Persconferentie minister-president Rutte, ministers Grapperhaus, De Jonge en Van Rijn over aangescherpte maatregelen coronavirus

Mediatekst | 23-03-2020

RUTTE
Goed u te zien. En belangrijk weer bij te praten over de stand van zaken. Goed dat u ook allemaal zelf de anderhalve meter zo te zien handhaaft. Zo moet dat. Ik wil graag een paar opmerkingen maken. Eigenlijk twee voordat ik mijn collega’s het woord geef.

Ten eerste hebben we zojuist in onze commissie, onze Ministeriële Commissie Crisisbeheersing stilgestaan bij de actuele stand van zaken. En dan vooral ook de situatie in de ziekenhuizen. Het zal niemand zijn ontgaan dat er in Brabant dit weekend vreselijk hard is gewerkt, dat het ook nijpend was en daarom is het belangrijk dat er nu patiënten uit Brabant worden overgebracht naar andere ziekenhuizen elders in het land. Daar wordt met man en macht aan gewerkt, dat is een ingewikkelde operatie en die is alleen maar mogelijk doordat er een uitstekende samenwerking is onderling tussen de verschillende ziekenhuizen in Nederland, er wordt heel hard gewerkt. Daar wil ik dan ook hier mijn grote waardering voor uitspreken. En ook voor al die maatschappelijke initiatieven die helpen om de zorg op een andere manier verder te ontlasten. Bijvoorbeeld vandaag weer het nieuws over twee grote hotelketens die in overleg met regionale zorginstanties coronacentra gaan opzetten voor patiënten die te goed zijn aan de ene kant voor het ziekenhuis, maar nog niet zelf naar huis kunnen. Hugo de Jonge en Martin van Rijn, die gaan u zo meteen meer in het bijzonder bijpraten. Maar laat ik alvast gezegd hebben dat al die helden en al die helpers in de zorg mogen verwachten dat waar zij zo hard aan het werk zijn, dat wij ons dan ook allemaal houden aan de regels. In ieder geval ook de regel om anderhalve meter afstand te houden.

En dan kom ik ook bij mijn tweede opmerking vooraf. Want sinds een week geldt die afspraak in Nederland, namelijk: beperk het aantal sociale contacten en houd anderhalve meter afstand tot elkaar. Dat betekent: ga naar buiten voor werk als je niet thuis kan werken. Als je wel thuis kunt werken: blijf thuis. Je kunt natuurlijk naar buiten voor boodschappen of om voor anderen te zorgen, een ommetje maken kan, maar doe dat niet in een groep en vermijd groepsactiviteiten. Dat is eigenlijk de afspraak die we nu al een week hebben lopen. En ik zeg het nog een keer, vooral ook tegen de jonge mensen die kijken: denk niet: het zal wel loslopen. Als ik ziek word is de kans dat ik zwaar ziek wordt kleiner dan bij andere mensen. Dat is misschien zo, al loop ook jij wel degelijk risico’s. Maar stel dat het zo is, dat je besmet raakt en inderdaad niet zwaar ziek wordt, ik hoop het voor je, dan nog steeds kun je wanneer je ziek bent andere mensen aansteken. Dat kunnen oudere mensen zijn. Dus wat mij vreselijk irriteerde was de beelden in de journaals en RTL Nieuws en de kranten de afgelopen dagen van jonge mensen die zeiden: ach, ik ben niet zo bezorgd. Nee, misschien niet voor jezelf, maar je leeft niet alleen voor jezelf, we leven hier met 17 miljoen mensen in een land, doe het dan voor de oudere mensen, de mensen met een zwakkere gezondheid, die wel degelijk risico’s lopen als ze door jou worden aangestoken. Veel grotere risico’s dan jij misschien denkt zelf te lopen. De meesten van ons houden zich aan die afspraken, veruit de meesten van ons doen dat. En ik weet niet hoe het u vergaat, maar als je de lege straten ziet, de lege kantoren, de lege snelwegen, de perrons, dan denk ik dat de boodschap bij heel veel mensen in ons land is geland, dat heel veel mensen zich aan de afspraken houden. En dat is gelukkig, en ik wil daar hulde over zeggen. Belangrijk dat we dat met zijn allen doen. Maar helaas, het geldt nog niet voor iedereen en mijn verstand staat werkelijk stil als je de beelden ziet van bijvoorbeeld de overvolle stranden, mensen die op parkeerplaatsen half tegen elkaar opbotsen als ze uit de auto komen, er zijn zelfs schijt-aan-corona-feestjes. Het is gewoon asociaal, dat moet dus stoppen. En daarom hebben we net met elkaar afgesproken om de bestaande afspraken over beperking van die sociale contacten nog verder aan te scherpen en daarmee zo dicht mogelijk te komen bij het maximale effect van al die maatregelen. Want het doel is en blijft: het beschermen van onze ouderen en kwetsbaren en tegelijkertijd voorkomen dat het zorgstelsel, dat het zorgstelsel overbelast raakt. Dus moeten we ervoor zorgen dat de ziekenhuizen voldoende capaciteit hebben, ook op de intensive care, zodat iedereen de zorg kan krijgen die hij of zij nodig heeft. Daar is alles op gericht. Nou, voor een toelichting op die aanscherpingen geef ik nu meteen het woord graag aan Ferd Grapperhaus, de minister van Veiligheid en Justitie. En daarna zullen Hugo de Jonge en Martin van Rijn verder ingaan op een aantal andere kwesties, maar eerst Ferd Grapperhaus over de aanscherpingen waar het betreft de social distancing.

GRAPPERHAUS
Beste mensen, ook ik begin met echt eerst een compliment te maken aan het overgrote deel van Nederland dat zich goed houdt aan die maatregelen. Dat kan ik niet genoeg benadrukken. Dit is heftig, kiezen op elkaar, maar in deze tijd ligt de sleutel tot ons gezamenlijk maatschappelijk succes bij ons eigen gedrag. En het gros van de mensen begrijpt dat. En dat zei de premier al. Dat zie je inderdaad in heel veel plekken aan lege straten, stations en dergelijke. Maar afgelopen weekend – u heeft het kunnen zien – moest de politie er op sommige plaatsen toch aan te pas komen om mensen weg te sturen. Omdat ze met veel te veel en veel te dicht op elkaar buitenshuis waren. En dat is een – ik zeg het keihard – dat is een slordige, laconieke en daarmee asociale manier van omgaan met maatregelen. Het kost levens. Onnodig. En tegen die mensen zeg ik: gebruik je gezonden, maatschappelijke verstand. Ga zo min mogelijk naar buiten mensen. Ga alleen de deur uit voor je werk als je niet thuis kunt werken. Of wanneer je een vitaal beroep hebt. En als je in je levensbehoefte moet voorzien. Ga boodschappen doen, maar doe dat alleen. En niet met het hele gezin of een groep. En doe het op een tijdstip waarop de winkel rustig en overzichtelijk is. En alleen dan is het mogelijk om met elkaar ook op dat soort plaatsen die anderhalve meter afstand telkens opnieuw te bewaren. Als je daarnaast nou even naar buiten wil voor een frisse neus, doe dat ook zoveel mogelijk alleen. En zeker niet groepen, of groepjes. Houd anderhalve meter afstand van anderen, voortdurend. En blijf weg van sociale activiteiten en groepen mensen. En thuis nog het dringende advies ten hoogste drie mensen op bezoek. Echt ten hoogste en alleen maar als je dan nog steeds in huis met die bezoekers de anderhalve meter afstand volledig in acht kunt nemen. En doe dat nou, natuurlijk ook voor je eigen gezondheid. Maar als u denkt: ach, dan zeg ik: doe het voor de gezondheid van kwetsbaren in onze samenleving. Ernstig zieken, ouderen, die moeten we nou juist beschermen. Daarom hebben we met zijn allen dit hele maatregelenpakket in gang gezet. En dat moeten we toch met zijn allen in deze samenleving kunnen opbrengen.

Ik kom dan op de maatregelen. We hebben besloten om bestaande maatregelen aan te scherpen om ervoor te zorgen dat ze beter kunnen worden gehandhaafd. En dat komt neer op drie dingen. En ik noem ze eerst even kort, en daarna ga ik er uitgebreider op in. Allereerst: alle samenkomsten, dat zijn evenementen en bijeenkomsten, verbieden we tot één juni in plaats tot van 1 april. En er geldt geen ondergrens meer van 100 personen. In de tweede plaats gaan we ervoor zorgen dat burgemeesters de bestaande maatregelen in hun gemeente beter handzamer kunnen handhaven. En op de derde plaats: we gaan ook met boetes handhaven. Nou allereerst die bijeenkomsten en evenementen. Tot nu toe was dat tot 6 april en voor meer dan honderd personen. We hanteren dus nu geen grens meer van het aantal personen. Betekent dat alle samenkomsten, bijeenkomsten en evenementen worden verboden. En dat is tot 1 juni van dit jaar. Voor begrafenissen en kerkelijke bruiloften is er een beperkte uitzonderingsmaatregel, maar daar ga ik omwille van tijd nu niet op in. Ik realiseer me dat dat voor sommige hard zal aankomen. Juist in zo’n tijd als dit verheug je je op bepaalde georganiseerde of niet georganiseerde bijeenkomsten. Maar als we het coronavirus willen kunnen controleren, hebben we geen andere keuze. En dan moeten we onszelf op dit punt disciplineren. Maar dan kom ik ook meteen op de handhaving, want de discipline – ik zei het al aan het begin en de premier zei het – die liet nogal eens te wensen over. De bestaande maatregelen moeten we beter kunnen handhaven. En daarom gaan we burgemeesters de mogelijkheid geven om via een noodverordening makkelijker en sneller op te kunnen treden. En we maken dat mogelijk voor drie categorieën. Met betrekking tot locaties, bij groepsvorming en voor winkels en openbaar vervoer.

Allereerst over die locaties. Burgemeesters zullen gaan beslissen om specifieke locaties voor het publiek te sluiten als dat noodzakelijk lijkt uit gezondheidsoverwegingen. En denkt u daarbij aan sluiting van stranden, parken en campings. Die gedwongen sluiting is in beginsel pas aan de orde als die locaties naar het oordeel van de burgemeester onvoldoende maatregelen hebben getroffen om mensen die afstand te laten houden. Die overbelasting zoals ik het maar zou noemen van het afgelopen weekend gaat optreden. Voor markten geldt nog een aparte regeling omdat markten soms deel uitmaken, essentieel deel uitmaken van de voedselketen. Gemeenten en marktmeesters moeten daarom afspraak maken om ervoor te zorgen dat als ze die markten open houden vanwege die rol in de voedselketen, de marktbezoekers altijd anderhalve meter afstand kunnen houden. En als die maatregelen niet werken, dan is er nog altijd de mogelijkheid om ook tot sluiting daar over te kunnen gaan.

Dan winkels. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft aanvullende afspraken gemaakt met de winkels en hun organisaties. Zodat iedereen zich in de winkels aan de veilige afstand van anderhalve meter kan houden. Maar er zijn ook regels opgesteld voor de klanten zelf. Zodat ook zij weten waaraan ze zich moeten houden om zo veilig te kunnen blijven winkelen. En die afspraken die zullen ook heel duidelijk de komende dagen bij de ingang van alle winkels bekendgemaakt moeten worden zodat je ook – als je je dan bij uitzondering voor die levensbehoeften naar buiten begeeft – precies weet waar je aan toe bent. Burgemeesters kunnen handhaven als winkels zich niet aan afspraken houden. Zo kan een winkel verplicht worden om een scherp deurbeleid te voeren en een aantal winkels wil  ik ook een compliment voor maken, die doen dat op dit moment al hartstikke goed. Laat ik dat even zeggen. En winkels die zich daar niet aan blijken te houden, die kunnen dan door de burgemeesters gesloten worden. Groepsvorming kom ik dan op.

De handhaving van het verbod op groepsvorming. Burgemeesters krijgen de bevoegdheid om voor specifieke locaties in de gemeentes – en dan moet u denken aan wijken, of bepaalde straten, maar ook stranden, parken, boulevards een verbod op groepsvorming in te voeren. En van verboden groepsvorming is sprake als drie of meer mensen niet de anderhalve meter afstand in acht nemen. En ze geen huishouden vormen. Eén belangrijke uitzondering namelijk: jonge kinderen mogen nog wel met elkaar blijven buitenspelen. Het RIVM benadrukt op dit punt dat daar geen gevaar voor de gezondheid is. Maar het RIVM doet ook een beroep op de ouders. Gebruik ook daar het gezond verstand.

Om al die maatregelen, dat is het derde wat ik zei, kracht bij te zetten kan er zoals wij dat noemen bestuurlijk en strafrechtelijk worden gehandhaafd. En we gaan het mogelijk maken dat burgemeesters in de noodverordening kunnen bepalen dat er forse boetes komen te staan op het overtreden van de regels die we stellen. Bijvoorbeeld voor winkels die zich niet houden aan zo’n deurbeleid, maar ook voor mensen die zich niet houden aan die anderhalve meter afstand en in groepen gaan. En ik kan u verzekeren: dat zijn voor Nederlandse begrippen worden dat forse boetes.

Ik kom tot het slot. De overige maatregelen die we als kabinet hebben aanscherpt die zullen collega’s De Jonge en Van Rijn zo dadelijk toelichten. Ik wil toch ook bij de afsluiting echt nog eens even iets zeggen over dat geweldige werk dat onze hulpverleners doen. En waarom? Omdat ik daarin ook echt een plicht zie voor iedereen anders in deze samenleving om mee te werken. Om mee te werken aan die mensen in de zorg, politiemensen, brandweermensen. Help ze nou hun werk goed te doen en blijf dus zoveel mogelijk thuis. Dank u wel.

RUTTE
Ik wil nu graag het woord geven aan Hugo de Jonge en Martin van Rijn. Na afloop zullen eerst vragen gesteld kunnen worden aan Ferd Grapperhaus omdat hij weg moet daarna vaan het Veiligheidsberaad met de 25 burgemeesters. Dus nu eerst Hugo de Jonge en Martin van Rijn en daarna eerst vragen aan Ferd Grapperhaus.

DE JONGE
Beste mensen, het moet dus duidelijk zijn voor iedereen: hou je aan de instructies. Want alle maatregelen die het kabinet neemt, die zijn erop gericht om onze zorg in de benen te houden en om onze ouderen en kwetsbaarste mensen te beschermen. En daarom hebben we afgelopen week al tot een aantal ingrijpende maatregelen moeten besluiten. Daar voegen we vandaag maatregelen aan toe en we scherpen ook een aantal maatregelen aan. Het Outbreak Management Team heeft ons geadviseerd dat de maatregel voor thuisquarantaine aangescherpt moet worden. En dat is omdat we niet meer iedereen kunnen testen. Als een lid van het gezin koorts heeft blijft het hele gezin thuis. Alleen voor mensen in cruciale beroepen en vitale processen wordt een uitzondering gemaakt. En als je geen koorts hebt mag je wel naar buiten voor de boodschappen, maar alleen als het echt noodzakelijk is en als je het niemand anders kunt laten doen. Als een lid van het gezin koorts heeft, blijft het hele gezin thuis. Het Outbreak Management Team heeft ons ook geadviseerd ten aanzien van de contactberoepen, zogeheten contactberoepen. Voor contactberoepen gericht op uiterlijke verzorging, zoals kappers en nagelstylistes luidt het advies: sluiten. Voor andere contactberoepen zoals paramedici, bijvoorbeeld de fysiotherapeuten geldt: zoveel als mogelijk via beeldbellen en alleen als het echt niet anders kan alleen op indicatie van de arts. En wij nemen die adviezen over. Nieuwe maatregelen dus om onze kwetsbaarste mensen te beschermen. Maar we nemen ook maatregelen om ervoor te zorgen dat de zorg het aan blijft kunnen. En dat dat nodig is heb ik afgelopen weekend gezien en gehoord in de ziekenhuizen in Brabant: in Uden en in Tilburg. Ik zag hoe er door iedereen ongelofelijk hard wordt gewerkt. Met heel veel professionaliteit, met heel erg veel toewijding. In een hele korte tijd worden eigenlijk alle werkprocessen in zo’n ziekenhuis aangepast, het werk wordt echt op een hele andere manier georganiseerd. En alles om die patiëntenstroom aan te kunnen. En de oproep van de mensen daar is: onderschat het niet. De ernst en de snelheid en de impact van het virus, die vragen erom serieus genomen te worden. En juist daarom is het naleven van al die genomen maatregelen zo belangrijk. Het virus verspreid zichzelf niet, mensen doen dat. En die oproep van de mensen in Brabant is ook: wees voorbereid, wees voorbereid op een snelle groei van het aantal patiënten. Wat dat betreft moeten we de lessen van Brabant echt serieus nemen. En dus wordt er met man en macht gewerkt met alles wat daar voor nodig is. Afgelopen weekend is de spreiding van patiënten uit Brabant, onder andere met hulp van Defensie, naar ziekenhuizen in andere regio’s op gang gekomen. En dat heeft echt lucht gegeven aan de ziekenhuizen daar en voor al die mensen die zo ongelofelijk hard werken in die ziekenhuizen. En het bleek belangrijk omdat verplaatsen van patiënten heel strak en heel gecoördineerd te doen en daarom is in Rotterdam vandaag gestart met de opbouw van een landelijk coördinatiecentrum dat de spreiding van patiënten logistiek en operationeel moet regelen. En daarnaast is het nodig om de IC-capaciteit uit te breiden. En ook de bedden op andere afdelingen dan de intensive care worden uitgebreid. En Minister Van Rijn zal dit verder toelichten.

VAN RIJN
Dames en heren de komende dagen en weken zullen we ook extra aangeven aan de intensive care capaciteiten in de ziekenhuizen. Waarom is dat? Dat is omdat de capaciteit die er nu is op de intensive care groter is dan wat we nodig hebben voor de corona patiënten, maar we staan nog maar aan het begin van de ontwikkeling. En daarom werken, ook met alles en iedereen om extra bedden op de intensive care te creëren. Dat doen we door een aantal maatregelen. Enerzijds om de bestaande IC boxen die er op de ziekenhuizen aanwezig zijn in te zetten, maar die normaal gesproken niet of nog niet gebruikt worden. Die worden ingezet. Er worden operatiekamers gebruikt waar beademd kan worden. Er is extra beademingsapparatuur van Defensie. We schaffen extra beademingsapparatuur aan. Er zijn er meer dan 2000 besteld. We blijven daar afhankelijk van levertijden en logistieke problemen in het buitenland, maar daarom zetten we dat zeer ruim op. En dat stoppen we niet bij het perfecte aantal. Maar dan gaan we zo ruim mogelijk inkopen. En we maken ook afspraken om geschikte beademingsapparaten aan te trekken vanuit andere sectoren, zoals bijvoorbeeld zelfstandige klinieken. En samen met het bedrijfsleven richten we ons op het opzetten van een eigen productiecapaciteit voor beademingsapparatuur in Nederland. Samen met het verkrijgen van voldoende hulpmiddelen zal dit echt topprioriteit zijn voor de komende dagen en weken en ik zei net: we zetten alles en iedereen in rij en gelid om te zorgen dat we voldoende capaciteit hebben. Maar die inspanning wordt natuurlijk vooral geleverd door alle zorgprofessionals. En in de korte tijd dat ik hier nu minister ben kan ik alleen maar weer constateren dat een ongelooflijke inspanning wordt geleverd door al die zorgmedewerkers en daar kunnen we alleen maar waardering voor hebben. En die waardering kunnen we het beste uiten door vaak te applaudisseren en vooral ook je te houden aan de regels die we gesteld hebben die ertoe moeten leiden dat de instroom minder wordt en beheersbaar is. Wij kunnen allemaal daaraan bijdragen door echt afstand te houden en ons te houden aan de richtlijnen die weer aangescherpt zijn. Dank u wel.

VRAAG
Meneer Grapperhaus, u zegt: samenkomsten zonder ondergrens verboden tot 1 juni.  Wat betekent dat voor scholen en voor horeca?

GRAPPERHAUS
Horeca is nog steeds zoals u weet, is een andere maatregel, is dicht. Dat is één. Scholen, daar is het RIVM bezig met een rapport en daar zal na 6 april, rond 6 april over beslist worden.

VRAAG
Maar dat zijn ook samenkomsten van nou ja, minder dan honderd mensen, maar samenkomsten. Bijeenkomsten. Dus dan is dat toch gek dat uit te zonderen?

GRAPPERHAUS
Er is nu voor scholen zoals u weet een separate aantal maatregelen genomen. En hier hebben we het – ik kan u de definitie helemaal voorlezen over openbare samenkomsten en vermakelijkheden als bedoeld in artikel 174 van de gemeentewet. Samenkomsten in voor het publiek openstaande gebouwen en daarbij behorende erven, alsmede vaartuigen en samenkomsten buiten de publieke ruimte. Scholen hebben op dit moment hun eigen regeling. In hoeverre die regeling per 6 april anders zal worden, daar gaat uiteraard nog over gesproken worden.

VRAAG
En per wanneer gaat dit dan in, de regels die u nu heeft aangekondigd?

GRAPPERHAUS
Dit gaat met het idee op dezelfde manier, gaat in de loop van vanavond in.

BOS (NOS)
Meneer Grapperhaus, kunt u uitleggen, u zegt eigenlijk: ga zo min mogelijk naar buiten. Waarom zegt het kabinet niet: blijf thuis, tenzij je naar werk moet of de supermarkt?

GRAPPERHAUS
Omdat je kunt ook wel enkele situaties denken, en dan zijn u en ik een heel stuk verder met elkaar, waar bijvoorbeeld iemand heel noodzakelijk iets moet doen. Bijvoorbeeld een brief op de post doen die echt niet kan wachten. Of naar een apotheek of iets dergelijks. We moeten niet in de details gaan vervallen. Ik wil de mensen duidelijkheid geven dat ik zeg: ga nou zo min mogelijk naar je huis uit. En als je dat doet, voor werk. Nou, heb ik duidelijk aangegeven als je een vitaal beroep werkt of als thuiswerken op dat moment geen optie is. Denkt u bijvoorbeeld aan mensen die in de bouw werkzaam zijn, of als je inderdaad die levensbehoefte hebt of wat ik zei: als je even die frisse neus wil halen. Maar eigenlijk kunt u daarmee als Nederlander al vaststellen dat ik heb gezegd: nou, daarmee heb je volgens mij al 95% van de goede redenen om toch even het huis uit te gaan genoemd.

BOS
U heeft het over forse boetes. Wat voor bedragen moeten we aan denken en wanneer kunnen mensen die gaan krijgen?

GRAPPERHAUS
Die boetes gaan mensen krijgen zodra die noodverordeningen in de gemeentes van kracht zijn. En dat zal heel snel gebeuren want vanavond komt de brief met de aanzegging op grond van artikel 7 van de wet publieke gezondheid waarin deze zaken genoemd zullen zijn. En dan moet u bij bedrijven kunnen die boetes lopen naar de 4000 euro. Dat vind ik een heel fors bedrag. En bij particulieren kan het een bedrag zijn wat al gauw op de 400 euro zit.

BOS
Laatste vraag: evenementen tot 1 juni. Waarom is niet gezegd: we doen tot 1 mei even niets?

GRAPPERHAUS
Hier is in goed overleg juist met de burgemeesters en de veiligheidsregio’s tegen elkaar gezegd: we moeten voor mensen de druk er van af halen voor van allerlei bijeenkomsten, samenkomsten die al op stapel staan. Georganiseerd worden, waar mensen mee bezig zijn tot die periode. En we hebben gezegd: om die rust te brengen. Er zitten bijvoorbeeld ook heel veel zaken in voor bevrijdingsdag. Moeten we de knoop doorhakken. Dat geeft rust aan mensen zodat ze weten dat dat nu de komende twee maanden niet aan de orde hoeft te zijn. En dat geeft ook weer rust op het punt van ja: activiteiten en samenkomsten in de voorbereiding.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)
En een verjaardagsfeestje thuis? Valt dat ook onder een samenkomst?

GRAPPERHAUS
Thuis is in ons land nog altijd een privé sfeer. En daar heb ik heel duidelijk van gezegd dat je bezoek thuis, dat zegt het Outbreak Management Team maximaal drie mensen is het dringende advies en houd – als die mensen er zijn – altijd die anderhalve meter in stand. Dus het... Als je een huis hebt waar je niet een verjaardagsfeestje kunt organiseren met zes mensen omdat je dan niet meer allemaal die anderhalve meter in stand kunt houden, ja, dan zou het de consequentie zijn dat je het niet moet doen. En dat is heel verdrietig, maar straks als deze, als we hier doorheen zijn met zijn allen, dan kunnen we een heleboel feestjes achter elkaar alsnog vieren.

VRAAG 
U heeft het over hoge boetes. Maar hoe hoog precies?

GRAPPERHAUS
U moet denken bij particulieren aan boetes, er zijn mensen gewoon hé, die toch aan het samenscholen zijn ergens. Moet u denken aan boetes die kunnen oplopen tot 400 euro. En per persoon. En u moet bij bedrijven die zich niet houden aan zo’n deurbeleid en aanverwante zaken denken aan zo’n bedrag van zo’n drie, vierduizend euro.

VRAAG
En de kappers en de nagelstylistes. Hoelang gaan die dicht?

GRAPPERHAUS
Daar kan collega De Jonge straks bij u terug komen.

AHAROUAY (NRC)
Ik wil eventjes concreet maken wat die groepsvorming, hoe dat gehandhaafd wordt. Moet ik dat zien als dat er meer politie auto’s buiten rijden. Kan de politie dat überhaupt aan?

GRAPPERHAUS
Nou ik heb gezegd: bestuurlijke en strafrechtelijke handhaving. Het eerste zal altijd zijn de bestuurlijke handhaving. Waarbij gemeente ambtenaren, buitengewone opsporingsambtenaren aan de slag zullen gaan. En pas op het moment dat dat tekort zou schieten, of dat er echt sprake is van zeer ernstig overtredend gedrag, dan zal zeker ook daarbij politie inzet denkbaar zijn. Maar ik denk dat het uitgangspunt, dat is nu ook al zo. Altijd is dat we eerst altijd kijken of het bestuurlijke handhaving dit oplost en dat is in heel veel gevallen gelukkig het geval.

AHAROUAY
Maar, blijft even de vraag: gaan er nu preventief autobusjes door de straten rijden van bepaalde wijken? Of....

GRAPPERHAUS
Wij maken het mogelijk voor burgemeesters om hier regels op in te stellen. Dat betekent dat de veiligheidsregio’s die wat dat betreft natuurlijk wel ook heel getraind zijn en die al in de zogenaamde grip-4 zitten zelf kunnen besluiten waar ze precies aandacht op zetten. Op het surveilleren. Wat ik erg goed vond het afgelopen weekend – daar wil ik ook een aantal burgemeesters complimenten voor maken – die zaten ook echt heel snel op de juiste plekken waar ze zagen: daar moet extra gehandhaafd worden. En respectievelijk: daar moeten we parkeerplaatsen afsluiten en dergelijke. En u hoort mij dat dan zeggen. Wat dat betreft heb ik erg veel vertrouwen in onze lokaal, decentraal georganiseerde gezagsstructuur.

AHAROUAY
Betekent dit nou dat nationale dodenherdenking dus niet door gaat op de Dam?

GRAPPERHAUS
U kunt ervan verzekerd zijn dat we altijd met elkaar de dodenherdenking met de minuten stilte zullen gaan doen. Maar we zullen moeten vaststellen op dit moment dat allerlei activiteiten die daarbij zijn georganiseerd waar mensen samenkomen. Die zullen niet door kunnen gaan.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)
Even voor de verduidelijking: alle horeca blijft dus ook tot 1 juni gesloten?

GRAPPERHAUS
Horeca blijft in ieder geval tot en met 6 april gesloten.

NIJS
Oké, dus dat gaat niet? Dat zou eventueel wel....

GRAPPERHAUS
Nou die blijven gewoon gesloten. Zoals die maatregel wordt niets aan toegevoegd op dit moment.

VRAAG
Is dit voor mensen thuis nog wel te begrijpen? Want aan de ene kant wordt gezegd: blijf zoveel mogelijk thuis. Maar ja, je mag ook wel weer gewoon de straat op en de natuur in.

RUTTE
Wat we zeggen is: houd die anderhalve meter afstand. En als jij buitenshuis bent en je houdt die anderhalve meter afstand niet dan gaan we handhaven vanaf drie personen. Dus dat is nieuw. Daarmee scharen we ons aan de kant van die overgrote meerderheid in Nederland die zich houdt aan die instructies van de anderhalve meter afstand en zich kapot ergert met u en ik en veel anderen aan het feit dat afgelopen weekend een minderheid zich toch daar niet aan bleek te houden. Dus wij scharen ons aan die kant, wij gaan erop handhaven. Dat is een heel belangrijke maatregel. Een tweede belangrijke maatregel die net is aangekondigd is dat we zeggen: als in jouw gezin iemand ziek is, dan blijft het hele gezin thuis, tenzij een van de leden werkt in een vitale sector. Dat is eigenlijk een lock down, maar dan een intelligente lock down. Sterk gericht op de gezinnen waar zich ook daadwerkelijk problemen voordoen. Dus dat zijn een paar enorm zware aanscherpingen. Het is niet een volledige lock down, je houdt niet alle mensen thuis die gezond zijn, maar je zegt tegen gezinnen waar iemand ziek is: jullie blijven allemaal thuis en je zegt op straat: vanaf drie mensen, niet alleen: je moet je aan die anderhalve meter afstand houden, maar vanaf drie mensen gaan we er ook op handhaven. Dat zijn echt een paar zware aanscherpingen om daarmee te zeggen tegen de samenleving: dit moeten we met zijn allen doen. Het overgrote deel doet het al en die paar gladiolen die het niet deden gaan het nu ook doen.

BOS
Maar u vindt nog steeds dat mensen gewoon naar buiten moeten kunnen in een kleine groep?

RUTTE
Nee, wat we zeggen is: blijf zo veel mogelijk thuis. Als je op een gegeven moment thuis het niet meer houdt en even een frisse neus haalt, wilt halen, kan dat, maar doe dat het liefst alleen. Als je naar de supermarkt gaat: doe dat alleen, neem niet je kinderen mee wat nu vaak gebeurt. Ik zie in supermarkten nog steeds allerlei mensen daar en uitje van maken, dat is niet verstandig. Doe dat zoveel mogelijk alleen. En daarmee: doe het een beetje intelligent. Heb nou niet de overheid nodig om te zeggen: hoe gaan we die anderhalve meter afstand bewaken.

BOS
Burgemeesters kunnen dit dus straks doen via een noodverordening. Betekent dat dat straks in de ene gemeente een andere regel geldt dan de ander?

RUTTE
Ik ga ervan uit, Ferd gaat zo meteen naar de burgemeesters toe, dat dit uiteindelijk iets zal zijn wat we in heel Nederland zullen terugzien.

VRAAG
U doet net een beroep op de intelligentie van mensen, van burgers, dat is op zich natuurlijk...

RUTTE
Nee, maar ik doe nog iets anders. Ik zeg daarbij: als je niet intelligent bent, althans dat mag iedereen zelf bepalen hoe intelligent ‘ie is. Maar als het je niet interesseert wat jouw gedrag voor effect heeft op andere mensen, weet dan dat wij gaan handhaven. En dat betekent dat je forse boetes kan krijgen.

VRAAG
Maar kunnen we die gok nemen dat mensen intelligent zijn of intelligent handelen?

RUTTE

Ja, omdat we nu ook gaan handhaven he. Dus als je dat niet doet, dan ga je flinke boetes betalen.

VRAAG
Ja goed, maar u noemt het geen... U wilt niet een lock down. U zegt niet van: iedereen moet nu thuis blijven. U zegt wel van: mensen mogen naar buiten om een frisse neus te halen, maar wat dat dan is mogen mensen zelf bepalen.

RUTTE
Nee. Nou nee, dat mag dus niet. Want vanaf drie personen gaan wij handhaven op die anderhalve meter. Dat betekent dus dat als zich daar groepen aandienen waarin het onmogelijk is je aan die anderhalve meter te houden, dat dan de burgemeester niet allen parken kan sluiten en stranden kan afsluiten, en boulevards et cetera. Maar dat die ook kan handhaven op die anderhalve meter. Dat is een. Het tweede is dat we tegen gezinnen zeggen waar iemand ziek is: blijf allemaal thuis, tenzij iemand in een vitale sector werkt. Door dat te doen heb je in feite een hele gerichte lock down op Nederland, zonder dat je mensen die gezond zijn en in een gezond gezin waar niemand ziek is thuis zijn en zeggen: ik wil even naar buiten om een stukje hard te lopen of even een frisse neus te halen, kan dat gewoon. Maar dan wel het liefst alleen en als je het toch met iemand anders doet, houd je aan die anderhalve meter. Doe je dat niet, dan gaan we handhaven vanaf drie personen.

VRAAG
Is de vervolgstap dan een totale lock down of blijft het hier nu bij in Nederland?

RUTTE
Je kunt nu niets anders meer verzinnen voordat je bij een totale lock down uitkomt is mijn inschatting. Maar ik hoop dat we het kunnen voorkomen, want als we dit niet voor elkaar krijgen en je hebt een volledige lock down nodig, dan ga je tegen gezonde mensen die in heel veel gevallen zich al houden aan de instructies op dit moment, want het grootste deel van Nederland houdt zich eraan, ga je zeggen: jullie moeten allemaal thuis blijven, als je even een frisse neus wilt halen kan het niet meer. Dat is een heel vergaande maatregel. Dit is eigenlijk een intelligente lock down, gericht op de mensen die ziek zijn. Die blijven thuis en als je toch de straat op gaat en je houdt je niet aan die anderhalve meter, gaan we handhaven.

VRAAG
Een vraag voor meneer Rutte en een voor meneer De Jonge. Ik snap nog steeds niet helemaal hoe het nou zit met de horeca. Hoe kun je bijeenkomsten verbieden onder de honderd personen ook tot 1 juni, maar vervolgens wel zeggen dat de horeca maar tot 6 april geldt?

RUTTE
Ik zal even heel precies kijken naar dat artikel 174. En Ferd is nu weg, maar ik kijk even precies naar dat artikel 174. Maar die horeca-maatregel is in principe tot 6 april.

VRAAG
Maar hoe gaan we in de horeca bijeenkomsten van 5 personen doen? Ik snap niet hoe dat met elkaar rijmt.

RUTTE
Ik kijk even naar artikel 174.

DE JONGE
Maar hij is in principe, even in de aanvulling, hij is in principe tot 6 april. Maar van het hele maatregelenpakket gaan we kijken wat we daar na 6 april nog moeten voortzetten en dat zullen we in de komende tijd doen, ruim voor 6 april uiteraard zullen we daarover een besluit nemen. En het is zeker niet uitgesloten dat we vervolgens een deel van de maatregelen, misschien alle maatregelen, gewoon zullen verlengen ook. Dus vandaar de verschillende einddata. En ten aanzien van 1 juni en de evenementen, vaak is de ervaring, zo hebben de burgemeesters ons dat ook teruggegeven, is de ervaring dat er veel voorbereidende bijeenkomsten ook zijn om tot een evenement te komen. En vandaar dat we die datum gewoon wat verder in de tijd hebben gezet. Maar ten aanzien van alle andere maatregelen geldt dat wij ruim voor de datum van 6 april zullen besluiten of die maatregelen blijven gelden of kunnen worden opgeheven. Dat zal heel erg afhangen ook van de komende weken, hoe het gaat met het ziekteverloop en hoe het gaat met de epidemiologische ontwikkeling.

VRAAG
Daarnaast nog een kleine vraag over: wat is er nou precies gebeurd dit weekend om nu te besluiten om kappers wel te laten sluiten?

RUTTE
In het pakket zitten eigenlijk een paar dingen: in de eerste plaats zit in het pakket wat we nu aankondigen de handhaving op die anderhalve meter. Dat is een belangrijk punt. Het tweede is dat we vanwege ook het testbeleid zeggen: als jij ziek bent, dan blijf je thuis. En het derde is dat je zegt, op het pakket dat we vorige week hebben afgekondigd zie je nu dat je een aantal verbijzonderingen moet doen. Die kappers en een paar andere van die mensen die heel nauw contact met mensen moeten hebben om hun werk te kunnen doen, daar was veel verwarring over afgelopen week. Dus wat je dan doet is dat verder verduidelijken. Dus die groep moet je gewoon toevoegen. Dat is de reden.

VRAAG
Geldt dat dan, die kappers en stylistes, tot 6 april ook?

DE JONGE
Ja, in principe tot 6 april, tenzij we die gaan verlengen. Dat is even net als alle andere maatregelen ook.

VRAAG
Oké en dan voor meneer Van Rijn een vraag: u zegt dat IC-capaciteit op dit moment voldoende is. Maar dat we ons moeten voorbereiden op het geval dat dat niet meer zo is. We zien zelfs telkens die stijgende capaciteitscijfers. Wanneer komt dat omslagpunt, kunt u daar iets over zeggen?

VAN RIJN
Nou, we willen eigenlijk dat dat omslagpunt helemaal niet komt. De huidige capaciteit is groter dan de bezetting die we hebben. Maar we zien natuurlijk de patiënten-aantallen stijgen, die zullen de komende dagen ook stijgen. Dat betekent dat we ook snel willen upgraden met de capaciteit die bij de IC’s is. Niet alleen maar het vergroten van de capaciteit met de bestaande middelen, maar ook met nieuwe aankopen, andere maatregelen die we gaan nemen. Dus we willen eigenlijk dat die lijnen elkaar niet gaan kruisen. Dat is de manier waarop we deze crisis moeten bestrijden.

VRAAG
En u verwacht dat dat kan?

VAN RIJN
Dat moet. Want het betekent dat we capaciteit voor de IC willen hebben zodat iedereen opgevangen kan worden. Al onze inspanningen zijn daarop gericht.

VRAAG
Vorderen van apparatuur? Bijvoorbeeld bij Philips of bij...?

VAN RIJN
Wij zijn met Philips in gesprek over de eigen productiecapaciteit. We zijn met zelfstandige klinieken in overleg over de vraag van: hoeveel capaciteit kunnen jullie leveren? Dat kan het leveren van capaciteit zijn, maar het kan ook zijn dat we daar patiënten naartoe sturen, dat willen we ook op een intelligente manier doen. En er is nu vanaf al enige tijd, heeft de heer De Jonge ook gezegd, centrale planning van zowel de coronabedden om maar zo te zeggen, als de niet-coronabedden om te zorgen dat die capaciteit op orde blijft.

VAN DE ZILVER (RTL NIEUWS)
Meneer Van Rijn, begreep ik u nu goed dat u zei dat er tweeduizend extra stuks beademingsapparatuur zijn besteld?

VAN RIJN
Er zijn ongeveer tweeduizend extra beademingsapparaten besteld, maar waarom doen we dat zo ruim en als het nodig is doen we dat nog ruimer. Dat is omdat we over de hele wereld, wanneer dat virus over de wereld woekert, er ook over de hele wereld een capaciteitsvraagstuk woekert, waarin je moet kijken van: hoe zit het met je levertijden, word je snel geholpen, daar zijn anderen niet voor, dus we zijn eigenlijk heel erg bezig in Nederland, in Europa, in de hele wereld te kijken of die beademingsapparatuur gekocht kan worden.

VAN DE ZILVER
Dus u heeft er tweeduizend besteld, maar dat is niet de garantie dat ook tweeduizend hier komen?

VAN RIJN
Nee, zeker niet, en daarom doen we dat echt ruim.

VAN DE ZILVER
Ja ja, want hoeveel hoopt/verwacht u dat er wel hier dan komen?

VAN RIJN
Zoveel mogelijk. Liever te veel dan te weinig.

VAN DE ZILVER
Ja, en over wat voor termijnen moeten we dan nadenken dat die hier komen?

VAN RIJN
Dat verschilt, dat kunnen we eigenlijk nu niet zeggen, maar we hopen dat de komende weken steeds meer bestellingen loskomen. Maar nogmaals: in de hele wereld woekert dit virus voort en dus ook in de capaciteit.

VAN DE ZILVER
Ja en nog een vraag voor meneer De Jonge: u had het net over: we gaan ruim voor 6 april kijken of de maatregelen die nu van kracht zijn in bijvoorbeeld het onderwijs, in de horeca moeten blijven. We zitten nu twee weken van 6 april. Wat is ruim voor 6 april?

DE JONGE
We zullen de komende tijd natuurlijk moeten bezien of de maatregelen zoals we die hebben genomen, dat zijn inmiddels stevige en ingrijpende maatregelen, die ook echt dieper ingrijpen op het leven van mensen of die ook daadwerkelijk het effect hebben dat we beogen. Namelijk lukt het ons daadwerkelijk om kwetsbare mensen te beschermen en lukt het ons daadwerkelijk om de zorg in de benen te houden om te zorgen dat we voldoende capaciteit houden om te zorgen dat we voldoende capaciteit houden om alle mensen die zorg nodig hebben, ziekenhuiszorg nodig hebben, ic zorg nodig hebben, om die patiënten ook te helpen. En dat zijn, daar kijken we naar. Iedere dag opnieuw kijken we daar naar. En vervolgens laten we ons adviseren over welke maatregelen te nemen zijn. Welke maatregelen je vol zou moeten houden. Welke maatregelen je eventueel zou kunnen stoppen. Of wat losser kunt inrichten. Dat doen we op basis van het advies van het Outbreak Management Team. Dat komt zo vaak bijeen als dat nodig is. Het kabinet komt zo vaak bijeen als het nodig is. En we zullen dus de komende tijd, maar inderdaad ruim voor 6 april, want ja, men moet wel weten waar men na 6 april aan toe is. Zullen wij kijken welke maatregelen moeten we voortzetten. Welke maatregelen kunnen we stoppen?

VRAAG
Maar dat kan dus ook al halverwege of eind deze week zijn?

DE JONGE
Logischer is misschien volgende week, maar we zullen dat gewoon van dag tot dag bekijken wat daarin de meest wijze weg is om te gaan.

BOS (NOS)
Nog even een vraag: specifieke beroepsgroepen bijvoorbeeld supermarktmedewerkers, vliegend personeel. Er zijn nogal wat zorgen over het feit dat zij niet altijd ja, die anderhalve meter afstand hebben tot mensen. Tot wie kunnen zij zich richten en zijn daar bijvoorbeeld nog aanvullende maatregelen op te treffen?

DE JONGE
Nou in beginsel kunnen zij zich richten tot hun eigen baas natuurlijk. En als hun eigen baas een supermarktdirecteur is, dan heeft hij zich te houden aan de verplichting die ook landelijk geldt, namelijk om tot deurbeleid te komen, om tot beleid in de winkel zelf te komen om die anderhalve meter te handhaven. Met de maatregelen die we vandaag nemen, het besluit op grond van de wet publieke gezondheid die we vandaag nemen, kunnen de burgemeesters ook handhaven als winkels zich daar niet aan houden. En dat kunnen zowel winkelend publiek kan dat melden, alsook natuurlijk medewerkers kunnen dat melden. En een burgemeester kan handhaven en dat kan leiden tot forse boetes voor een winkel.

BOS
Maar zou u dan supermarkten adviseren om bijvoorbeeld een maximum aantal bezoekers toe te laten?

DE JONGE
Ja zeker, dat is deurbeleid. En dat is precies ook waar het ministerie van EZK samen met de branches ook over heeft gesproken. En daar gaat het dus inderdaad over deurbeleid. Namelijk gewoon bij de deur staan en even kijken als het te druk wordt in de winkel te zeggen: nou, dan gaat hij even dicht. Blijf even in een nette rij staan, maar wel anderhalve meter uit elkaar. Want je kunt er nu even niet in. Want er moeten eerst weer mensen uit. Dat is de ene. En twee is ook binnen de winkel. Dan gaat het bijvoorbeeld over het zette van strepen op de grond bij de kassa. Dan gaat het over het afstand houden tot medewerkers die de vakken aan het vullen zijn. Want dat is ook een ervaring die afgelopen week is gebleken. Dat als mensen over de schouder van de vakkenvuller alweer het vak gaan leeghalen dat net gevuld was. Dan schiet het natuurlijk ook niet op. En winkels hebben daar straight op te zijn. En dat is de verplichting die men heeft. En op die verplichting kan worden gehandhaafd door de burgemeesters op grond van het besluit wat de MCCB vandaag heeft genomen en dat vanavond met de burgemeesters, of eigenlijk met de voorzitters van de veiligheidsregio’s zal worden gecommuniceerd.

AHAOURAY (NRC)
Er werken veel ondernemers, zzp’ers in de evenementenbranche. Die maatregel die wordt dus verlengd. Wordt daarmee ook het steunpakket voor ondernemers verlengd?

DE JONGE
Ook daarvoor geldt: we zullen doen wat nodig is. Ten aanzien van het steunpakket zoals dat is aangekondigd vorige week geldt überhaupt dat de maatregelen op dit moment verder worden uitgewerkt. Met sectoren ook verder worden uitgewerkt.

AHAOURAY
Maar zzp’ers krijgen volgens mij recht op drie maanden bijstand. Krijgen nu meer recht op meer maanden bijstand?

DE JONGE
We zullen zorgen dat de maatregelen uiteraard aansluiten bij de ondersteuning die wordt geboden.

AHAOURAY
Betekent dat ‘ja’? Dat dat steunpakket dus ook wordt verlengd?

DE JONGE
Er geldt sowieso, en ik ben daar echt even secuur, er geldt sowieso dat de maatregelen worden uitgewerkt in overleg met de verschillende sectoren. En dat betekent dus ook de steunmaatregelen. En daar is inderdaad een steunpakket nu afgesproken voor drie maanden. En we zullen kijken wat daar verder nodig is. Maar dat zal allemaal in uitwerking gebeuren, ook met de verschillende sectoren.