVEN
Gaat u een ander woord zoeken?

RUTTE
Nee ik niet, maar daar kun je altijd eens een keer naar kijken natuurlijk en zeker als het lang duurt. Het zijn geen mooie woorden: anderhalvemetersamenleving en nieuw normaal. Maar iedereen begrijpt wel meteen wat je bedoelt, wat we met elkaar bedoelen.

BOVEN
Ander element in dat advies was dat nu gaan investeren in de samenleving, in de maatschappij, in de economie om te voorkomen dat er een grote crisis uitbreekt, maar dat we het risico lopen dat we de langetermijndoelen vergeten. Klimaatdoelen bijvoorbeeld en dat soort zaken.

RUTTE
Ja, hebben ze gelijk in.

BOVEN
En ze zeggen: je moet die dingen aan elkaar koppelen.

RUTTE
Eens.

BOVEN
Maar ik hoor vanuit de VVD en eigenlijk ook van het kabinet wel dat dat eigenlijk niet de bedoeling is. Als je hebt bijvoorbeeld over KLM, maar er wordt gezegd VAN ‘als we nou KLM gaan redden laten we dan meteen even kijken naar of het nog wel verstandig is om naar Brussel te vliegen’... dat soort dingen...

RUTTE
Als je nou ziet hoe KLM ervoor staat en je gaat dat dat op die kameel nog veel meer zandzakken stapelen tot het laatste strootje de rug breekt, dat is ook niet zo handig. Maar volgens mij in bredere zin, even los van, maar als je één bedrijf vind ik dan gevaarlijk om dat te doen. Maar in algemene zin is natuurlijk wel van het belang als je kijkt ook naar het Europese Recovery Fund, de discussie daarover, daar wordt natuurlijk ook gekeken naar als je dan bezig bent om dit allemaal te doen, hoe zorg je ervoor dat zich ook structureel er sterker voor komt te staan? Dat hangt dus ook samen met: hoe krijgen wij een groener Europa, een digitaler Europa, een meer op de dienstenmarkt gerichte interne markt, een kapitaalmarktunie. Al die zaken wil je dan ook doen. Dus even een stukje visie: het is altijd koppelen, zou ik willen zeggen van ‘wat doe je op de korte termijn om de crisis te bestrijden gelinkt met je langetermijndoelen?’. En het langetermijndoel is natuurlijk: minder vervuilende industrie. En Nederland, wil ik wel op wijzen even ook voor de basisindustrieën, voldoet aan alle vestigingsplaatsfactoren voor basisindustrieën zoals staal of chemie of olie te vestigen. Bekijk het rapport van Wiebes, er zijn acht factoren die belangrijk zijn, ik vraag u ze nu niet allemaal op te lepelen maar ze zijn er en wij voldoen aan alle acht. En dan is dus interessant om ook te zien, in combinatie met hoe wij co2-heffing vormgeven, het aantrekkelijk is om je investeringen op schoon staal, schone chemie, schoon benzine produceren, olie, dat Nederland daar ontzettend goed scoort.

BOVEN
En tot slot dan: dat betekent dat Nederland z’n klimaatplannen of de co2-heffing bijvoorbeeld niet uitstelt, dat die gewoon wordt ingevoerd zoals...?

RUTTE
Nou volgens mij is het wetsontwerp net naar de Kamer gegaan en dat is een heffing die juist heel slim is, met de industrie vormgegeven. Ik had in Davos gesprekken met alle grote base industrieën, dus in Limburg, in Zeeland, in IJmuiden en in de Botlek – of op de Botlek, niet in Davos maar op andere momenten – en allemaal erkennen zij dat de manier waarop wij die co2-heffing vormgeven eigenlijk heel slim is en ook stimuleert om investeringen in modern produceren hier te doen. En wat je niet wilt is dat ze hier weggaan en ergens anders vervuilend produceren, wat je wilt is dat ze schoon produceren hier. En die co2-heffing stimuleert eigenlijk om de beste in de klas te worden en als je dat bent, betaal je nauwelijks een heffing. En de heffing houdt ook nog rekening met de investeringscyclus van bedrijven. En dat is ook het compromis volgens mij tussen VVD, CDA maar ook GL en anderen in de Kamer zodat er een breed draagvlak kwam te liggen onder dat Klimaatakkoord.

HOEDEMAN (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer Rutte, hebt u de indruk dat de ontwikkelingen in slachthuizen, waar coronauitbraken zijn, dat die te controleren zijn, in de handen te houden zijn?

RUTTE
Nou ja, daar gaan wij natuurlijk niet in ons eentje over, daar gaan ook de slachthuizen zelf vooral over. En wat wij natuurlijk doen nu is zeggen tegen de slachthuizen van: jongens, je moet er echt even voor zorgen dat je voldoet aan alle eisen he. Dus dat betekent dat zij... Je hebt daar te maken met vervoer, zoals Hugo de Jonge zei bij de uitloop net, als je natuurlijk met z’n allen zit te hoesten in een klein busje, dat is niet heel handig om het virus te bestrijden. Als de woonruimte niet voldoet aan de eisen, is dat niet heel handig. Nou de GGD doet nu onderzoek naar de slachthuizen en je ziet ook dat als dat niet goed gaat, dat ze gesloten worden.

HOEDEMAN
Hebt u de indruk dat de directies van die slachthuizen verantwoordelijk acteren?

RUTTE
Ja het heeft niet zo heel veel zin dat ik daar uitspraken over doe. Ik kijk gewoon naar de feiten en dan zie je natuurlijk een heel verschillend beeld en waar het niet goed gaat, dat was in Groenlo, Apeldoorn, Helmond, dan gaan ze dicht.

HOEDEMAN
Wat zou u willen zeggen tegen de directies van die slachthuizen en hun werknemers?

RUTTE
Nee maar ja, ik zit niet wachten op grote boodschappen. Iedereen moet zich gewoon aan de wet houden in Nederland en als jij een slachthuis hebt en je hebt met vervoer te maken en met werkplekken, maar ook met huisvesting, dan moeten die alle voldoen aan de hoogste standaarden en zeker nu we met dit virus te maken hebben. En als je je niet houdt aan de voorschriften, dan word je gesloten.

VULLINGS (EENVANDAAG)
Afgelopen woensdag heeft de Europese Commissie het herstelplan gepresenteerd. We hebben u er nog niet over gehoord, welke punten werd u heel erg blij van?

RUTTE
Ja maar ik ga er ook niet zozeer op reageren. Om te beginnen hebben ze alleen maar een soort contour gepresenteerd, er moeten nog heel veel onderliggende stukken komen en dit is een hele grote bijdrage aan de discussie maar uiteindelijk is het de Europese Raad waar de besluiten worden genomen, niet in de Europese Commissie. Zij doen voorstellen, wetgevingsvoorstellen en die zijn zeer relevant en ook goed doordacht, ben ik van overtuigd, maar hoe Nederland aankijkt tegen het hele vraagstuk van recovery, dat kunt u zien in een gezamenlijk paper van vier landen die samenwerken op dit terrein: met de Denen, de Oostenrijkers en de Zweden. En een van de belangrijkste randvoorwaarden is dat steun: ja, begrijpen we, want we hebben met exceptionele omstandigheden te maken en er is een onbalans aan het ontstaan tussen een land als Duitsland en Nederland dat fors kan lenen om z’n economie te steunen en landen in het zuiden die dat minder kunnen, waardoor een onbalans die er toch al was nog schever wordt. Maar er is ook een onbalans anderszins dat die landen blijkbaar niet in staat zijn dat zelf ook te doen. En dus zal altijd onderdeel van een steunpakket voor Nederland zijn: zware eisen aan landen die gebruikmaken van die steun om de volgende keer het zelf op te lossen.

VULLINGS
Maar dat die steun bijvoorbeeld bestaat uit gezamenlijk een lening afsluiten, dat is dan geen probleem meer voor Nederland?

RUTTE
Nou in het Frans-Duitse voorstel is geen eurobonds ofzo he...

VULLINGS
Nee maar ik heb het over het voorstel van de Europese Commissie.

RUTTE
Commissie ook niet, de Commissie stelt geen eurobonds voor.

VULLINGS
Nee maar wel gezamenlijk, wel dat er gezamenlijke schuld ontstaat.

RUTTE
Nee, nee, je creëert een pot geld zoals we dat ook doen via de Europese begroting die dan in de plannen van de Commissie deels in leningen en deels in giften wordt uitgezet.

VULLINGS
Dat bedoel ik ja.

RUTTE
Maar die gezamenlijke pot wordt niet op een vreemde manier gegenereerd. Alleen je kunt de discussie voeren: wil je giften? Je kunt die discussie voeren en daar is Nederland geen voorstander van. Je kunt de discussie voeren over: hoe genereer je die pot, hoe groot moet die zijn? Maar ik vind dat allemaal eerlijk gezegd van een tweede orde. Veel belangrijker zijn wat mij betreft de entreevragen naar zo’n discussie, namelijk: wat is de analyse van de urgentie, hoe kan het dat een aantal landen het niet zelf kan oplossen en hoe voorkom je de volgende keer dat ze het weer niet zelf kunnen oplossen? Dat vind ik heel belangrijk, in combinatie met dat als je dan bereid zou zijn steun te geven, dat je niet dubbel betaalt, ook nog via de klassieke begroting, dus dat die op een manier gaat die ons bevalt. En tot slot, ik zei het net al: op de interne markt ligt er heel veel laaghangend fruit. Dat heeft te maken met de interne dienstenmarkt, de interne kapitaalmarkt, dat heeft te maken met de digitale infrastructuur in Europa en al die dingen liggen al tijden stil. The cost of Non-Europe is 1,3 triljard, dat is de extra groei, bijna twee keer de Nederlandse economie, die je kunt toevoegen aan de Europese economie als je al deze dingen wel zou doen.

VULLINGS
En wanneer denkt u dat Europa eruit is?

RUTTE
Geen idee. Dit gaat lang duren. Er is ook geen grote haast, omdat natuurlijk de eurogroep al is bevallen vlak voor Pasen van een pakket van ruim een half, van 540 miljard, dus een half triljard of biljard, hoe zeg je het, triljard geloof ik, maar 540 miljard. Dus er is geen grote urgentie nu om er snel uit te komen. We hebben even tijd.