Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge over verlenging coronamaatregelen

Mediatekst | 31-03-2020

RUTTE
Welkom. Zoals u weet was de eventuele verlenging van alle maatregelen na 6 april vandaag het belangrijkste punt op de agenda van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing. En het zal u niet verbazen dat we inderdaad tot een verlenging hebben besloten en wel tot en met dinsdag 28 april. We realiseren ons dat we veel van mensen vragen, maar het is echt nodig. We nemen dit besluit op basis van het advies van de experts van het Outbreak Management Team. Het verloop van het aantal besmettingen en de capaciteit op de intensive careafdelingen laat geen ander besluit toe. Ik hoop dat iedereen in Nederland dat ook begrijpt.

Hugo de Jonge zal zo een toelichting geven op de situatie in de zorg. Van mijn kant nu eerst vier opmerkingen bij het besluit van vandaag. Ten eerste: wat betekent verlenging tot en met 28 april concreet? Het betekent dat alle locaties die eerder tot 6 april gesloten waren nu tot en met 28 april gesloten blijven. Dus restaurants, cafés, musea, kappers, nagelsalons en alle overige contactberoepen. Voor scholen geldt om heel praktische redenen dat die in ieder geval tot en met de geplande meivakantie gesloten blijven. Daarmee geven we duidelijkheid aan onderwijs en de ouders. Voor vergunning- en meldingsplichtige evenementen verandert er vandaag niets: die zijn en blijven tot 1 juni verboden. We zullen een week voor 28 april een nieuw besluit nemen over het vervolg na 28 april.

Ten tweede: iedereen ziet in Nederland dat we ons heel goed aan de regels houden. En het is ook maar gelukkig. De straten zijn leeg, de treinen zijn leeg, de kantoren zijn leeg. We blijven dus zoveel mogelijk binnen, we werken zoveel mogelijk thuis, we houden die anderhalve meter afstand, boodschappen doen we alleen en we niezen in onze elleboog en wassen onze handen stuk. Als we verkouden zijn, blijven we thuis. En als daar ook nog benauwdheid en/of koorts bij komt, blijven ook ons gezin en onze huisgenoten thuis, tenzij die in een vitale sector werken. Dat alles blijft de komende weken dus heel belangrijk. Ik zeg dat ook met het oog op het paasweekend, de meivakantie en alle mensen die al plannen hadden voor een verblijf op een vakantiepark of een camping in Nederland. Het devies is en blijft: het devies is en blijft: blijf zoveel mogelijk binnen. We willen het liefst dat zo min mogelijk mensen door het land gaan reizen. Blijf dus zo veel mogelijk thuis. En nu zou u kunnen denken: de meivakantie, die valt gek genoeg al vaker deels in 28 april en dus ook deels na 28 april? Maar ook na 28 april gaan we echt nog niet meteen terug naar de normale situatie. Dus als u het aan mij  zou vragen: ga nou geen plannen maken voor de meivakantie, dat is echt veel te voorbarig.

Ten derde: experts zeggen ons dat de verspreiding van het virus door de maatregelen vertraagt. Maar we zijn er nog lang niet. Kijk naar het enorme aantal doden, 175, wat we vandaag met elkaar te betreuren hebben. We leven mee met familie en nabestaanden. We moeten dit virus onder controle krijgen. Daarom: hou vol en blijf u aan de regels houden.

Ten vierde: ik wil vandaag hier gezegd hebben dat ik grote bewondering heb voor het aanpassingsvermogen, de zelfdiscipline en het improvisatievermogen van zo ongeveer iedereen in ons land. Voor de scholen en universiteiten die in korte tijd allerlei oplossingen hebben bedacht en uitgerold. Voor al die thuiswerkende ouders die met kunst-en-vliegwerk hun kinderen aan het helpen zijn met schoolwerk en tegelijkertijd die kinderen ook proberen onder controle te houden. Voor alle supermarkten en andere winkels die allerlei manieren gevonden hebben om die anderhalve meter te waarborgen. Voor alle ondernemers die druk bezig zijn met noodvoorzieningen  voor hun bedrijf en personeel. En voor alle doorwerkers die ons land draaiende houden, zeker in de zorg waar op dit moment heel, heel veel gevraagd wordt van iedereen die er werkt: van de schoonmaak, de logistiek tot en met de verpleegkundigen en de artsen.

En ik zeg nog maar een keer: houd dit alsjeblieft allemaal vol. Achter de voordeur en daarbuiten. Op straat en in de supermarkt. Wees aardig en begripvol voor elkaar. Mensen staan klaar om elkaar te helpen als dat nodig is. En andersom: kijk ook naar de mensen in je buurt en klop een keer op het raam bij de buren of aan de overkant, bij die oudere persoon, om te vragen of je nog iets kan doen. Want ook de komende weken zal er nog veel worden gevraagd van ieders geduld en aanpassingsvermogen. Zelfs al word je niet ziek, het coronavirus raakt ons op dit moment allemaal en deze moeilijke situatie is dus niet morgen voorbij. Alleen samen krijgen we het coronavirus onder controle. Dank u wel.

DE JONGE
En dat is ook de reden dat we de maatregelen verlengen, hoe ingrijpend ze ook zijn. Want we doen dat allemaal om de kwetsbare mensen in onze samenleving, onze ouderen, te beschermen. En we doen dit om de mensen die onverhoopt toch ziek worden de beste zorg te kunnen blijven geven. Want de zorg moet het aan blijven kunnen. En we zien dat de druk op de ziekenhuizen toeneemt. Alle inzet is erop gericht dat er aanstaande zondag 2400 plekken zijn op de intensive cares. Dat is nodig. En als je ziet welke krachtsinspanning de mensen daar deze dagen leveren om dát voor elkaar te krijgen, dat is echt enorm indrukwekkend. En dat geldt ook voor de extra bedden die nu op andere ziekenhuisafdelingen worden geregeld. En daarnaast hebben we met iedere regio afspraken gemaakt om speciale afdelingen binnen zorginstellingen in te richten en zogenaamde coronacentra te starten, bijvoorbeeld in hotels. Dat zijn extra bedden buiten het ziekenhuis, bijvoorbeeld voor mensen voor wie er geen medische noodzaak is voor ziekenhuisopname, maar die thuis niet goed verpleegd kunnen worden.

We vragen veel van de mensen in de zorg. En we vragen heel veel mensen voor de zorg. Fantastisch dus dat er al vele duizenden oud-medewerkers hebben besloten om terug te keren. En we zien ook dat er zorgpersoneel uitgeleend wordt, zodat mensen daar kunnen worden ingezet waar de nood het hoogst is. En zo moet het: we kunnen dit alleen samen doen.

Alle mensen die werken in de zorg, of dat nou in het ziekenhuis of in de thuiszorg of in het verpleeghuis is, moeten er op kunnen rekenen dat zij hun werk veilig doen. En dat betekent dat we te zorgen hebben voor voldoende beschermingsmiddelen en dat de middelen die er zijn goed verdeeld worden over het land. En daar werken we met man en macht aan, hoe ingewikkeld dat ook is. Veilig werken betekent ook dat we mensen in de zorg moeten kunnen testen als daar aanleiding voor is, voor hun eigen geruststelling en die van hun families, maar ook ter bescherming van de kwetsbare mensen met wie zij vaak werken. En daarom starten we vanaf aanstaande maandag, 6 april, ook met het testen van zorgmedewerkers buiten het ziekenhuis. Die medewerkers in de thuiszorg of in de verpleeghuiszorg die, als zij klachten hebben die lijken te horen bij het coronavirus en in hun werk te maken krijgen met kwetsbare personen, die mensen moeten ook getest kunnen worden.

En daarvoor hebben we dus meer tests nodig. Door meer labs te gebruiken, door langere dagen te maken en door nieuwe apparatuur in te zetten en met hulp van bloedbank Sanquin en een paar laboratoria buiten de ziekenhuizen kunnen we binnen enkele weken meer dan vier keer zo veel tests per dag uitvoeren. En daarnaast gaat Sanquin, samen met het RIVM, onderzoeken in hoeverre mensen die ooit besmet zijn geweest en dus immuniteit hebben opgebouwd, ook getest kunnen worden.

Het verlengen van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus maximaal te controleren heeft invloed op ons allemaal. En vooral voor kwetsbare mensen zijn dit ingrijpende tijden. Kinderen die het thuis al moeilijk hadden en nu de veiligheid van school missen. Mensen met een beperking of ouderen in een instelling die niet goed kunnen begrijpen waarom ze geen bezoek meer krijgen. Voor hen komt het extra hard aan. Maar ook voor de mensen die in zulke instellingen werken is het soms zwaar. Zij moeten nu opnieuw uitleggen dat de maatregelen voorlopig nog van kracht blijven. En zij moeten opnieuw de weerstand overwinnen die dat bij sommigen, sommige naasten, oproept. Laten we om die mensen in de zorg, met zo’n belangrijke taak, heen gaan staan.   

Tegelijkertijd ontstaan er in deze instellingen, maar ook op tal van andere plekken in het land, talrijke initiatieven om toch contact met elkaar te houden en dat is prachtig om te zien. Beeldbellen in de zorg bijvoorbeeld, speciale luisterlijnen voor mensen die eenzaam zijn bijvoorbeeld, dagbesteding thuis voor mensen die niet naar de dagopvang kunnen. Maar het kan ook klein, met een extra telefoontje, even zwaaien naar de buurvrouw door het raam. We houden afstand, minstens die anderhalve meter, maar we zijn misschien wel dichter bij elkaar dan ooit.

BOS (NOS JOURNAAL)
Meneer Rutte, vier weken vooruit. Waarom zo ver vooruit en bestaat de kans dat misschien die maatregelen toch eerder worden losgelaten?

RUTTE
We doen dit omdat op basis van de deskundige adviezen gezegd wordt: ja, we zien heel voorzichtig de eerste wat meer groene grassprietjes nog dan vorige week, maar het is nog heel voorzichtig. En tegelijkertijd zien we ook dat de besmettingen nog doorgaan. En dat betekent dat we ook heel erg aandachtig moeten blijven kijken naar de capaciteit in de zorg. En dat is, zoals Hugo de Jonge al zei, niet alleen de intensive cares – daar wordt vreselijk hard aan gewerkt – maar ook de verdere zorg. Want buiten de intensive care zijn er ook heel veel mensen, grotere aantallen nog dan op de intensive care, die in ziekenhuizen en daarbuiten verzorgd worden. Dus we moeten ervoor zorgen dat we die verspreiding verder onder controle krijgen en dat we ook ervoor zorgen dat de gezondheidszorg het aankan. De deskundigen hebben nu tegen ons gezegd: luister, op basis van wat we nu zien lijkt het pakket in die zin te werken, dat de groei afvlakt, dat we eerste voorzichtige positieve resultaten zien – kijk bijvoorbeeld in Brabant – maar het is allemaal nog heel voorzichtig, het zijn de eerste momenten en dat kan ook net weer de komende dagen iets anders liggen. Dus je moet doorgaan met deze maatregelen. We hebben nog zeker een maand nodig, vanaf vandaag, dus drie weken vanaf 6 april – we zitten nu één week voor 6 april, de maatregelen zouden zijn tot 6 april, ze worden nu verlengd tot en met 28 april – dus nog die hele maand april hebben we nodig. De vraag of het dan stopt, ik zeg u eerlijk, ik heb dat ook gezegd in mijn advies over de meivakantie: het zou mij verbazen dat je ineens kan zeggen eind april ‘alles is weer normaal’. Wat je natuurlijk hoopt is dat je heel voorzichtig weer delen van het normale leven kunt oppakken, maar ook dat is niet zeker. Het kan ook zijn dat het na 28 april op dit niveau door moet. Dat kan zijn.

BOS
Want kunt u schetsten: waar staan we eigenlijk in de strijd nu? Of is de boodschap aan Nederland: we zijn pas net begonnen.

RUTTE
De boodschap is: we zijn voorbij de start, maar we zijn nog niet aan het eind van het begin. We zijn voorbij de start en we zien nu ook de eerste voorzichtige resultaten. Dat is het goede nieuws, dat we ook niet vandaag extra maatregelen hoeven te nemen. Dus de targeted lockdown, de intelligente lockdown die we nu in Nederland hebben, daar gaan we mee door. We vragen niet aan iedereen om helemaal thuis te blijven. Maar dan moeten we ons wel aan deze afspraken houden en dat zag je afgelopen weekend, dat we dat zoveel beter deden dan het weekend daarvoor. Dus je ziet wat dat betreft heel voorzichtig dat wat we doen, dat dat heel voorzichtig begint te werken, maar vandaag 175 doden, het virus verspreidt zich nog steeds door Nederland, dus het is veel te vroeg om te gaan afschalen.

BOS
Laatste vraag even. Ik kan me voorstellen dat mensen die dit zien toch ook denken van: ja, wat overkomt me nu? Wat zegt u tegen mensen die zorgen hebben over: heb ik nog wel een baan ondanks de regelingen die u doet, ondanks de plekken op de IC, heb ik straks nog wel een ziekenhuisbed? Wat zou u tegen die mensen willen zeggen?

RUTTE
Ik zeg tegen mensen, tegen ons allemaal: we gaan door een van de zwaarste periodes in onze geschiedenis, buiten oorlogstijd. We hebben natuurlijk ook een aantal grote oorlogen meegemaakt als land, zeker de Tweede Wereldoorlog, maar buiten oorlogstijd is dit een van de heftigste crises waar wij met z’n allen doorheen gaan. En dit is in een volwassen democratie als Nederland, met volwassen trotse mensen, kun je dat alleen met z’n allen doen. Wat in Nederland niet werkt is een regering die zegt: je mot dit en je moet zus en etcetera. Dit doe je met z’n allen. En de kracht van Nederland in de afgelopen weken vind ik dat, als de mensen snappen en we snappen dat met z’n allen, dat dit nodig is om onze kwetsbare ouderen te beschermen, omdat jonge mensen nu ook echt allemaal snappen, bijna allemaal – die laatste hoop ik nu ook – dat jij misschien wel denkt ‘het zou voor mij wel kunnen meevallen, dat virus’ – wat ook niet zeker is, want er liggen behoorlijk wat jonge mensen ook op de ICs – maar stel nou eens dat je denkt ‘voor mij is het risico wat minder’: jij kunt nog steeds een oudere aansteken die er misschien wel door overlijdt. En vandaag: 175 doden erbij. Dus je ziet in dit trotse democratische land dat we snappen wat er gebeurt, dat dit nodig is en de steun voor de maatregelen – blijkt uit alle onderzoeken, maar ook wat je op straat ziet, de lege trams, de lege treinen, de lege kantoren, het maximaal thuiswerken, het Zoomen, het conference callen, hoe we het ook allemaal doen – je ziet daaraan dat Nederland dat snapt. En in een democratie is dat ook de enige manier: we moeten dat met z’n allen, we moeten dat met z’n allen doen.

VAN DE ZILVER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, u doet eigenlijk al de oproep om geen plannen te maken voor de meivakantie. Waarom heeft u dan niet gewoon besloten om de maatregelen te doen gelden tot en met die meivakantie?

RUTTE
Op dit moment kunnen wij vooruitkijken die drie-vier weken, dus de drie weken vanaf 6 april, wat vier weken is vanaf vandaag, ongeveer vier weken vanaf vandaag. Dat is wat we nu kunnen overzien. Waarvan de deskundigen zeggen, want we doen alles op wetenschappelijk advies, die zeggen: gegeven de verspreiding van het virus, gegeven de risico’s van de druk op de zorg, de maximale inspanning die we leveren om de IC-capaciteit omhoog te krijgen, waar Hugo de Jonge over vertelde, is het nodig om die maatregelen te verlengen. Dat kunnen we op dit moment overzien. Het is daarmee geen zekerheid, verre van, dat 28 april alles normaal is. Wat je hoopt is dat je ergens in de toekomst weer terug naar normaal kan en waarschijnlijk moet je dan eerst tussenstappen zetten, dat je bepaalde maatregelen wat kunt versoepelen. Maar zelfs dat weten we niet voor 28 april. En wat ik nou tegen mensen wil zeggen is, we zijn allemaal volwassenen, iedereen moet z’n eigen plannen maken voor die meivakantie, maar die meivakantie begint natuurlijk al voor velen in april want die scholen hebben verschillende schoolvakanties – sommige zijn zelfs al 16-17 april, beginnen sommige vakanties, andere vakanties beginnen de laatste week april en die lopen dan door tot nou 3 mei of tot 10 mei, dat verschilt heel erg per school en regio – dan zeg ik tegen mensen: joh, als je mij nou vraagt ‘moet ik nou, doe ik er nou verstandig aan om die vakantie te boeken?’, dan zeg ik ‘joh, we willen sowieso zo min mogelijk reizen door Nederland’. Deels valt dat sowieso al in de periode tot en met 28 april en de kans is heel reëel dat ook na 28 april dit pakket door moet of delen van het pakket door moeten. Dus mijn advies is: niet boeken.

VAN DE ZILVER
Ja u had ook kunnen zeggen: we pakken de meivakantie er wel bij en we sluiten dan bijvoorbeeld de campings en de vakantiehuisjes. Dan weet u zeker dat mensen geen plannen gaan maken in die zin voor de meivakantie.

RUTTE
We hebben in Nederland die keuze gemaakt voor wat ik genoemd heb de intelligente lockdown., anderen zeggen de targeted lockdown, waarin de kern is: blijf thuis zo veel mogelijk, blijf zeker thuis als je snottert en als je dan ook nog benauwdheid en/of koorts ontwikkelt blijft het hele gezin thuis. Dat is de kern van de afspraken die we gemaakt hebben. En op straat hou je de anderhalve meter afstand. In dat kader vind ik het bij een volwassen land niet passen om te zeggen: wij gaan nu landelijk dit beslissen als wij niet verder kunnen kijken nu dan 28 april, om het dan door te trekken tot 10 mei. Dat vind ik niet verstandig, past niet bij het volwassen democratische trotse Nederland. Dus wij doen dat tot de fase die we kunnen overzien. Wat wel zo is, moet ik u zeggen, is dat is besloten dat zaken als gemeenschappelijke was- wc- en douchevoorzieningen op campings en vakantieparken te sluiten. Die gaan dicht. Verder is het zo dat het al trouwens gebeurd is in de meeste regio’s en dat uiteraard de veiligheidsregio’s de bevoegdheid hebben om, als het uit de hand loopt op die vakantieparken, toch nog, in aantallen en anderehalvemeteroverschrijdingen, dus dat mensen te dicht bij elkaar komen, dan kunnen ze alsnog die parken helemaal sluiten. Maar ik vind het ook bij een volwassen democratisch land horen om mensen uiteindelijk ook daar hun eigen verantwoordelijkheid in te laten nemen. En dat zie je, dat dat lukt: kijk naar het beeld op straat.

VAN DE ZILVER
Een vraagje nog voor meneer De Jonge. We vragen nu al een tijdje eigenlijk het maximale van alle mensen die in de ziekenhuizen werken, we begrijpen nu ook het gaat nog wel een tijdje duren, hoe lang kunnen zij dat nog volhouden?

DE JONGE
Nou dat is terecht dat u dat zegt, want het piept en het kraakt natuurlijk wel aan alle kanten. En tegelijkertijd, wat ik zie in de zorg is dat er een enorme gedrevenheid is om dit met elkaar te doen slagen, om met elkaar die capaciteit te realiseren die nodig is binnen de ziekenhuizen, buiten de ziekenhuizen, op de ICs, op andere afdelingen binnen de ziekenhuizen. En als u langsgaat bij een ziekenhuis en dat zult u ook zien, dan zie je eigenlijk dat die ziekenhuizen hun eigen organisatie in no time helemaal hebben omgegooid, helemaal hebben omgegooid: teams door elkaar, artsen uit allerlei disciplines staan op de spoedeisende hulp gewoon mee te helpen. En dat is groot, dat is ingrijpend, dat is een enorme krachtsinspanning wat we vragen. En tegelijkertijd zie ik een enorme gedrevenheid om dit te doen slagen. De afspraak is gemaakt om per zondag aanstaande naar 2400 bedden IC te gaan, er is al heel veel gecreëerd begreep ik zojuist van Ernst Kuipers die daar als voorzitter van het Landelijke Overleg Acute Zorg natuurlijk het meeste zicht op heeft. Er gebeurt ongelofelijk veel, er wordt ongelofelijk hard gewerkt. Maar u heeft helemaal gelijk: het piept en het kraakt een beetje en het is heel hard werken voor de mensen.

VAN DE ZILVER
Maar hoe lang kunnen ze het dan nog volhouden?

DE JONGE
We moeten zorgen dat de zorg in de benen blijft. Dus alles wat daarvoor nodig is gaan we doen. En hoe lang moeten ze het volhouden? Nou om te zorgen dat we met elkaar die zorg kunnen blijven bieden die de mensen in Nederland nodig hebben. Als ik kijk hoe hard er wordt gewerkt, hoe creatief er ook weer nieuwe dingen gebeuren. Ik was gisteren in Brabant, daar heeft men gezegd: ja maar er is ook zorg nodig buiten de ziekenhuizen, mensen die nu thuis wonen en daar bijvoorbeeld met mantelzorg thuis wonen, als ze zelf ziek worden kunnen ze echt niet voor zichzelf zorgen en een ziekenhuisbed is misschien ook niet per sé nodig, we zouden de ziekenhuizen erg kunnen helpen als we bijvoorbeeld units gaan inrichten in verpleeghuizen, aparte coronacentra gaan inrichten. Nou dat hebben ze inmiddels in Brabant gedaan, de teller staat op 800 bedden buiten de ziekenhuiszorg, in no time gerealiseerd, binnen een week gerealiseerd in de met name ouderenzorg, maar ook gehandicaptenzorg. Ja dat is zo indrukwekkend. Dus het organiserend vermogen opeens is zo ongelofelijk groot. En dat geeft mij vertrouwen dat we het aankunnen met elkaar, ja zeker.

VRAAG
Meneer De Jonge, er zijn heel veel experts die zeggen: testen, testen, testen. U breidt het testen wat uit, zegt u nu. Maar waarom test u niet gewoon heel Nederland en waarom test u niet bijvoorbeeld op immuniteit? Die bloedtests zijn goedkoop, makkelijk en snel.

DE JONGE
Ja testen, testen, testen, dat is dus precies wat we doen, wat we gaan doen moet ik zeggen. We hebben de testcapaciteit die daarvoor nodig is, die gaat de komende weken grosso modo keer vier. We doen nu ruim 4000 testen per dag, we gaan naar 17500 in ieder geval en met een maximering van de capaciteit daar weer van moet het zelfs lukken, met langer die labs open laten, nog langer doorwerken etcetera, moet het zelfs lukken om richting de 29000 tests per dag te gaan. Nou dat kun je dus ook uiteindelijk ook mensen buiten de zorg zelfs testen. Maar laten we even stap voor stap beginnen, beginnen daar waar het het belangrijkst is, dat is ook het advies van het Outbreak Management, Team, voor die mensen in de zorg die werken met kwetsbare personen, zowel in het ziekenhuis alsook in al die andere sectoren, die klachten hebben die lijken op de klachten die passen bij het coronavirus: testen. En dat gaat dus over de test om te kijken of mensen besmet zijn. Wat we daarnaast doen, en daar is Feike Sijbesma, de speciale gezant die we hebben aangesteld, volop mee bezig ook, is zorgen dat we ook die testen om te kijken of iemand het heeft gehad en inmiddels immuun is, om ook die testen op de kortst mogelijke termijn op te gaan starten. Eigenlijk op twee niveaus, namelijk de test in de bevolking om te meten in welke mate er sprake is van groepsimmuniteit, maar ook de test op individueel niveau want dat zullen we nodig hebben als onderdeel van onze exit-strategie zou je kunnen zeggen, als onderdeel om ook weer uit deze totale set van maatregelen te geraken. We hebben dat gewoon nodig, want daarmee kun je nog veel preciezer zeggen wie inmiddels weer aan de slag kan en wie vooral nog even thuis moeten blijven, om het even huiselijk te zeggen. Nou daar vragen we ook een advies over, dat advies komt volgende week maandag in een advies van het Outbreak Management Team in de richting van de ministeriële commissie en daarover zullen we volgende week dinsdag besluiten: de manier waarop we omgaan met die serologische test, die immuniteitstest.

VRAAG
Nog een vraag, want sport valt ook onder uw ministerie. De proefvoetbalcompetitie, gaat die door, gaat die weer beginnen, eventueel zonder publiek?

RUTTE
Helaas niet. Die valt onder vergunnings- en meldingsplichtig, dat betekent dat de profvoetbalcompetitie zoals u het noemt, het betaald voetbal, stilligt ook zonder publiek tot 1 juni.

VRAAG
Tot 1 juni?

RUTTE
Ja.

VRAAG
Volgens de IC-artsen kunnen we volgende week de kritische grens al bereiken van 2500 IC-bedden die bezet zijn. Wat gaat u dan doen? Want dat is een kritische grens volgens hen.

DE JONGE
De afspraak is gemaakt met de IC-artsen, met de ziekenhuizen in Nederland – Martin van Rijn heeft die afspraak gemaakt – om te gaan naar 2400 IC-bedden voor aanstaande zondag. En natuurlijk zien wij ook dat daarna het mogelijkerwijs weer verder gaat stijgen. Dat zou allemaal zomaar kunnen. Maar we moeten dit ook een beetje van week tot week bekijken. Als je ziet hoe ziekenhuizen zich inmiddels organiseren, ook in vergelijking met alweer een week geleden, en zien hoeveel zij nu weten klaar te spelen, hoeveel patiënten zij nu weten op te vangen, hoewel het piept en kraakt, dan is dat ontzettend indrukwekkend. Maar dat betekent dus ook dat we alle dagen op zoek moeten naar weer nieuwe mogelijkheden om nog verder te gaan dan die 2400. Want dat zal mogelijkerwijs nodig zijn. Maar in ieder geval gaan we zorgen voor aanstaande zondag 2400 plekken.

VRAAG
Maar hoor ik nou dat daar eigenlijk nog geen plannen voor zijn?

DE JONGE
Er wordt alle dagen natuurlijk gewerkt om te kijken of je weer nog verder kunt gaan. Alles om die maximale capaciteit op te rekken. Maar ik bekijk het ook een beetje van week tot week, dat is ook nodig omdat je ziet dat er telkens ook weer in die uitvoeringspraktijk nieuwe mogelijkheden ontstaan. Vorige week leek de maximale capaciteit te zijn 1600, inmiddels blijkt de maximale capaciteit te zijn 2400 bedden per aanstaande zondag. Maar goed, dat is natuurlijk niet zonder consequenties. Het piept en het kraakt in ziekenhuizen, het betekent echt dat ze werkelijk hun hele organisatie moeten omgooien. Men doet dat ook. En dan blijkt er heel erg veel mogelijk te zijn. Ik hoor net van Ernst Kuipers dat er inmiddels al 1900 plaatsen zijn gecreëerd, van die 2400, ruim 1900 zitten we al op, ja dat is ongelofelijk. De snelheid waarmee men in staat om telkens hun eigen organisatie ook weer om te gooien, dat is enorm, diep respect daarvoor. Maar laten we maar eens eventjes aankijken hoeveel er daarna dan weer nodig is, in ieder geval voor nu is de doelstelling gericht op 2400 aanstaande zondag.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)
Meneer Rutte, is een verdergaande lockdown dus nu ook uitgesloten tot 28 april?

RUTTE
Ja, dat is in ieder geval niet voorzien. Ik kan, helaas in zo’n crisis heb ik een ding geleerd, kun je nooit iets 100 procent uitsluiten. Maar er is nu niets op de radar in onze plannen, wat voorziet in aanvullende maatregelen bovenop wat we nu doen, voor 28 april. Maar je kunt nooit ‘nooit’ zeggen, maar er zijn op dit moment geen enkele aanwijzingen, er zijn geen aanwijzingen voor of plannen voor om meer te doen tot 28 april dan we nu hebben bekendgemaakt.

NIJS
Wat zou een aanwijzing zijn om dat wel te doen?

RUTTE
Ja dan moeten we niet voorziene omstandigheden nu met elkaar gaan verzinnen. Maar in een crisis weet je nooit 100 procent zeker of alles zich ontwikkelt zoals we dat nu bestens kunnen inschatten. Op basis van alles wat we nu weten zeggen de experts: dit moet je doen, het bestaande maatregelenpakket doortrekken tot en met dinsdag 28 april. Maar je kunt natuurlijk nooit garanderen dat er in de tussentijd niets gebeurt waardoor je meer zou moeten doen. Maar dat is niet voorzien, hebben we ook geen enkele indruk van.

BOVEN (BNR)
Meneer Rutte, kunt u garanderen of hoe zeker bent u dat we met deze maatregelen niet op het scenario komen wat er in Zuid-Italië, in Zuid-Europa, in Spanje en Italië, gaande is met de hoeveelheden slachtoffers daar?

RUTTE
Nou op dit moment zie je natuurlijk dat die landen allemaal hun eigen pad volgen, in termen van hoe de aantallen zich ontwikkelen. Je ziet in Nederland nu heel voorzichtig dat de dagcijfers iets meer aan het afplatten zijn. Dat zeg ik niet, dat zeggen de deskundigen, want ik vind nogmaals dat in zo’n crisis je je moet baseren op de deskundige adviezen en de deskundige inzichten. Daar wordt iedere keer de laatste stand in verwerkt. Op dit moment is de doorgeefsnelheid van het virus, ligt op 1 of misschien al onder 1. Dus dat betekent dat één persoon één persoon infecteert of het er misschien wel net onder zou kunnen liggen, dat is allemaal nog met veel onzekerheden omgeven. Dat laat wel zien dat de maatregelen die we met z’n allen nemen, dat die heel voorzichtig effect beginnen te krijgen. Dus garanties kan ik nergens geven in een crisis. Ik kan u wel de garantie geven dat wij van minuut tot minuut, van uur tot uur, van dag tot dag met de deskundigen kijken hoe het zich ontwikkelt en op basis van alle inzichten die we nu hebben tot de conclusie zijn gekomen dat het maatregelenpakket wat we hadden het goede pakket is, ook omdat we dat met z’n allen nu doen – want dat is echt een inspanning met 17 miljoen mensen – maar dat we die wel moeten verlengen tot en met 28 april. En dat betekent dus tot en met 28 april de anderhalve meter buitenshuis, zo veel mogelijk thuisblijven, naar de winkel gaan in je eentje, er geen uitje van maken met vrouw en kinderen of man en kinderen, maar ook binnenshuis als je snottert thuisblijven, krijg je ook nog benauwdheid en koorts dan blijf het hele gezin thuis. Dat zijn echt de dingen waar we ons op dit moment in overgrote mate aan houden, daar moeten we wel mee doorgaan.

BOVEN
Want het punt is natuurlijk dat Nederland een andere werkwijze hanteert dan eigenlijk veel andere landen in Europa waar een complete lockdown is.

RUTTE
Nee.

BOVEN
U noemt het een intelligente lockdown. U bent ervan overtuigd dat de Nederlandse handelswijze, anders dan bijvoorbeeld in Duitsland waar het gewoon verboden is om in een park te gaan zitten bijvoorbeeld of met meer dan twee mensen op straat te gaan, dat dit de juiste weg is?

RUTTE
Onze aanpak is zeer vergelijkbaar met omliggende landen. Wij hebben allemaal de aanpak die stuurt op het maximaal controleren van de virusuitbraak, dus ervoor zorgen dat de zorg het aankan, het maximaal onder controle houden van wat er gebeurt. En dat doen we eigenlijk allemaal in Europa. We volgen – wacht nou even – we volgen allemaal dezelfde aanpak. Per land zie je verschillen, maar ik daag u uit: ga kijken in die landen, kijk op video’s wat er op straat gebeurt, je zag het laatst heel mooi in de Volkskrant, zag je een aantal foto’s van straten in Europa, Nederland helemaal leeg en alle andere foto’s zag je mensen lopen. Dus in Nederland, het is ook hoe we dat met elkaar doen met 17 miljoen mensen, we hebben onze eigen cultuur, maar de aanpak die we kiezen is in de kern niet verschillend van België, van Duitsland, van Frankrijk of wie dan ook.

VRAAG
Meneer Rutte, het woord complete lockdown valt nogal eens. U breidt alleen de regels niet uit, u verlengt ze alleen.

RUTTE
Ja.

VRAAG
Dan ligt ook op de loer, wat ik ook wel een beetje merk als ik in de stad boodschappen ga doen, dat het gaat verwateren, dat mensen het weer makkelijk erover gaan denken. En stel dat u nu straks wel besluit om er echt een complete lockdown van te maken, staat Nederland daar dan klaar voor? Heeft u alles dan paraat? Want de laatste keer, zeg maar twee weken terug, toen we de eerste lockdown hadden, toen moesten in 45 minuten alle kroegen leeg zijn. Ik vroeg me af: is dat scenario, staat dat klaar, hoe ziet dat eruit?

RUTTE
Dat scenario, heb ik uw collega net geantwoord, is niet voorzien. Bepalend is natuurlijk wel dat we ons met z’n allen aan de afspraken houden. En je ziet de verbetering tussen vorig weekend en afgelopen weekend. Maar laat ik... Er werd net gesproken over de zorg. Ik vind het fantastisch dat we met z’n allen uiting geven aan ons respect voor de zorg. Er wordt geklapt en geapplaudisseerd voor de zorg, er wordt vanuit de cultuursector van alles gedaan. Maar weet je wat nou het aller, aller, allermooiste is wat je kunt doen voor de mensen in de zorg: dat is je houden aan deze afspraken. Want als je echt iemand die werkt als IC-arts wilt ondersteunen, prima als je gaat applaudisseren, dat moeten we allemaal heel vaak doen en terecht en een diepe buiging maken, maar het aller, allerbeste wat je kunt doen voor die IC-verpleegkundige die daar het zweet uit het lijf werkt, onder moeilijke omstandigheden probeert de beste zorg te leveren aan mensen die soms drie weken op hun buik liggen, hun spieren verliezen, soms allerlei bijkomende klachten krijgen, als ze het al overleven, het beste wat je kunt doen voor die IC-verpleegkundige, voor die IC-arts is: zo veel mogelijk thuisblijven, als je snottert zeker thuisblijven, als je benauwdheid en/of koorts ontwikkelt blijft je hele gezin thuis. Moet je toch even de straat op: anderhalve meter afstand houden. Naar de winkel: dat is geen uitje, dat doe je in je eentje. Als je je aan al die dingen houdt, dan help je de zorg het beste.

VRAAG
Ja en over de zorg, die wilde ook graag, er werd geroepen van: nou een extra bijdrage voor ze, een toelage. Heeft u toen positief op gereageerd. Kan een van u twee zeggen of dat doorgaat en hoe dat eruitziet?

RUTTE
Die motie is aangenomen.

DE JONGE
Ja die motie is aangenomen in de Kamer inderdaad en dat gaan we zeker uitwerken. Daar zijn we ook al over in gesprek met de werkgevers in de zorg, met de vakbonden natuurlijk. Dus die gaat er zeker komen.

RUTTE
Ja.

VRAAG
Op welke termijn?

DE JONGE
Die gaat er zeker komen.

RUTTE
Nu eerst de crisis onder controle krijgen.

VRAAG
Meneer De Jonge, u had het over het aantal testen he?

DE JONGE
Ja.

VRAAG
We zitten nu op 4000 als ik het goed begrijp?

DE JONGE
Ja.

VRAAG
En dat worden er 17500.

DE JONGE
Ja.

VRAAG
Wanneer wordt dat punt bereikt? En u zei ook ‘we willen weer doorgroeien daarna na 29000, zodat we ook mensen van buiten de zorg kunnen testen’, wanneer schat u in dat dat gebeurt?

DE JONGE
Ik denk dat dat wel enkele weken gaat duren, omdat je heel veel laboratoriumcapaciteit moet zien bij te schakelen. En als we die laboratoriumcapaciteit bijschakelen en ook de werktijden in die laboratoria proberen zo maximaal mogelijk op te rekken, sorry zeg ik alvast want het wordt echt even doorwerken de komende tijd, als we dat doen, dat betekent natuurlijk ook dat voorraden zoals die beschikbaar zijn van al die middelen die je nodig hebt om die tests op een goeie manier te doen, dat die voorraden snel slinken. En we weten dat de run is er wereldwijd op ongeveer alles wat je nodig hebt in deze coronacrisis, of het nou beademingsapparatuur is, of dat nou maskers zijn of ook inderdaad spullen om die testen mee te kunnen uitvoeren, hamsteren zou je het kunnen noemen, hier hamsteren zou je het kunnen noemen. Dus waar wij voor te zorgen hebben is voldoende testcapaciteit, voldoende mogelijkheden voor die laboratoria om hun tests op een goeie manier te kunnen uitvoeren. Het zal echt enkele weken duren voordat we op die capaciteit zitten. En daarom doen we het stap voor stap. We hebben nu eerst het Outbreak Management Team gevraagd te adviseren over wat nou met die eerste uitbreiding, als we die zouden kunnen realiseren, wie zou je dan als eerste moeten testen? En het antwoord is natuurlijk: de mensen in de zorg. De mensen in de zorg die te maken krijgen met kwetsbare personen en klachten hebben. En niet alleen binnen de ziekenhuizen, maar ook buiten de ziekenhuizen. Ook ziekenhuizen, ook in de thuiszorg, ook in de verpleeghuiszorg. Dus overal waar mensen te maken krijgen in de zorg met kwetsbare personen en zelf klachten ontwikkelen. Die mensen moeten we als eerste testen, dat gaan we heel precies uitwerken in de richtlijn komende dagen, gaat van start vanaf aanstaande maandag. En dan gaan we telkens meer capaciteit verder bijschakelen. De inschatting is dat we daarmee in ieder geval dus op die 17500 tests per dag kunnen komen. En als je dat helemaal maximeert, die 41 laboratoria die daar inmiddels bij zijn aangesloten, dat zijn er ongelofelijk veel meer dus dan normaal, 41 laboratoria zijn er inmiddels aangesloten, als je die helemaal maximeert dan zou je aan die 29000 tests per dag moeten kunnen komen. Als daar ruimte in blijkt te zitten dus weer voor andere sectoren, wordt het eerstvolgende advies weer aan het Outbreak Management Team: adviseer ons dan over die volgende sectoren.

VRAAG
Ik heb nog een vraag over de IC-afdeling. U zei: zondag verwacht ik dat er 2400 bedden gereed kunnen zijn. Maar is er wel voldoende personeel voor die IC-bedden, verpleegkundig personeel?

DE JONGE
Ja dat is de reden dat ik zeg ‘het piept en het kraakt’ antwoord op een aantal vragen van uw collega’s. Kijk wat we zien is eigenlijk per ziekenhuis weer net een andere schakel die nodig is om die volgende stap naar nog meer uitbreiding te kunnen maken. Soms is dat personeel, moet er personeel van andere afdelingen worden gehaald, moeten er mensen worden opgeleid, moet er op een andere manier met supervisie worden omgegaan, namelijk minder personeel op meer bedden. Dus dat is soms ook echt best spannend hoe dat dan moet. Soms is het meer apparatuur en soms zijn het andere faciliteiten. En telkens, bij elke volgende stap van een uitbreiding in een bepaald ziekenhuis, kan er weer telkens net iets anders, een andere horde, spannend zijn om te nemen. De afspraak: we gaan naar 2400. Gaat dat lukken? Ja dat gaat lukken, hebben ze gezegd. En dus gaan we dat doen. En er zal veel samengewerkt moeten worden, want daar waar de een aan de ander personeel moet uitlenen, moet de ander aan de een weer apparatuur uitlenen En zo zal het gaan de komende tijd. Verder maximeren, verder maximeren, tot in ieder geval die 2400, en daarna weer door.