Minderjarige vreemdelingen reizen vaak door
Een deel van de alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) trekt rond in Europa of is op doorreis naar een ander land. Ze lijken niet geïnteresseerd te zijn in de uitkomst van de asielprocedure en verblijven relatief korte tijd in de Nederlandse opvang. Dat blijkt uit twee onderzoeken, die staatssecretaris Broekers-Knol (Asiel en Migratie) maandag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Beeld: Ministerie van Justitie en Veiligheid
Van de amv’s die met onbekende bestemming vertrekken, is de helft al weg voordat de beslissing van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) op de eerste asielaanvraag is genomen. Dat blijkt uit een interne data-analyse van het ministerie van Justitie en Veiligheid naar alle amv’s met een registratie van vertrek met onbekende bestemming tussen 2015-2018 bij het COA of Nidos (de voogdij-instelling voor amv’s). Het merendeel van de onderzochte groep is tussen de 15 en 17 jaar oud (75%) en mannelijk (88%). Uit het onderzoek blijkt verder dat 64% al een keer eerder door een andere EU-lidstaat aangetroffen en geregistreerd is.
Kwetsbare groep
In de COA-opvang worden minderjarigen die aangeven de opvang te willen verlaten, gewezen op risico’s van illegaliteit en de mogelijkheden die bestaan voor terugkeer naar het land van herkomst. Daarnaast is er 24 uur per dag beveiliging op de opvanglocaties aanwezig. Amv’s waarbij signalen van mensenhandel bekend zijn, worden in de beschermde opvang geplaatst, waar zij intensieve begeleiding krijgen om hun veiligheid te vergroten. Jongeren kunnen de opvang echter wel verlaten. Hoewel het onwenselijk is dat deze groep met onbekende bestemming vertrekt, mag de reguliere en beschermde opvang volgens de wet niet in gesloten setting plaatsvinden.
Vietnamese amv’s lijken, meer dan de andere onderzochte groep, ingesteld te zijn op doorreis en Nederland slechts als transitland te zien. Uit onderzoek van het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) naar de verdwijning van Vietnamese amv’s blijkt dat deze jongeren vaak georganiseerd vertrekken. Deze signalen wijzen op mensensmokkel en mensenhandel, daarom worden Vietnamese amv’s standaard in de beschermde opvang geplaatst.
Registratie
Om te zorgen dat vermiste amv’s snel worden opgespoord, is binnen de keten de afgelopen maanden gewerkt aan het maken van nieuwe werkafspraken. De Vreemdelingenpolitie, het COA, Nidos en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) hebben afspraken gemaakt over wie, wanneer, welke rol heeft bij de vermissing van minderjarige vreemdelingen. Zo kan het vertrek van een minderjarige vreemdeling voortaan ook geregistreerd worden als vertrek met bekende bestemming. Als duidelijk is dat de vreemdeling elders veilig is, dan kan de voogdij worden overgedragen. Ook kan dan het onderzoek van de politie worden afgesloten.
Internationale aanpak
Europese samenwerking is daarnaast nodig om vermiste amv’s te vinden. Zo wordt er gewerkt om de registratiemogelijkheden in vingerafdrukdatabase van de Europese Unie aanzienlijk te vergroten, onder andere met gezichtsherkenning en uitgebreidere personalia. Verbeterde registratie zal bijdragen aan het opsporen en identificeren van amv’s die reizen tussen lidstaten van de EU.
Doordat Vietnamese amv’s snel doorreizen, zijn de mogelijkheden die Nederland heeft om hier eigenstandig iets aan te doen beperkt. Nederland is daarom in 2019 trekker geworden van EMPACT-Trafficking Human Beings (THB). Dit is een EU-project voor samenwerking tegen mensenhandel waaraan 29 landen en vier EU-agentschappen deelnemen. EMPACT-THB zet zich daarnaast in om structurele samenwerkingsverbanden te verkennen met ook niet-EU-landen. Vietnam is één van de landen waarmee zo’n nadere samenwerking onderzocht wordt rondom mensenhandel en mensensmokkel.
Opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s)
Jennifer - medewerker amv opvang:
Ja, het is een hele bijzondere, kwetsbare doelgroep waar ik mee werk maar ik vind het het mooiste werk dat er is.
*Muziek speelt:
Jennifer Cildavil - medewerker amv opvang:
Ik ben Jennifer en ik werk sinds augustus 2018 op de amv opvang in Almelo.
Wat ik bijzonder vind aan mijn werk is de band die ik met de jongens op kan bouwen in een korte tijd.
Want de jongens die hier zitten hebben geen toekomst in Nederland, de meeste niet.
Dominique Pekasovic - pedagogisch medewerker:
Ik ben Dominique en ik werk al ruim twaalf jaar in de beschermde opvang van Jade Zorggroep.
Zij komen in deze opvang omdat ze bescherming nodig hebben omdat er signalen zijn van mensenhandel.
Waar wij vooral aan werken is een stukje veiligheid.
Dat ze zich hier veilig voelen en tot rust kunnen komen en dat wij eigenlijk in een periode van negen maanden werken aan weerbaarheid en weer terugkeren in de maatschappij.
Jennifer - medewerker amv opvang:
Wat voor mij echt belangrijk is, is dat de jongens in zichzelf geloven en dat ze veel meer kunnen dan zijzelf denken.
En dat stukje dat je toch nog een beetje positieve, een beetje positiviteit kan geven in een uitzichtloze situatie.
Sommige jongens hier zijn echt moeilijk te begeleiden, staan nergens voor open.
Wat ik niet normaal vind of waarvan ik denk: "Oh, dat is echt asociaal gedrag." is voor deze jongens iets heel anders.
Dominique - pedagogisch medewerker:
Toen ik begon bij Jade was ik 23 jaar oud en toen vond ik het heel erg moeilijk om dat los te laten.
Ik nam ook de verhalen mee naar huis die die jongeren mij vertelden.
Dat is iets wat je moet leren, je moet leren om er mee om te gaan want je helpt ze er niet mee, en je helpt jezelf er ook niet mee.
We hebben natuurlijk heel veel schrijnende verhalen hier van de meisjes en de meisjes hebben ook heel veel verdriet, en de jongens ook.
Soms barsten ze echt in huilen uit als je met hun in gesprek bent.
Sommige kinderen die echt uit een uitbuitingssituatie hier binnenkomen, die heel bang zijn, heel angstig, en dat ze dan na negen maanden hier uitstromen en de hele wereld aankunnen.
Dat is echt het mooiste van mijn werk.
Jennifer Cildavil - medewerker amv opvang:
Ik vind dat wij deze jongens allemaal moeten begeleiden want de jongens die wij opvangen zijn zonder ouders naar Nederland gekomen, het zijn pubers, ze zijn minderjarig, dus ze hebben nog sturing nodig.
Wij kunnen deze jongens natuurlijk niet opvoeden maar wij kunnen ze wel dingen meegeven wat wij belangrijk vinden en wat belangrijk is voor de toekomst van de jongens.
Logo Ministerie van Justitie en Veiligheid verschijnt in beeld.
Beeldtekst: Een productie van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.