Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge na afloop van crisisberaad kabinet

Mediatekst | 02-04-2020

RUTTE
We hebben zojuist weer een vergadering gehad met de Ministeriële Commissie die zich buigt over de coronacrisis, geen grote nieuwe besluiten – afgelopen dinsdag was natuurlijk de vergadering waar we de besluiten hebben genomen over het voortzetten van de maatregelen– maar we hebben wel een paar dingen besproken waarvan ik het toch goed vind die ook met u te delen. Na afloop zijn Hugo de Jonge en ik beschikbaar voor nog een enkele vraag, maar laat ik u eerst kort schetsen wat we vandaag besproken hebben.

In de eerste plaats: aanstaand weekend. Het wordt mooier weer dit weekend en mijn oproep, onze oproep aan heel Nederland is om door te gaan met zo veel mogelijk thuis te blijven. Als je naar buiten gaat, zoek nooit plekken op waar veel mensen tegelijkertijd dreigen samen te komen. Je ziet op dit moment dat heel veel burgemeesters al bezig zijn om stranden af te sluiten, parken af te sluiten. Je ziet dat maatregelen worden genomen om de pleziervaart vergaand te beperken, dus het verzoek is ook echt aan iedereen: laten we doorgaan met de goede lijn van afgelopen weekend. En dat betekent: zo veel mogelijk thuisblijven, als je een frisse neus haalt doe dat zo veel mogelijk in je eigen buurt, als je gaat winkelen doe dat alleen, houd altijd de anderhalve meter afstand en weet, er wordt nu strikt gehandhaafd net zoals vorig weekend en de afgelopen week op aantallen van meer dan twee – dus vanaf drie – personen als de anderhalve meter niet wordt gehandhaafd. Dus als er een groepje is van drie of meer die niet de anderhalve meter in acht nemen, dan wordt daar al sinds vorig weekend op gehandhaafd. Dus nogmaals: laten we die lijn voortzetten. Dat is echt van groot belang, omdat je anders het risico loopt dat je over een tijdje zult zien dat zo’n weekend leidt tot een extra piek weer in het aantal coronabesmettingen. En dat betekent meer werk voor de toch al zwaarbelaste ziekenhuizen, voor de zwaarbelaste IC-afdelingen. Dus nogmaals: als we allemaal willen helpen – en dat willen we – om de verspreiding verder te beperken en het voor de zorg beheersbaar te maken, is het echt van belang dat we dit weekend zo veel mogelijk thuisblijven en als we naar buiten gaan zo veel mogelijk in de eigen buurt en altijd die anderhalve meter afstand houden. En ik wijs u er nogmaals op: heel veel stranden, parken en ook pleziervaart worden vergaand beperkt door de burgemeesters.

Dan hebben we gesproken over het paasweekend. Ook voor het paasweekend: blijf zo veel mogelijk thuis. We willen geen reisbewegingen in Nederland. We willen dus ook niet dat mensen dan naar België gaan of naar Duitsland gaan, we willen dat ze in Nederland blijven en zo veel mogelijk thuisblijven, net zoals aanstaand weekend. We bekijken op dit moment heel precies wat er gebeurt vanuit België en Duitsland naar Nederland. Je ziet nu al dat dat grensverkeer vergaand is teruggelopen, meer dan 70 procent is teruggelopen het grensverkeer vanuit Duitsland en meer dan 80 procent het grensverkeer vanuit België. De oproep die wij zullen doen, ook de komende dagen ook via sociale media naar de Belgen en de Duitsers, is ook aan hen om te zeggen: kom niet naar Nederland. In Nederland zijn heel veel vakantieparken helemaal gesloten. Als ze nog open zijn, zijn in ieder geval de wc’s en de douches in heel Nederland gesloten in vakantieparken. Dus doe dat niet, blijf daar en weet ook dat als je toch komt, dat de voorzieningen minimaal zijn. We zullen dat heel precies monitoren ook dit weekend en de komende dagen. Op dit moment denken we niet dat daar extra maatregelen nodig zijn, anders dan deze boodschap: blijf in België, blijf in Duitsland, kom niet naar Nederland. Zou dat beeld veranderen, dat we het aantal boekingen zien oplopen of dat we dit weekend andere informatie krijgen, dan zullen we daar dinsdag nadere besluiten over nemen. Dat is op dit moment in ieder geval niet voorzien.

Dan tot slot is er natuurlijk grote bezorgdheid bij veel mensen voor de vluchten uit New York en daarmee uit de VS. Op dit moment is het al zo dat mensen van buiten Europa niet meer naar Europa mogen reizen, dat is al zo. Dus aan boord van die vluchten zitten mensen uit Europa. Dat zijn Nederlanders die terugkomen of dat zijn Europeanen die dan doorreizen naar hun eigen land, die bezig zijn zichzelf te repatriëren naar hun eigen land. Voor de Nederlanders aan boord van die vluchten geldt dat wij hen vragen om veertien dagen thuisquarantaine in acht te nemen als zij komen uit New York/de VS. Dus veertien dagen thuisblijven zodra je geland bent op Schiphol, zodra je thuis bent als je komt uit de VS op dit moment vanwege die grote oplopen van het aantal coronabesmettingen in New York maar ook breder in de VS. Dit zal ook gelden voor door de overheid, door Buitenlandse Zaken georganiseerde repatriëringsvluchten uit andere landen waar op dit moment geen vliegtuigen van mogen landen op Schiphol. Denk in Europa bijvoorbeeld om Oostenrijk, Italië en Spanje, maar ook landen buiten Europa zoals Iran, Zuid-Korea en China. Repatriëringsvluchten georganiseerd door de overheid uit die landen, ook daarvoor zal gelden dat wij tegen de mensen zeggen: blijf voor alle zekerheid veertien dagen thuis in thuisquarantaine. Wat we met Amerika uiteindelijk zouden willen is ook prechecks bij het vertrek. Dat kost meer tijd, daar werken we aan en zodra dat rond is hopen we ook dat bekend te kunnen maken, dat dat gelukt is. Maar zolang dat nog niet dan, omdat het ook technisch ingewikkeld is, geldt op dit moment: als je uit Amerika komt, uit New York maar ook uit breder uit Amerika en je bent geland op Schiphol en je gaat naar huis, blijf veertien dagen thuis.

Tot slot: we doen het met z’n allen op dit moment, is mijn waarneming, echt heel knap. We houden ons in overgrote mate aan de gezamenlijk gemaakte afspraken om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Het is echt van enorm belang dat we dat niet alleen doordeweeks maar ook in de weekenden en tijdens het paasweekend, over een week, dat we dat blijven doen. En ik heb het ook gisteren gezegd, Hugo de Jonge heeft het gezegd: fantastisch wat er gebeurt in de zorg, fantastisch dat we zien dat die verspreidingsgraad van het virus aan het dalen is, maar dat kunnen we alleen met z’n allen als we scherp blijven, als we ons aan de maatregelen houden en daarmee dus ook alle plekken voorkomen waar grotere groepen samenkomen. Dus vandaar deze aankondigingen. En we zullen, nogmaals, heel goed in de gaten houden hoe het dit weekend gaat, ook richting het paasweekend of meer nodig is.

BOS (NOS JOURNAAL)
Meneer Rutte, u heeft het over..., u doet een oproep eigenlijk aan de Duitsers en de Belgen. In hoeverre is dit nou een verbod voor hen om Nederland in te komen?

RUTTE
Wat wij doen is, wij zien op dit moment dat er al bijna niemand meer komt, we zien ook dat de boekingen op dit moment – we hebben dat natuurlijk nagevraagd in de vakantieparken die nog open zijn, er zijn heel veel vakantieparken al helemaal gesloten, maar dit nog open zijn en in de hotels die nog open zijn – dat die minimaal zijn. Dus op dit moment zeggen we: blijf thuis. We zullen kijken hoe zich dat ontwikkelt. Op dit moment is een verbod niet nodig, maar we denken dus dat er heel weinig mensen tot geen mensen komen. En we zullen ook via de social media in die landen zeggen: bleib zu Hause, rester à la maison, blijf thuis.

BOS
Gaan we wel meer marechaussee aan de grens zien?

RUTTE
We gaan op alle mogelijke manieren proberen om de zaak in goeie banen te leiden, maar op dit moment lijkt het dat nu al het verkeer minimaal is en we hebben goeie verwachtingen voor het paasweekend. Maar het is echt van belang dat we die boodschap nog eens een keer extra uitdragen.

BOS
U zegt ook: zo min mogelijk reisbewegingen. Betekent dat eigenlijk dat u ook zegt: ga dan niet naar vrienden of familie toe met dat paasweekend?

RUTTE
Nee wat we zeggen is, de boodschap blijft die die was: blijf zo veel mogelijk thuis. Als je naar buiten gaat: houd de anderhalve meter afstand. Ga niet winkelen in een groepje: als je gaat winkelen, doe je dat alleen, maak er geen uitje van met man, vrouw of kinderen. Was je handen regelmatig, was je handen stuk. Nies in je elleboog. Blijf thuis als je grieperig bent en als je daarbij ook benauwdheid en/of koorts ontwikkelt, dan blijft het hele gezin thuis. Al die boodschappen blijven overeind.

BOS
Maar naar familie kan dus wel?

RUTTE
We gaan echt door. Laatste vraag.

BOS
Nee, ja maar even naar familie mag dus wel?

RUTTE
Het verzoek is aan iedereen: blijf zo veel mogelijk thuis. De intelligente lockdown die we hebben is dat we aan mensen vragen hier verstandig mee om te gaan. We zeggen: als je thuis bezoek ontvangt, zorg dat dat nooit meer dan drie mensen zijn want dan kun je die anderhalve meter niet handhaven. Dus dan blijven alle boodschappen dezelfde.

VAN DE ZILVER (RTL NIEUWS)
Ik had even een heel andere vraag. U heeft een bod gedaan voor een miljard euro te storten in een noodfonds voor corona in Europa, hoe is dat ontvangen?

RUTTE
Daar wordt op dit moment over vergaderd. Er zijn natuurlijk heel veel voorstellen in Europa om landen die in de problemen zijn te helpen met de grote kosten voor de coronabestrijding. En dit is een pot die we proberen samen te stellen om die landen te helpen met die directe kosten van de bestrijding van het coronavirus en de enorme druk die dat zet op hun gezondheidszorgstelsel, ook in financiële zin. En dat wordt op dit moment besproken. De eerste reacties zijn positief. Wopke Hoekstra is dat nu ook verder aan het uitventen. Ik heb zelf vandaag verschillende contacten gehad. Er liggen natuurlijk ook andere ideeën, maar dit is echt een gift en daarmee voorkom je ook dat je extra schulden doet veroorzaken in die landen. Daarnaast speelt de discussie over: hoe ga je de economie weer op gang helpen, wat is daar eventueel voor hulp bij nodig? En daar heb ik gisteren ook het nodige over gezegd.

VAN DE ZILVER
Maar is die blijk van goede wil, is daarmee dan ook de eerdere kou tussen u en Italië en Spanje onder meer uit de lucht?

RUTTE
Nou daar was dit voorstel niet voor bedoeld, om die uit de lucht te halen. Dit is een voorstel omdat wij echt willen helpen. Helemaal los daarvan hebben wij gisteren het een en ander gezegd over uitlatingen die Hoekstra en ik eerder hebben gedaan en hoe die ontvangen werden, maar daar ga ik nu niet op terugkomen, dat hebben we gisteren uitvoerig besproken.

VRAAG
Commissievoorzitter Von der Leyen komt vandaag met een plan om de werkloosheidsuitkeringen in de EU te financieren, een pot van 100 miljard moet het worden. Lidstaten moeten daar 25 miljard in doneren. Wat vindt u van dat voorstel?

RUTTE
Er liggen nu heel veel voorstellen en we gaan niet op elk voorstel reageren. Er komen zo veel plannen nu los...

VRAAG
Maar wel op dit voorstel? Het is van de Commissievoorzitter.

RUTTE
Ja ja, ik ga niet op elk voorstel reageren. Andere vragen.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)
Ja ik wou nog wat vragen over de vluchten die dus nu binnenkomen. U zegt: we zetten eerder nog in op prechecks vanuit de VS.

RUTTE
Ja.

NIJS
Waarom geen checks op Schiphol?

RUTTE
Nee, wat we dus doen... Het punt is: het beste doe je dat in precheck. Dat is ook het beste voor de mensen aan boord, het personeel van bijvoorbeeld KLM, die willen dat ook heel graag. Dus wat we uiteindelijk willen is die precheck regelen bij vertrek. We denken dat het vrij snel kan, daar is ook contact over met KLM. Maar dat kost iets meer tijd. Zolang dat er niet is, geldt in ieder geval de vraag: blijf thuis die twee weken na terugkeer. Dat geldt ook overigens los van de prechecks. Maar uiteindelijk wil je natuurlijk het liefst die prechecks.

NIJS
Maar waarom geen check op Schiphol?

RUTTE
Nogmaals, als je de precheck hebt, dan heb je natuurlijk ook...

NIJS
Ja, maar die hebben we nu nog niet.

RUTTE
Ja, nee zo eenvoudig is dat niet want dan moet je het ook op Schiphol inregelen. En je wil uiteindelijk ook het personeel van KLM goed beschermen.

HOEDEMAN (DE VOLKSKRANT)
Meneer Rutte, hebt u aan uw ambtgenoten in België en Duitsland gevraagd of zij hun inwoners willen oproepen thuis te blijven en niet naar Nederland te komen?

RUTTE
Nee er is intensief contact vanuit Ferd Grapperhaus met de regeringen in België en Duitsland, dat zijn de verantwoordelijke ministers voor dit soort grensbewegingen. En dat is een ingewikkeld punt, omdat je wel wilt dat verpleegkundigen en artsen en mensen die werken in de schoonmaak in ziekenhuizen of mensen die werken in het patiëntenvervoer in ziekenhuizen en andere vitale sectoren, dat die van Nederland naar België en Duitsland kunnen en van Duitsland en België naar Nederland. Dat zijn heel belangrijke mensen voor de bestrijding van het coronavirus. Dus die grenswerkers in die vitale sectoren, die wil je geen strobreed in de weg leggen. Er is verder heel goed contact tussen Ferd Grapperhaus en z’n ambtgenoten aan beide kanten van de grens, dus met het ministerie van Binnenlandse Zaken in Berlijn en met De Crem in België. Daar wordt hard aan gewerkt. En wij zijn het er geheel samen met elkaar over eens dat we er alles aan moeten doen om dat paasverkeer tot nul terug zien te brengen.

HOEDEMAN
Betekent dat dat de bewindslieden in die landen ook een oproep gaan doen aan hun inwoners om niet naar Nederland te gaan?

RUTTE
Nou die doen ook al de oproep überhaupt niet verder te komen dan zo veel mogelijk het eigen buurtje. Dus het geldt al. En we gaan met elkaar over en weer kijken hoe we ook met social media kunnen bevorderen dat we dit bereiken. En we gaan natuurlijk ook even heel goed kijken de komende dagen hoe zich dat ontwikkelt. We gaan ook bekijken: hoe loopt het in de oploop van boekingen, die op dit moment echt minimaal zijn, ook al omdat heel veel vakantieparken helemaal dicht zijn. Wat je uiteindelijk wilt bereiken is dat dat aantal wat naar Nederland komt minimaal is. Waren dat de vragen?

BOS
Mogen we Hugo de Jonge misschien iets vragen?

RUTTE
Tuurlijk, daar staat ‘ie.

VAN DE ZILVER
Meneer De Jonge, verpleegkundigen zeggen eigenlijk, die geven het signaal: die 2400 bedden, dat is de grens van wat wij aankunnen op de ICs, daarna kan het gewoon niet meer. Wat vindt u van die oproep?

DE JONGE
Ik snap dat signaal heel goed, want voor hen is het een ongelofelijke krachtsinspanning. Dat heb ik gisteren ook in de Kamer toegelicht: het vergroten van de capaciteit naar 2400 IC-bedden is een ongelofelijke krachtsinspanning voor alle ziekenhuizen. En dat geldt echt niet alleen voor de doctoren, dat geldt zeker ook voor de verpleegkundigen. Dus ik snap dat heel goed. En tegelijkertijd hebben we ons voor te bereiden op wat komen gaat. Dus we kijken heel goed naar die instroom in de ziekenhuizen, naar die instroom in de ICs en daarbij hebben we gezegd, we hebben de afspraak gemaakt: we hebben ons voor te bereiden op 2400 IC-plaatsen, waarvan 1900 voor de Covid-patiënten en zo’n 500 voor reguliere spoedzorg, 2400 plaatsen komend weekend. Als ik het landelijk coördinatiecentrum op dit moment volg, dan zullen we die niet allemaal nodig hebben. Er zijn trouwens al 2100 van die 2400, zijn al neergezet, dat is werkelijk waanzinnig knap gedaan. En op dit moment zijn er 1273 patiënten op de IC. Dus het is waarschijnlijk dat we die 2400 niet allemaal nodig zullen hebben. En tegelijkertijd hebben wij ons voor te bereiden op zwaar weer. Dat hebben we ook vorige week gezegd, heb ik deze week herhaald: we hebben ons voor te bereiden op zwaar weer omdat je gewoon niet weet hoe dat zich gaat ontwikkelen. Dat betekent dat ik ook na die 2400 natuurlijk nog, met collega Van Rijn, met de ziekenhuizen, aan het kijken ben: wat zou je daarna zelfs nog kunnen creëren? Alleen dat signaal van die verpleegkundigen is: denk daar nou niet te makkelijk over, want dat gaat allemaal zo makkelijk niet en dat doet ook echt iets met de kwaliteit. En dat snappen we heel goed.

VAN DE ZILVER
Nou het signaal gaat wel wat verder dan dat. Ze zeggen: het kan gewoon niet, vraag het ons niet want het is niet mogelijk voor ons.

DE JONGE
Nee dat snap ik. Goed, we hebben ons toch ook voor te bereiden op het moment dat we wellicht toch nog meer dan die 2400 plekken nodig zouden hebben. Dat is een mogelijkheid als je kijkt naar hoe de grafieken lopen. En natuurlijk, die grafieken kunnen veranderen. Natuurlijk, er zijn allerlei veranderingen die kunnen optreden de komende tijd, maar wij hebben ons voor te bereiden op zwaar weer. Zo werken we al een aantal weken aan de voorbereiding op waar we nu staan. 2400 aanstaande zondag, dat is wat we in ieder geval gaan halen. Als ik de cijfers zie van het landelijk coördinatiecentrum is dat niet het aantal plekken wat we nodig zullen hebben, maar is wel het aantal plekken wat er gecreëerd zal zijn. En het is onze taak om met de ziekenhuizen, met de verpleegkundigen, met de artsen door te blijven werken om te bedenken: wat zou je zelfs daarna nog kunnen bereiken? Eventueel in samenwerking met Duitsland bijvoorbeeld, maar ook in Nederland zelf: hoe zou je nou nog verder kunnen gaan dan die 2400? Hopend dat je ze niet nodig hebt natuurlijk, liever doe je al dat werk voor niks, maar we moeten ons er wel op voorbereiden.

VAN DE ZILVER
Ja staat u dan wel voldoende naast ze als ze zo’n signaal geven en u zegt: we moeten ons toch, eigenlijk in weerwil van wat jullie zeggen, ons toch maar voorbereiden op wat er komen gaat?

DE JONGE
Ja de vraag is natuurlijk of er een alternatief is, of je zou kunnen zeggen: nou oké, dat kan dat niet dus daar laten we het dan maar bij. Stel je nou eens voor dat we inderdaad toch meer plekken nodig hebben, ja dan zullen we dat toch met elkaar moeten zien te organiseren. Dat zijn we denk ik verplicht met elkaar aan de Nederlandse samenleving. Maar dat signaal van de verpleegkundigen is wel: denk er nou niet te makkelijk over, het is namelijk buitengewoon moeilijk, we leveren nu al een enorme krachtsinspanning. En dat snap ik ook. En tegelijkertijd hebben we te werken aan alles wat mogelijkerwijs komen gaat en dus bereiden we ons wel degelijk voor, ook op scenario’s als er nog meer plekken dan die 2400 IC-plekken nodig zijn.

VAN DE ZILVER
Ja dan is het bijvoorbeeld gegaan over dat u als minister dan een crisissituatie moet uitroepen. U zei gisteren in het debat: de handboeken liggen daar nog niet voor klaar. Is daar al meer over duidelijk geworden na gesprekken van vandaag?

DE JONGE
Nee dat wordt inderdaad uitgewerkt, ook vandaag is daar over gesproken. Dat geldt zowel voor de huidige fase waar we in zitten want ook daarvoor zeggen artsen, maar ook verpleegkundigen terecht: ja dat is al niet meer de hoge standaard eigenlijk die we normaal hanteren, want ja we moeten nu al met minder personeel op zo’n IC-afdeling staan. Dus dat is al moeilijker, om daar de kwaliteit te handhaven. Nou daarover gaat het gesprek. En ja, inderdaad, het gesprek gaat ook over die fase daarna. Natuurlijk, daarover gaat het gesprek. Maar wat we vooral moeten doen denk ik, is deze fase maximaal oprekken. Heb ik gisteren ook gezegd. En daar hoort ook bij dat je je voorbereidt op scenario’s die verdergaan dan die 2400 plekken.

BOS
Kunt u aangeven hoeveel patiënten er inmiddels naar Duitsland zijn gegaan en hoe lopen die gesprekken met de Duitsers?

DE JONGE
Het laatste getal wat ik daarvan heb gehoord is drie patiënten inmiddels. En de gesprekken met de Duitsers, die lopen goed. Die lopen via de ziekenhuizen, die lopen via Martin van Rijn, via mijzelf. En die gesprekken, daar gaan we natuurlijk ook de komende tijd gewoon mee door. Want inderdaad, het zou kunnen dat je voor dat scenario van verder dan die 2400 meer beroep zult moeten doen op de plekken in Duitsland en dus hebben we ons ook daarop voor te bereiden.

BOS
Want heeft u een garantie van de Duitsers dat u op een bepaald aantal bedden aanspraak kunt maken?

DE JONGE
Nou die samenwerking, die gaat langs de lijn van de inhoud en dat is eigenlijk altijd zo. Zeker bij de ziekenhuizen in de grensregio is dat altijd zo, dat je over en weer elkaar helpt. En ik denk dat we het ook over en weer te doen hebben samen, dus dat is de reden dat we met Duitsland natuurlijk het gesprek hebben. Niet zozeer over de aantallen, maar wel over het feit dat we die samenwerking aan moeten kunnen gaan. En mogelijkerwijs wordt die samenwerking nog verder verruimd, ook tot op het niveau van aantallen, maar dat zullen we echt de komende dagen moeten bekijken en daar wordt aan gewerkt.

BOVEN (BNR)
Meneer De Jonge of meneer Rutte, dat weet ik eigenlijk niet, maar meneer Rutte had het over in quarantaine van de mensen die uit de VS terugkomen. Is dat nou een verplichte quarantaine of een vrijwillige quarantaine?

RUTTE
Dit is wat wij de mensen vragen te doen en wat je op dit moment ziet is dat mensen zich erg goed houden aan die afspraken. Dus alles wat wij vragen aan mensen, de compliance rate dus het meewerkpercentage is enorm. Ik wil het daarbij laten, ik wens u een fijne avond en heel veel dank dat we deze gelegenheid hadden. En we zien ook deels elkaar morgen weer.