Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 20 mei 2020

Mediatekst | 20-05-2020

Inleidend statement minister-president Rutte

Ik zal het nu kort houden want u ziet me wel heel veel. Gisterenavond uitgebreid met Hugo de Jonge en natuurlijk ook hierna komt het persmoment van het trojka. Van Wopke Hoekstra, Eric Wiebes en Wouter Koolmees die zullen toelichten wat we hebben besloten over het economische steunpakket. Misschien nog een paar dingen. Kort gisteren niet alles herhalend benoemd wat we hadden voorgenomen te gaan doen op 1 juni en op 15 juni dat dit ook mogelijk is. Maar ook gezegd: dat kan alleen dit succesvol doen als we ons realiseren dat dat virus weer de kop kan opsteken en dat we dus ons ook allemaal moeten houden aan de regels. Aan de gedragsregels en dat wij ook van onze kant bezig zijn om nog scherper in kaart te krijgen hoe het virus zich ontwikkelt. Daar ook eerder zicht op te hebben waar dat dan mogelijk is, ook eerder het vuurtje daar uit te trappen. Als het virus de kop opsteekt. En ik herhaal het nog maar een keer. Ja, we mogen vertrouwen hebben, maar we moeten ook waakzaam blijven.

Ik heb me gisteren ook in het bijzonder gericht tot jonge mensen in Nederland. Niet zozeer met het idee om ideeën te gaan insturen. Dat mag natuurlijk ook. Maar vooral om dingen te gaan doen. Om het schoolhoofd in de weg te gaan zitten met oplossingen voor de problemen die er zijn waar dat schoolhoofd misschien te traag mee is. Of als je het niet eens bent met de plannen van de schoolleiding te zeggen: we willen het anders. Hetzelfde in buurthuizen of de sportclub. En waar je dat ook maar kunt doen. Nogmaals, ideeën ook welkom. Maar het gaat mij er vooral om dat die ideeën ook zo snel mogelijk worden omgezet in de praktijk. Een paar dingen zijn daarbij rand voorwaardelijk.  Die staan niet ter discussie. De anderhalve meter, je blijft thuis als je snottert en als je ook nog benauwdheid of koorts ontwikkelt blijft het hele gezin thuis. En je wast je handen stuk. Al die dingen zijn niet onderhandelbaar en je vermijdt drukte. Maar daarbinnen moeten we met elkaar dat land vormgeven. En dan heb je de volgende generatie verschrikkelijk hard bij nodig. En ik hoop dus dat zij vooral ook – ik heb heel veel reacties al gehoord en gekregen – maar ik hoop ook vooral dat zij zelf niet alleen ideeën hebben, maar die ideeën ook meteen omzetten in actie. En een beetje ook de revolutie op die manier starten vanuit de jongere generatie. Dat is waar het hier om gaat.

Ik zal zelf zo snel mogelijk ook een oproep zetten op social-media en dan een eerste gesprek hebben op het Catshuis met jongeren hierover. En dan ga ik kijken hoe we dat verder vormgeven. En ik heb het hele kabinet vandaag opgeroepen om allemaal in hun sectoren dat ook te gaan doen.

Dan: ik zei al komt dadelijk hier komen in dit zaaltje denk ik? De drie ministers te staan omdat we zien dat het eerste noodpakket natuurlijk afloopt binnenkort op 1 juni. Maar tegelijkertijd we ook zien dat de cijfers zich echt slecht ontwikkelen. Vandaag, je mag echt wel zeggen, dramatische werkloosheidscijfers. Dus de impact van de coronacrisis op onze economie die is echt enorm. En dat maakt het dus des te belangrijker om ondernemers en daarmee ook hun werknemers om die zo goed mogelijk te ondersteunen. We hebben vandaag besloten om dat noodpakket drie maanden voort te zetten. En we gaan dingen daar natuurlijk in aanpassen. Hier en daar de voorwaarden wat scherper zetten. Ook dingen bij doen, bijplussen. Wat extra zaken doen. Bijvoorbeeld als het gaat om bedrijven die ook te maken hebben met specifieke omstandigheden om die zo goed mogelijk te ondersteunen. En dat is nodig om dat steeds meer zzp’ers, MKB ondernemers, grootbedrijven aan de ene kant zie je in die groep bedrijven die wij opstarten. Maar aan de andere kant zie je ook bedrijven nu nog steeds moeten wachten omdat bepaalde sectoren nog niet open zijn. Maar ook als je opstart dan kan het nog steeds zo zijn dat dat natuurlijk leidt nog steeds tot omzetverlies en problemen. Uiteindelijk is het doel van het hele pakket om naast onze gezondheid ook onze banen zo goed mogelijk te beschermen. Dat is het doel. En tegelijkertijd moeten we er ook voor zorgen dan ondernemers en werkenden zich kunnen aanpassen aan de nieuwe realiteit. Aan het nieuwe normaal helaas. En ook de blijvende veranderingen die er op dit moment zichtbaar worden in onze economie en in onze samenleving. En dit pakket sluit aan bij die nieuwe realiteit en probeert zo goed mogelijk dat in banen te leiden. Dat gaat alles bij elkaar 13 miljard extra weer kosten. Nog even los van alle kosten van niet ontvangen belastinginkomsten. Dus het gaat weer om grote uitgaven. Maar dit moet om ervoor te zorgen dat we zo goed mogelijk onze bedrijven en daarmee de werknemers ondersteunen. Afijn. Alle vragen daarover ga ik niet beantwoorden, daar vraag ik u vriendelijk om dat dadelijk met het drietal te bespreken.

VAN DER WULP (NOS)
Meneer Rutte, u heeft gisteren uw best gedaan om zoveel mogelijk duidelijkheid te geven, toch merk je dat veel mensen nog vragen hebben na de persconferentie van gisteren. Dan gaat het bijvoorbeeld, niet over die sectoren die dan open mag per 1 juni, maar over wat mensen nou zelf mogen. Mogen ze nou met bijvoorbeeld 4 mensen in een park afspreken en dan anderhalve meter afstand van elkaar?

RUTTE
Ja, het is heel simpel, ik zag ook die vragen nog ontstaan, dus dan is het goed dat we even dit veegmoment nu hebben, want... Wat de regel nu is is dat je: allemaal houdt je aan de anderhalve meter. Dat is de standaard: buiten, binnen, overal. Handhaving vindt plaats, niet bij 2 personen, maar vanaf 3 personen. Dat is niet anders dan hiervoor. Vanaf het begin hebben we gezegd: we handhaven op de anderhalve meter vanaf 3 personen. Niet dat we de anderhalve meter niet belangrijk vinden bij 2 personen, maar we handhaven vanaf 3 personen. Dat was en is en blijft de regel. Alle andere beperkingen zijn weg. Dat betekent dat alle normale regels over evenementen, over groepsvorming, die hebben niks met corona te maken, die gelden. Als u en ik een groot straatfeest organiseren moet je een vergunning aanvragen. Als u en ik een enorme oploop organiseren, een enorme groepsvorming doen, dan loop je het risico dat handhaving ingrijpt als dat leidt tot overlast. Dus daar verandert niks met hoe het voor corona was, maar er is één regel nu en die regel is: je houdt de anderhalve meter in achter, tenzij je natuurlijk een stel bent of samen een huishouden vormt, maar voor alle andere gevallen: anderhalve meter. En daarmee is het denk ik een stuk eenvoudigheid gekomen.

VAN DER WULP
Toch begrijp ik nog niet helemaal, want vorige week zei u als 4 mensen bij elkaar gaan zitten in een park, 4 stoelen, uit elkaar, anderhalve meter, toen zei u ‘ja dat mag niet, dan krijgen ze een boete’.

RUTTE
Nee klopt.

VAN DER WULP
Dat is nog steeds zo?

RUTTE
Tot 1 juni is dat zo, want dat is namelijk een samenkomst, die is gepland en tot 1 juni gelden de huidige regels en de huidige regels is: een samenkomst mag niet, maar vanaf 1 juni gaat die verruiming er komen...

VAN DER WULP
Dus vanaf 1 juni mag het wel...

RUTTE
Mag je samenkomst hebben, ook voor meer dan 4 of 5 vanaf 1 juni en waarom is dat? Omdat we in het kader van het beheersbaar houden van het verspreiding van het virus allemaal maatregelen moesten nemen die beperkend zijn. Nu is er ruimte om zowel bij sectoren, in de horeca bijvoorbeeld, musea, wat meer verruiming toe te staan, maar er is ook wat meer ruimte om wat eerder al gedaan hebben de regel ‘blijf zoveel mogelijk thuis’ te vervangen door ‘werk zoveel mogelijk thuis’ en ‘vermijdt drukte’ en ‘blijf thuis als je klachten hebt’, maar ook hier geldt dat vanaf 1 juni deze verruiming mogelijk is om te zeggen: we brengen dat dan terug tot de essentie: anderhalve meter, die heb je te handhaven.

VAN DER WULP
Dan nog even over thuis, want daar mag je nu als ik het goed heb 3 gasten ontvangen als je de afstand houdt?

RUTTE
Dat was een advies. Het advies was, dat werd niet gehandhaafd, dat advies was en is tot 1 juni thuis niet meer dan 3 gasten, maar ook daarvoor geldt: vanaf 1 juni houdt thuis de anderhalve meter. Verder als het gaat om coronafeestjes en dat soort zaken, daar geldt het normale handhavingskader van, nou, de algemene politieverordeningen in de gemeenten, dus dat heeft niks met corona te maken, dat als je overlast veroorzaakt er kan worden ingegrepen.

VAN DER WULP
Maar als het nou niet een coronafeestje is, maar bijvoorbeeld een examenfeestje en je hebt de ruimte thuis of in de tuin, kan je dan bijvoorbeeld 20 mensen uitnodigen?

RUTTE
Dat zou kunnen, maar als je overlast veroorzaakt...

VAN DER WULP
Kan dat 1 juni?

RUTTE
Anderhalve meter, dat is dus belangrijk, en als je overlast veroorzaakt dan (onverstaanbaar, red.) altijd. Als u en ik overlast veroorzaken kunnen ze ingrijpen.

VAN DER WULP
En het algemeen advies blijft nog: vermijdt drukte, maar tegelijkertijd zien we dat terrassen op pleinen meer ruimte krijgen, dus dan creëer je relatieve drukte.

RUTTE
Nee, juist niet, want die terrassen zorgen voor een spreiding van de groep. Terrassen gaan juist bijdragen aan minder drukte, want op terrassen zit je op anderhalve meter, zit je aan tafeltjes, je staat niet op het terras, je zit, dus het is gezeten, het is anderhalve meter inachtnemend en hoe meer terrassen hoe leuker, aan de ene kant, maar tegelijkertijd: hoe beter de groep zich spreidt. Maar ga jij in Den Haag in de grote marktstraat lopen, dan kan op sommige momenten van de dag, dan kan, in uitzonderlijke situaties, de gemeente besluiten zo’n straat af te sluiten. Dat is laatst in Leiden gebeurd met de Haarlemmerstraat, maar het advies is aan u en mij en iedereen: vermijdt nou die drukte en het kern van al deze dingen, we kunnen nu gaan praten over ‘mag ik dan dadelijk’, zei iemand gisteren in de persconferentie, ‘met vijftig mensen in een park gaan zitten’. Nou het is al een tijdje geleden dat ik met vijftig naar het park ging, nou als je het doet op anderhalve meter en het is zo’n grote groep dat je het risico loopt dat de handhaving zegt: ‘ja dit is groepsvorming, dit is overlast’ en dat is los van corona, mocht dat niet en mag het misschien nog steeds niet. Maar de hoofdregel is anderhalve meter en nog veel belangrijker is: willen we met zijn allen dat virus bestrijden dan zijn de kernregels, vermijdt drukte, blijf thuis bij klachten, anderhalve meter en werk zoveel mogelijk thuis en was je handen stuk, als we die allemaal doen dan weten we dat dat virus weinig toekomst heeft hier.

VAN DER WULP
Nog één ding, want ik vind u steeds duidelijker worden, het openbaar vervoer, dat moeten we ook nog een beetje mijden, maar mag je dan bijvoorbeeld een collega meenemen in de auto?

RUTTE
Nee, in de auto kan je de anderhalve meter niet... Ja, jeetje, het zou opzicht... maar je kunt de anderhalve meter niet handhaven, dus je loopt het risico dat je dan natuurlijk, iemand jou bevraagd: ‘is dat je partner’ en als dat niet zo is heb je een probleem.

VAN DER WULP
Oké.

BOVEN (BNR)
Meneer Rutte het is verrassend stil eigenlijk binnen het kabinet over het Frans-Duitse voorstel voor een Europees reddingsfonds?

RUTTE
Ja, althans... ja, ik ken het voorstel, niet dat het stil is, maar.

BOVEN
De goede kans dan voor u om dan publiekelijk uit te leggen...

RUTTE
Maar alle andere collega’s hebben het gehoord...

BOVEN
Kan Nederland ‘nee’ zeggen als Macron en Merkel zeggen wat er gaat gebeuren?

RUTTE
Wacht even, nou gaan we drie stappen te snel. Er ligt een voorstel nu hè van Merkel en Macron over zo’n denkbare vormgeving voor wat de Eurogroep heeft besloten: er moet een recovery fonds komen. Daar hebben zij nu een denkbare vormgeving voor gesuggereerd, dat is gewoon een voorstel. Wij werken ook aan een voorstel. We werken daarbij nauw samen met Denemarken, Oostenrijk en Zweden. En zo zullen er veel voorstellen zijn. De Europese Commissie komt ook met een voorstel. Ik vermoed nu, de laatste planning, volgende week woensdag. Dus dan gaan we er ook naar kijken. Iedereen is met voorstellen bezig.

BOVEN
Dus u neemt het met de kleine landen op tegen Merkel en Macron? Met een tegenvoorstel?

RUTTE
Merkel en Macron hebben een relevante bijdrage aan de discussie geleverd en andere relevante bijdragen aan de discussie zullen volgen.

BOVEN
Normaal gesproken was het altijd zo’n Europese Unie dat als Berlijn en Parijs iets afspreken dat dat iets meer is dan een relevant voorstel.

RUTTE
Dan moet u teruggaan naar Meesenburg 2018, toen lag er ook een Frans-Duits voorstel, daar heb ik niet veel van teruggezien.

BOVEN
Oké. Maar dat u aan een tegenvoorstel werkt dat betekent dus dat u dit voorstel wat zij nu hebben  gedaan dat u dat niks vindt?

RUTTE
Het is geen tegenvoorstel, wij komen met een eigen voorstel.

BOVEN
Wat vindt u het van voorstel van Macron en Merkel?

RUTTE
Ik reageer niet op voorstellen van anderen als ik met een eigen voorstel kom.

BOVEN
Eén ding even over de jeugd, wat ik met u over de jeugd... U roept eigenlijk de jeugd op tot een soort opstand tegen hun schoolbesturen...

RUTTE
Nou opstand niet, ik zeg alleen... Het is heel Nederlands, vind ik, om niet hiërarchisch, vanuit jonge mensen ook te zeggen ‘dit is hoe wij vinden dat we dingen moeten organiseren’ en dat bedoel ik met een beetje ‘start ook die revolutie van onderop, vanuit de jeugd’. Als je als schoolbestuur goede ideeën heeft, prima, maar als je een beter idee hebt: confronteer je schoolbestuur ermee. Ga naar de gemeenteraad, confronteer ook de mensen die jou sportclub besturen, of ga zelf in een bestuur zitten. We hebben, veel meer dan tot nu toe nog, nu het land zo veranderd en we misschien langere tijd te maken met die anderhalve meter en vermijd drukte en blijft thuis blijf klachten en werk zoveel mogelijk thuis en was je handen stuk. Zolang we al die dingen een tijd hebben moeten we echt goed nadenken hoe het dan toch leuk houden hier en dan moet je wel ook de inbreng van jonge mensen gebruiken. En nogmaals, ideeën prima, maar vooral ook ideeën die ze zelf al hebben omgezet in actie.

BOVEN
U noemde Nederland al een keer een diep socialistisch land. Is dit dan nu de culturele revolutie?

RUTTE
Nee, de culturele revolutie was iets anders, dat had te maken met China in de jaren zestig en dat lag geheel anders. Dit is een....

BOVEN
Dat is ook een opstand die werd aangewakkerd, aangemoedigd door de regeringsleider.

RUTTE
Ja, maar er zitten een stuk of dertig verschillen tussen die revolutie en wat ik hier predik. Ik predik niet hier geweld. Ik predik ook niet dat mensen aan de kant worden gezet. Ik vind alleen wel dat het heel belangrijk is dat waar jonge mensen zich – vind ik – gemiddeld genomen ontzettend goed ook houden aan de afspraken en daarmee helpen de verspreiding van het virus in te dammen, maar ook waar is dat het jonge mensen natuurlijk enorm raakt in hun leven. En twee, drie, vier maanden dit zo meemaken in een jongen leven natuurlijk echt heel erg lang is als je gewend bent gewoon de grootste lol te hebben met vriendjes en vriendinnen en dingen te doen buiten, et cetera. En het is nu allemaal zo beperkt. Dat moeten we ons wel echt realiseren. Dus groot respect daarvoor. En ook waar is: dit is hun land. Zij gaan dit dadelijk overnemen als u en ik omvallen.

VAN SOEST (AD)
Even over het Europees herstelfonds. Wanneer komen wij met ons eigen voorstel?

RUTTE
Ja, in the (onverstaanbaar, red.) of time. (onverstaanbaar, red.)

VAN SOEST
Maar is dat nog voor komende woensdag bijvoorbeeld. Voordat de Europese Commissie met iets komt?

RUTTE
Weet ik niet. We zijn er mee bezig, maar geen precieze timing.

VAN SOEST
Nou heeft de Oostenrijkse bondskanselier al gezegd van: nou, één ding gaan we in elk geval niet doen. We gaan niet met giften komen. Dat moeten leningen zijn. Ik neem aan dat die daar ook namens u sprak?

RUTTE
Ja, dat ligt voor de hand. De Nederlandse positie is natuurlijk steeds geweest dat we bereid zijn met leningen te ondersteunen. Maar nog veel belangrijker is: wat wil je nou echt bereiken in Europa. Kijk, de kern van wat we nu moeten bereiken is dat ik ook zie en ook Kurz en ook de collega’s in Denemarken en Zweden en anderen. Dat het zuiden natuurlijk heel zwaar geraakt wordt door deze crisis. En dat waar wij in staat zijn nu weer zo’n pakker van 13 miljard te doen, dat in het zuiden die ruimte minder groot is. En dat je dus een onbalans kunt krijgen in Europa dadelijk na herstel. Maar ook de vraag mag dan gesteld worden: hoe komt dat eigenlijk dat landen in het zuiden niet in staat zijn om even veel te investeren in economie zoals wij. Dat heeft toch vaak te maken – en dat verschilt per land hé – landen als Portugal en allerlei andere landen hebben enorm hervormt. Maar sommige andere landen hebben dat minder gedaan. Dus ik vermoed zomaar dat als wij met voorstellen komen, dat heel hard in die voorstellen zal staan. Al je aanspraak maken wilt op hulp, moet je echt vergaande hervormingen doorvoeren zodat je de volgende keer voor jezelf kan zorgen. Anders kan ik het ook aan Nederland niet uitleggen dat wij willen helpen. Er zit een belang ook bij ons – los van solidariteit en Europa et cetera ook een direct hard pecunia belang dat het zuiden hersteld. Maar als dat dan ook van ons steun vraagt, mag je toch tenminste vragen van ook: jongens, wat gaan jullie nou doen om ervoor te zorgen dat je het de volgende keer zelf kunt redden. Dus dat zal waarschijnlijk – vermoed ik zomaar – een zwaar onderdeel zijn van zo’n voorstel.

SCHREINEMACHER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, straks komt het tweede steunpakket. Voor het eerste steunpakket was brede steun. Hoe belangrijk is het dat ook voor het tweede steunpakket brede steun komt?

RUTTE
Ja, u doelt op de discussie over de ontslagboete. En daarvoor geldt, maar dat kunt u dadelijk ook aan Wouter Koolmees uitvoeriger vragen dat wij echt hard gaan werken om een vormgeving te kiezen van: hoe ga je om met ruimte voor bedrijven om uiteindelijk ook lange termijn heel veel werkgelegenheid te behouden en dat kan soms op korte termijn betekenen dat je niet iedereen kunt vasthouden om dat te doen op een manier dat je de steun ook hebt van vakbeweging van breed in de Kamer. Maar daar laat ik het bij. Ik zou daar Wouter Koolmees zoeven over bevragen.

SCHREINEMACHER
Ja, maar toch in algemenere zin: hoe belangrijk is het dat er straks ook voor dit tweede steunpakket brede steun is?

RUTTE
Ja, maar dat zijn van die vragen die ik al tien jaar krijg. Ik zoek bij alles steun van 150 Kamerleden, het lukt niet altijd. Maar je wilt natuurlijk bij de aanpak van zo’n crisis brede steun. Maar je moet ook wel de dingen doen die nodig zijn. Dus je zag ook die ontslagboete kritiek komen. Ik denk nog steeds dat het schrappen van die ontslagboete belangrijk is. Maar dat brengt vervolgens een heel gesprek op gang over hoe doe je dat dan? En wat gebeurt daarna? En dat is een gesprek wat Koolmees nu voert heel intensief met bijvoorbeeld de vakbeweging en werkgevers. Dat is nog niet klaar. En ik heb er echt vertrouwen in dat je daar tot iets gaat komen. Dat je zegt met zijn allen: oké, dit is logisch.

SCHREINEMACHER
Ja, maar er zijn ook nog andere wensen. Want bijvoorbeeld heeft GroenLinks heeft de afgelopen tijd al gezegd: je zou in een tweede ronde andere afspraken moeten maken en bedrijven bijvoorbeeld moeten verplichten om aan het einde van de crisis de steun terug te betalen.

RUTTE
Ik zou echt even willen verwijzen naar de persconferentie. Anders hoeven we die drie kathedertjes niet meer neer te zeggen.

LENGTON (DE TELEGRAAF)
Ja, meneer Rutte. Jaap van Dissel heeft vanochtend weer een briefing gehouden en daarin gaf hij toe een rekenfout te hebben gemaakt. En hierdoor valt het sterftecijfer in ons land hoger uit dan gedacht. En stijgt Nederland in de ranking ook in vergelijking met...

RUTTE
Klopt niet, heeft hij recht gezet. Om 12.30 uur. En dat is ook door de NOS inmiddels gecorrigeerd.

LENGTON
Dat is bijzonder.

RUTTE
Ja.

LENGTON
Dus hij heeft een fout gemaakt toen hij zei dat hij een fout maakte?

RUTTE
Weet ik niet. Ik heb de briefing gehoord. Hij kan ook gewoon verkeerd begrepen zijn. En volgens mij is dat het geval. Dat leidde tot een tweet van een journalist. Ik weet niet precies wie. En ik zag op de NOS site een correctie staan.

DEUTEKOM (NOS JEUGDJOURNAAL
Noortje Deutekom, goedemorgen, middag. U heeft het over het... U wilt graag dat de kinderen mee gaan denken. Dat gaat op het Catshuis gebeuren. Maar ook binnen de eigen kringen.

RUTTE
Absoluut.

DEUTEKOM
Kunt u nog eens uitleggen hoe u dat precies voor zich ziet?

RUTTE
Nou, eigenlijk niet. Ik hoop dat de kinderen dat voor zich zien. Kijk, ik wil dat zo min mogelijk invullen. Mijn punt is dit. Kinderen, jongeren. Laten we zeggen iedereen tot 17, 18 jaar, je merkt dit. En dat is natuurlijk verschillend als je acht of negen naar oud bent ten opzichte van jongeren van 16, 17 jaar. Maar iedereen, dat is zo’n vormende periode in je leven. Je doet je vriendjes leren kennen. Je ontdekt waar je goed in bent, wat je toekomst wordt, wat voor vak je gaat kiezen. Wat je van je ouders vindt. Wat wel en niet mag. Dat bepaalt zo de sfeer in het land ook. En die kinderen en jongeren hebben het zwaar op dit moment zoals we het allemaal zwaar hebben. Daar gaat het niet om. Maar zij zeker. Want drie vier maanden op zo’n kort leven is lang. En tegelijkertijd houden ze zich fantastisch aan alle afspraken. Daarom gaat het ook goed in Nederland nu, of beter in ieder geval met de verspreiding van het virus dan je vreesde een tijd geleden. Maar nou komt de vraag: wat gaan we nou doen? Hoe gaan we het allemaal opzetten. En als kinderen op school zitten, hoe gaat die school dat regelen. Op lagere scholen hoef je die anderhalve meter in de klas niet te hebben. Maar op middelbare scholen wel. Maar op lagere scholen gelden weer alle andere dingen. Hoe voorkom je dat als je snottert mensen toch naar school gaan. Hoe zorg je ervoor dat je je handen stuk wast. Al die dingen. Maar ook hoe organiseer je dadelijk het sporten. Hoe organiseer je muziek. Weet ik veel. Ik bedoel, laat kinderen dat vooral zelf bedenken. Maar het belangrijkste is dat ik dan vraag aan kinderen: ga daarmee naar de schoolleiding. Of ga in, als je in de medezeggenschapsraad zit, of in de schoolkrant hebt, ga in die redactie zitten. Gebruik alle kanalen die je als kind hebt om vervolgens jou idee ook om te zetten in werkelijkheid. Beuk op de deur van de directeur en zeg: joh, ik wil met jou praten. U praten. Want wij willen een paar dingen in deze school anders gaan doen. En als die directeur dan de deur dicht houdt, dan doe je het nog een keer. Dat zal niet gebeuren want de meeste directeuren vinden het natuurlijk schitterend als kinderen zelf met ideeën komen. Maar wel ideeën die ze wel ook gaan omzetten in actie. Ik wil voorkomen dat het een grote ideeënbus wordt. Ja, dat kan ik ook wel. Een idee verzinnen en bij een ander neerleggen. Nee, wat ik vooral wil is dat kinderen die ideeën ook zelf omzetten in actie.

DEUTEKOM
En als ze nou ideeën voor u hebben, waar kunnen ze dan terecht?

RUTTE
Ja, zeker. Dus wat ik ga doen is op social-media vandaag of morgen een oproep plaatsen van kom ook niet alleen met ideeën, maar ook vooral voorbeelden van wat jij aan het doen bent om in jouw club of gemeente of school of weet ik veel dingen te veranderen. En dan gaan er een aantal van uitnodigen op het Catshuis. Dat is een begin. Kijken hoe dat loopt. Dat moet daarna een vervolg krijgen. En ik heb ook in het kabinet gezegd, Kasja Ollongren pakt het al op. Anderen gaan het ook doen. Eigenlijk tegen alle collega’s gezegd. Ingrid van Engelshoven in de cultuursector. Martin van Rijn in de sport. Nou, zo kan ik iedereen langslopen. Van joh, kijk ook in jouw eigen sector waar je over gaat als minister of staatssecretaris hoe jij dat kan doen. Organiseer dat gesprek.

DEUTEKOM
Nu zeggen de kinderen die wij vanmorgen gesproken hebben: wij worden wel vaker om ideeën gevraagd, maar er gebeurt eigenlijk nooit echts iets mee.

RUTTE
Maar het mooie nu is dat ik ze niet om ideeën vraag. Ik vraag ze om ideeën die ze al hebben omgezet in actie. Kijk, ideeën... Je had vroeger bij bedrijven een ideeënbus hangen. Ik heb de bedrijven waar ik werkte die dingen meteen weggehaald. Dan denk ik ja, dan heeft iemand een klacht of een idee. Die gaat in de ideeënbus. Die wordt eens in de maand geleegd.

DEUTEKOM
Precies.

RUTTE
Dan gaat een wat vermoeide directie die gaat die ideeën bekijken... Wat hebben ze nou weer bedacht. Daar hebben we geen geld voor, hoe moet dat dan? En vervolgens is die werknemer boos want ik had toch een idee en er gebeurt nooit wat mee. Ze daar boven doen daar niets mee. Daarom heb ik altijd gezegd: als jij in een bedrijf een idee hebt, niet in de ideeënbus stoppen, maar het meteen omzetten in actie. Ja, heel veel mag al hoor. En het is beter dan om achteraf sorry te zeggen dan vooraf toestemming te vragen. Dat gaat ook veel sneller.