Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 14 februari 2020

Mediatekst | 14-02-2020

Inleidend statement viceminister-president De Jonge

Goedemiddag. En ik sta u te woord omdat minister-president Rutte verplichtingen heeft in het buitenland. Vanavond vertrekt hij naar München waar de jaarlijkse Veiligheidsconferentie plaatsvindt. Ook minister Blok en minister Bijleveld nemen deel aan deze conferentie. En vanmiddag heeft de minister-president een bespreking gehad in Parijs, een verjaardagslunch, met president Macron. En de hoofdmoot daarvan was de middellange termijn begroting van de EU, in opmaat naar de extra Europese Raad volgende week donderdag. Zoals het er nu naar uitziet, zou het zomaar kunnen zijn dat die top langer gaat duren dan één dag. En dat betekent waarschijnlijk dat ik de minister-president ook volgende week vrijdag zal vervangen.

Minister Bruins heeft vandaag de laatste stand van zaken gegeven over het coronavirus. Tot nog toe zijn er in Nederland geen besmettingen geweest. Maar het virus is nog allerminst uitgewoed, dus wij blijven er bovenop zitten en we zijn goed voorbereid en we blijven alert. Er is een team van experts onder leiding van het RIVM, het Outbreak Management Team, dat de ontwikkelingen volgt en met concrete adviezen komt. En die adviezen nemen we over, in overleg met de zorgverleners, de GGD-en, de ziekenhuizen, de huisartsen. En dat betekent dat we snel kunnen ingrijpen als er sprake is van een verdenking. Ook Europees werken we samen bij de bestrijding van het virus. Gisteren was er speciale bijeenkomst van EU-ministers van Volksgezondheid in Brussel. En daar is gesproken over maatregelen om een mogelijke verspreiding van de uitbraak binnen de EU te voorkomen en de samenwerking te intensiveren. En minister Bruins heeft in Brussel ook een punt gemaakt van de discriminatie en racisme jegens mensen met een Aziatisch uiterlijk: dit kan echt niet, en daar wil ik hier nog eens een dikke streep onder zetten.

Dan de Marinierskazerne. Vandaag hebben wij het voorgenomen besluit genomen om de Marinierskazerne niet te verhuizen naar Vlissingen. Dat is de uitkomst van de overweging die wij enkele weken geleden hebben aangekondigd. Defensie is de laatste jaren geconfronteerd met een verhoogde uitstroom van mariniers. Het gaat vooral om ervaren onderofficieren en jonge officieren. En uit onderzoeken blijkt dat de geplande verhuizing naar Vlissingen daarbij een belangrijke rol speelt. Door krapte op de arbeidsmarkt ontstaat er veel druk op het behouden van mariniers. En dat alles heeft z’n weerslag op de continuïteit en de inzetbaarheid en de toekomstbestendigheid van het korps. En op grond van deze bevindingen is een nieuwe analyse gemaakt over het besluit van 2012. Met als uitgangspunten dat er een goed gevulde en inzetbaar korps moet zijn, zeker gezien de huidige mondiale en nationale veiligheidssituatie. Er moet een kazerne zijn die voldoet aan de operationele behoefte, die dichtbij voldoende oefen- en trainingslocaties ligt. Op grond van deze analyse is de afweging gebaseerd voor de vestiging van de kazerne in Nieuw Milligen. En het kabinet realiseert zich uiteraard dat gewekte verwachtingen in Zeeland niet worden nagekomen daardoor en dat dit proces niet de schoonheidsprijs verdient. Het vertrouwen is geschaad en moet worden hersteld. Het kabinet heeft daarom besloten een speciaal adviseur te benoemen. En deze adviseur zal onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor een rechtvaardige compensatie voor Vlissingen en Zeeland. We willen recht doen aan de geleden schade en een duurzaam sociaaleconomische perspectief bieden voor de regio. 

Marinierskazerne

WESTER (RTL NIEUWS)
Meneer De Jonge, hoe kan een besluit dat 8 jaar geleden genomen is, en dan heb ik het over de mogelijke verhuizing van de marinierskazerne, in zo’n ongelooflijk bestuurlijk gepruts eindigen?

DE JONGE
Kijk, over het proces heeft collega Visser al gezegd: dit is niet goed gegaan en dit verdient niet de schoonheidsprijs. Dit is natuurlijk gewoon een bittere pil ook voor Zeeland. Maar wat ook is aangegeven is dat je als zo’n besluit is genomen, in 2012, je ook wel telkens met open ogen hebt te kijken naar nieuwe omstandigheden. We zien mariniers vertrekken. We werken dat Vlissingen daarbij een rol speelt en we weten ook dat de vertrekkende mariniers, met name de onderofficieren zijn die zou je kunnen zeggen de backbone vormen van de inzet. En dat in een in toenemende mate krappere arbeidsmarkt. En dat in een in toenemende mate, een situatie waar je in toenemende mate gebruik maakt van juist dit onderdeel van de Korpsmariniers in de missies die je doet, maakt dat je op een zeker moment ook open ogen moet hebben voor nieuwe ontwikkelingen. Zou je achteraf kunnen zeggen: had je dat dan niet eerder open ook met Zeeland moeten bespreken? Ik denk dat iedereen dit dat zegt op zichzelf genomen gelijk heeft, en tegelijkertijd moet je dan ook bedenken dat je daar ook nooit echt een geschikt moment voor hebt om zo’n gesprek te voeren. Want als je te vroeg bent, dan ben je te vroeg bezig met hard op te twijfelen aan een eerder genomen besluit. Dus dan kun je maar beter je huiswerk goed hebben gedaan. En als je te laat bent, dan heb je onvoldoende de mensen meegenomen en betrokken. Hoe het ook zij, we staan waar we staan. In het belang van Defensie is dit een beter besluit, maar in het belang van Zeeland heb je ook na te komen wat je eerder aan verwachtingen hebt gewekt. En dat is een reden dat we onder leiding van de minister van Binnenlandse Zaken nu een traject starten met een speciaal adviseur om te kijken waar we dan die gerechtvaardigde belangen in Zeeland, wat is dan de schade die Zeeland lijdt als gevolg van het niet naar Zeeland, omdat wij natuurlijk ook zien in de richting van Zeeland dat we dat vertrouwen hebben te herstellen.

WESTER
Als die analyse over die vertrekkende mariniers al klopt, die dan jaren voor een geplande verhuizing dan nog hun baan opzeggen, is het besluit dan destijds niet ondoordacht en veel te snel genomen?

DE JONGE
Dat vraagt in hindsight te kijken naar een besluit wat 8 jaar geleden is genomen in een hele andere situatie, een hele andere arbeidsmarktsituatie, andere situatie ook rondom de inzetbaarheid van dit onderdeel van de krijgsmacht. Ik denk dat dat politieke debat overigens nog wel gaat plaatsvinden. Van: was dit nou destijds een verstandig besluit? Kijk, wat we nu hebben te doen is onder ogen te zien dat doorgaan op de ingeslagen weg voor dit onderdeel van de krijgsmacht gewoon geen goede keuze is en daarom hebben we de afweging gemaakt, een voorgenomen besluit te nemen, niet naar Vlissingen te gaan. En dat betekent tegelijkertijd dat we ook een ander voorgenomen besluit hebben te nemen, namelijk: recht te doen aan die verwachtingen die zijn gewekt in Zeeland, want Zeeland rekende natuurlijk op de komst van de mariniers. 

WESTER
Zou u het besluit als het gaat om de manier waarop de ene overheid de andere overheid nu behandeld heeft onbehoorlijk kunnen noemen?

DE JONGE
Nou je moet de woorden maar kiezen waarvan u vindt dat hierbij past. Ik denk in ieder geval dat er sprake is van geschaad vertrouwen van de Zeeuwen in dit kabinet. Het ingewikkelde is natuurlijk dat je als kabinet altijd een belangenafweging hebt te maken, en dat is in dit geval is dat het belang van de mariniers, van de inzetbaarheid, van de toekomstbestendigheid van dit onderdeel van de krijgsmacht. Dat aan de ene kant. En aan de andere kant een provincie die rekening houdt met de komst van die mariniers waar je recht aan wilt doen. Je wilt recht doen aan de gewekte verwachtingen in Zeeland. En als er een moment komt dat je niet meer beide belangen kunt dienen, dan zal je voor een van beiden moeten kiezen en tegelijkertijd recht doen aan de verwachtingen die de Zeeuwen hebben.

WESTER
Nu trainen de mariniers behalve in het buitenland in Texel, Den Helder, Rotterdam. Gaat er aan die versnippering ook nog iets veranderen?

DE JONGE
Er zijn tal van bewegingen natuurlijk bij de krijgsmacht. Hier gaat het over de verhuizing van een onderdeel van het Korps Mariniers. Dat zou naar Vlissingen gaan. Dat gaat nu naar Nieuw Milligen. En daar spelen allerlei afwegingen spelen daarbij een rol, onder andere de beschikbaarheid van trainingsfaciliteiten bijvoorbeeld. De beschikbaarheid van trainingsfaciliteiten in wat kleinere groepen, die was mogelijk in Zeeland. Wat grotere groepen was moeilijker inpasbaar, zeker niet zonder heel veel aanvullende investeringen. Dus in de nieuwe locatie is dat, dat is wat dichterbij andere trainingsfaciliteiten gelegen en daardoor kan er inderdaad met wat minder versnippering gebruik worden gemaakt van bestaande faciliteiten. 

WESTER
Is het mogelijk dat de bestemming in Zeeland, die nu niet doorgaat wat betreft de mariniers, eerst nog een andere Defensiebestemming krijgt? Dat andere militairen daar iets gaan doen?

DE JONGE
Dat weet ik niet hoor, of dat ook in de lijn der verwachting ligt. Wat we hebben gezegd is: kijk, wat was nou de reden dat men in 2012 in Zeeland gelukkig was met die komst van dit onderdeel van het korpsmariniers? Dat had natuurlijk alles te maken met werkgelegenheid. Zeeland is een pracht van een provincie, maar maakt zich ook zorgen over de economische structuur. En wat je wilt doen eigenlijk is een alternatief bieden wat ook weer op dezelfde manier aan die verwachtingen voldoen. Aan die noodzaak voldoet om in Zeeland aan structuurversterkende maatregelen te werken. En onder regie van de minister van Binnenlandse Zaken zal een speciaal adviseur zowel de vraag van Zeeland goed articuleren van: wat zou nou Zeeland het meest helpen? En ook de kansen onderzoeken vanuit verschillende departementen, zeker niet alleen van Defensie, vanuit verschillende departementen om juist ook weer aan die verwachtingen recht te doen. En dat kan eigenlijk op tal van terreinen is dat mogelijk.

WESTER
Het was destijds niet alleen de bedoeling om Zeeland te helpen, maar ook om aan die enorme versnippering van de plekken waar de mariniers nu gehuisvest zijn, om daar een einde aan te maken. Daarom nogmaals de vraag: gaat het nu lukken dan in Gelderland?

DE JONGE
Nou ja in ieder geval op zo’n manier dat er beter gebruik kan worden gemaakt van bestaande trainingsfaciliteiten. Die hoef je niet opnieuw daar aan te leggen, maar die zijn gewoon in de buurt.

FRESEN (NOS)
Meneer De Jonge, u komt zelf uit Zeeland en volgens diverse bronnen was u een van diegene die een paar weken geleden met de vuist op tafel sloeg toen het kabinet eigenlijk al op het punt stond om dit te besluiten. Toen is het dus niet doorgegaan, dat besluit. Wat maakt dat een besluit wat een paar weken geleden niet genomen kon worden nu ineens wel genomen kan worden?

DE JONGE
Ja, nou u begrijpt dat ik natuurlijk uit de Ministerraad niet een verslag kan doen over wie wat heeft gezegd.

FRESEN
Nee, maar een paar weken geleden speelde dit ook in het kabinet, toen kwam dat besluit niet. Toen was het: nee er is nog geen besluit. En nu is er ineens wel een besluit. Wat is er veranderd in die paar weken?

DE JONGE
Een kabinet spreekt met een mond. Ik hecht eraan om dat te zeggen. In Defensietermen is dat: een team, een taak. En dat geldt hier ook. En wat je hebt te doen is met elkaar, als je onder ogen ziet dat het besluit zoals dat eerder is genomen, dat dat uiteindelijk niet goed uitpakt voor Defensie, uiteindelijk niet goed uitpakt voor dit onderdeel van de krijgsmacht, terwijl dat nou juist zo’n vitaal onderdeel is in de relatie tot de missies die we hebben te doen, dan moet je onder ogen zien dat doorgaan op diezelfde weg geen optie is. Maar wat je tegelijkertijd onder hebt te zien is dat je ook een alternatief hebt te bieden voor Zeeland. Er zijn verwachtingen gewekt, er werd rekening gehouden met de komst, en dus hebben we daar ook goed recht aan te doen. En dat is de reden dat wij vandaag het besluit hebben genomen: zowel het voorgenomen besluit niet naar Vlissingen te gaan, alsook het voorgenomen besluit om te komen tot een adequate compensatie. En die twee samen. En uiteindelijk leidt dat toch een definiet besluit op beide. Dat is zoals we het hebben afgesproken in de Ministerraad.

FRESEN
Maar ik begrijp dat een paar weken geleden het besluit voorlag om het niet naar Zeeland te verplaatsen en dat toen de bezwaren waren van: ja maar dat kun je niet doen als er geen compensatie bij zit. En nu wordt er een paar weken later een besluit genomen zonder nog steeds zicht op compensatie. Want er is nog steeds niet iets in de plaats waarvan Zeeland kan zeggen: nou dit komt er niet, maar we krijgen dan wel dat. 

DE JONGE
Zoals ik al zei: er is het voorgenomen besluit genomen niet naar Zeeland te gaan. En tegelijkertijd is het voorgenomen besluit genomen om tot adequate compensatie te komen. 

FRESEN
Maar het alternatief is er nog – waar het over had – is er nog steeds niet voor Zeeland. 

DE JONGE
Maar dat zijn twee besluiten wilde ik zeggen die bij elkaar horen. En op de dag dat je het definitieve besluit neemt over het één, namelijk over niet naar Vlissingen, neem je ook het definitieve besluit op het ander namelijk: welke vorm van compensatie hoort daar dan bij. Om recht te doen aan de verwachtingen die men heeft in Zeeland. En dat is, dat is zoals wij dit besloten hebben vandaag. En welke bespreking daaraf vooraf zijn gegaan, dat doet eigenlijk allemaal niet terzake. Het gaat om het besluit wat je uiteindelijk neemt. En dat is dit. 

FRESEN
Nee, maar ik begrijp dat er dus vandaag dus wel besloten is: het gaat niet naar Zeeland, maar er is dus niet besloten – behalve dan nog dat er een gezant komt – nou, daar zullen ze blij mee zijn in Zeeland, maar er is niet besloten wat de compensatie dan in gaat...

DE JONGE
Nou, er is een voorgenomen besluit genomen om niet naar Zeeland te gaan. En tegelijkertijd is er een voorgenomen besluit genomen om tot compensatie over te gaan. Dan gaat het over...

FRESEN
Maar dat is heel formeel geredeneerd toch, zullen die Zeeuwen zeggen?

DE JONGE
Nee, dat is buitengewoon concreet. Kijk, als je nu al meteen uitgewerkt zou willen hebben wat dit dan zou moeten zijn, dan heb je waarschijnlijk een aantal kansen gemist die er ook nog zijn om daadwerkelijk recht te doen aan Zeeland. Kansen die je goed moet onderzoeken samen met de Zeeuwen. En het is natuurlijk het punt van de manier waarop dit besluit tot stand is gekomen is natuurlijk dat je niet goed genoeg het gesprek met de Zeeuwen hebt kunnen voeren op: stel je nou eens voor dat de kazerne niet doorgaat, waar ben je dan mee geholpen. En juist door deze stap te kiezen is daar ruimte voor. Nemen we daar de tijd voor. Zullen we inderdaad die speciaal adviseur onder regie van de minister van Binnenlandse zaken de vraag stellen: ga goed met de Zeeuwen in gesprek. We zullen zelf natuurlijk ook met de Zeeuwen in gesprek zijn op hoe helpen we Zeeland. Want we snappen dat we niet alleen geschaad vertrouwen hebben te herstellen. We snappen dat we niet alleen de feitelijk gemaakte kosten, of de schade zeg maar hebben te herstellen. Maar we snappen dat we eigenlijk ja terugdenkend aan dat besluit in 2012 en wat men daar van had mogen verwachten aan economische ontwikkeling. Dat we nou juist ook dat willen betrekken bij de keuze voor compensatie die wij straks willen maken. En die twee voorgenomen besluiten moeten uit andere, landen in twee definitieve besluiten. Dus wij nemen nou juist de komende maanden om dat gesprek met de Zeeuwen goed te voeren.

FRESEN
Oké, u snapt een hoop begrijp ik. Maar snapt u ook dat de prijs voor die compensatie door al dat geblunder wel omhoog is gegaan?

DE JONGE
Nou, wat ik vind is dat de Zeeuwen terecht rekenden om de komst van deze kazerne. En als die komst dan om een goede reden niet doorgaat, dan betekent dat dat je opnieuw met die Zeeuwen in gesprek moet op wat dan wel voor Zeeland. En dat is precies wat we gaan doen. 

FRESEN
Maar is de prijs voor die compensatie door dat geblunder omhoog gegaan denkt u?

DE JONGE
Dat is natuurlijk nooit te zeggen. Waar het om gaat....

FRESEN
Of zou dat juist moeten. Omdat je echt iets goed te maken hebt?

DE JONGE
Nee, waar het om gaat is dat we zelf vinden dat we iets goed te maken hebben. Niet alleen vanwege het proces, maar juist ook omdat Zeeland gewoon had gerekend op de komst van die kazerne. Daar terecht verwachtingen bij heeft gehad ten aanzien van de economische structuurversterking. En wat we juist willen doen is aan die gerechtvaardigde verwachtingen recht doen.

FRESEN
Maar wilt u nog niet zeggen in welke orde van grootte we dan moeten denken..

DE JONGE
Nee...

FRESEN
Als het om compensatie gaat? Want dat zullen die Zeeuwen dan ook wel weer een teleurstelling vinden dat u dat niet doet.

DE JONGE
Nou, dan hebben ze dus alleen maar eigenlijk (onverstaanbaar, red.) somber erbij kijkt en dan is die kans vrij groot....

FRESEN
Wat ik net al zei: ze krijgen een gezant...

DE JONGE
Geeft u ons nou even de gelegenheid om ons werk te doen. En geeft u die adviseur nou even de gelegenheid om goed die vragen van Zeeland te articuleren. Laten we nou niet op voorhand somber doen over de uitkomst. Geeft ons nou even de gelegenheid om dat gesprek met die Zeeuwen goed te voeren. 

WESTER (RTL)
Nog even over de term, een voorgenomen besluit.

DE JONGE
Hoe leg ik dat nou precies uit?

DE JONGE
Dat wij hebben gevonden dat je een besluit wat je neemt om niet naar Zeeland te gaan, dat je dat gepaard moet laten gaan met een besluit over wat dan wel voor Zeeland. En omdat je dat niet eventjes op een achternamiddag kunt bedenken wat dan passend is, en wat dan adequaat is en wat dan het meeste recht doet, hebben we gezegd: we maken van beide een voorgenomen besluit zodat de dag waarop we van beiden een definitief besluit maken, het ook twee besluiten op één dag is. Niet de kazerne dan, maar dan een alternatief wat daarbij past. 

WESTER
Maar als ik voornemens ben om een bepaald type auto te kopen, voornemens ben, dan kan het op het laatste moment toch altijd weer een ander type auto worden.

DE JONGE
Ja, dat is hoe wispelturig u daar u bent. 

WESTER
Nee, nee, maar daarom een voorgenomen besluit kan uiteindelijk toch altijd  leiden tot een ander besluit. Anders is het geen voorgenomen besluit. Dus dan zou het in theorie kunnen betekenen dat de kazerne alsnog naar Zeeland gaat. 

DE JONGE
Ja, maar laten we....

WESTER
Ja, dat is voldoende. Als u zegt ‘ja’...

DE JONGE
Nee, maar ik wil daar ook geen misverstand over laten bestaan. Wij vonden het niet oké. Zeker gezien het voortraject en zeker gezien de geringe gelegenheid die wij hebben gehad om met de Zeeuwen goed door te spreken over wat hiervoor, hiervan de implicaties zijn. Wij vonden het niet correct om dan nu te zeggen: nou, de hamer valt definitief. En oh, ja.... we gaan nog wel met jullie in gesprek. We wilden, kijk de heroverweging zoals collega Visser die heeft voorgelegd aan de MR is een serieuze heroverweging geweest. Het gaat over de continuïteit en de kwaliteit van de inzetbaarheid van dit deel van het Korps Mariniers. En in toenemende mate zien we daar vertrekkende onderofficieren die juist de backbone vormen van dat onderdeel van de krijgsmacht. Dus daar kun je niet van zeggen: dat kan morgen weer anders uitpakken. Dat is niet zo. Er is heel erg grondig gekeken naar de implicaties van doorgaan op dezelfde weg. En niettemin hebben we het inderdaad voorgenomen besluit genoemd omdat we wilden dat je dit definitieve besluit pas neemt op een moment dat je ook een besluit neemt over compensatie. 

WESTER
Oké, dus, want het is in die zin wel verwarrend want een paar weken geleden vroeg ik aan de premier die op deze plek, is er sprake van een heroverweging? Ik heb het vier keer gevraagd en er was geen sprake van een heroverweging, zo mochten we het niet noemen. De staatssecretaris heeft een aantal keren gezegd: er is nog geen besluit genomen. Tot vorige week nog. Nu leek het er wel op. En nu is er een voorgenomen besluit en er komt nog een definitief besluit. 

DE JONGE
Ja.

WESTER
Wat is het nou precies?

DE JONGE
Het is nu een voorgenomen besluit op basis van hele serieuze heroverwegingen.

WESTER
Maar het is nog niet definitief?

DE JONGE
En je neemt het definitieve besluit op de dag dat je ook besluit – definitief besluit – over de compensatie en wat dan wel voor Zeeland.

WESTER
Oké, de allerlaatste vraag. Kunnen die Zeeuwen dan nog ergens hopen omdat het een voorgenomen besluit is? Dat het toch nog doorgaat. Of is die hoop gewoon....

DE JONGE
Als ik op die vraag ‘ja’ zou zeggen: dan zou ik eigenlijk alles wat daaronder ligt onder de heroverwegingen daarvan zou ik dan zeggen: dat is ook wel weer op een andere manier te bekijken. Ik denk wel dat het goed is om al die onderliggende overwegingen ook wel met de Zeeuwen door te spreken. Daar is op dit moment natuurlijk nog weinig gelegenheid voor geweest. Ik neem aan dat ook in de Kamer mensen al willen weten: maar wat is dan eigenlijk aanleiding geweest om überhaupt dat besluit van 2012 te heroverwegen? Overigens, zijn daar ook in de Kamer al meerdere malen twijfels over geuit of dat wel verstandig was om op die route door te gaan. Niettemin. En dat zal in de komende tijd gewoon uitgesproken worden. Maar wat wij willen doen is het definitieve besluit nemen op dezelfde dag dat je ook het definitieve besluit neemt over compensatie.

WESTER
Oké, maar hoe moeilijk is het nou om te zeggen: gaat de kazerne nou definitief niet naar Zeeland, ja of nee?

DE JONGE
Dat is niet waarschijnlijk natuurlijk....

WESTER
Ja, niet waarschijnlijk, dan is het dus nog definitief?

DE JONGE
Ik neem... Ik heb u toch uitgelegd dat het voorgenomen besluit...

WESTER
Dus is er geen besluit?

DE JONGE
Voorgenomen besluit is niet naar Zeeland te gaan op basis van serieuze heroverwegingen. Dus als u dan vraagt: ja, maar kan het dan misschien toch wel? Nou ja, we zouden geen voorgenomen besluit nemen van zo’n gewenste komst naar Zeeland als wij daar niet serieus over hadden nagedacht. Dat is de ene kant. En tegelijkertijd zeggen we: wij willen niet dat besluit nemen zonder dat je ook het besluit neemt over wat dan wel. 

WESTER
Dus het is nog niet besloten? Ja, het blijft ingewikkeld?

DE JONGE
Volgens mij het ik  het vrij duidelijk uitgelegd hoor Frits.

DE KRUIF (NIEUWSUUR)
Herkent u de wapenspreuk van het Korps Mariniers?

DE JONGE
Eh, ik ken vooral de wapenspreuk van Zeeland ‘Luctor et Emergo’ en dat moet lukken.

DE KRUIF
Want de mariniers, bij het Korps Mariniers is het in het gewoon Nederlands: zo wijd de wereld strekt. En dan is Zeeland te ver?

DE JONGE
Nou, geloof niet dat je het zo kunt zien. Kijk, de overwegingen die collega Visser heeft gehad is waar doe je nou verstandig aan op het moment dat je onder ogen ziet wat de feiten zijn. Die feiten zijn dat je ziet dat heel veel mensen vertrekken. Bij de krijgsmacht vertrekken. En dat in toenemende mate, naarmate die datum dichterbij komt van de daadwerkelijke verhuizing, dat dat ook in toenemende mate een reden is voor mensen om te zeggen: nou, dan ga ik dus niet mee. En dat is dus voor mij een reden om te vertrekken. Als je nou kijkt: wie zijn dat dan die vertrekken. Dan zijn dat met name de onderofficieren, jonge officieren die nou juist de backbone vormen van de inzetbaarheid. En dat is zo in een steeds krapper wordende arbeidsmarkt. En de arbeidsmarkt is natuurlijk ook echt veranderd. Als je kijkt naar de mate waarin juist dit onderdeel van de krijgsmacht nodig is om de taak en de internationale verplichtingen van Nederland na te komen, dan zie je dat dat steeds meer in toenemende mate een risico vormt voor de kwaliteit, de toekomstbestendigheid van de inzetbaarheid van de Korps Mariniers. En dat is de reden dat je op enig moment voor de afweging komt te staan: gaan we dan gewoon door op dezelfde route want we hebben dat nou eenmaal zo ingezet, wetend dat je eigenlijk als staatssecretaris van Defensie daarmee een belangrijk risico neemt voor de inzetbaarheid en de toekomstbestendigheid van dit deel van het korps. Of ga ik toch met open ogen na wat dat zou kunnen betekenen en betekent dat dus ook dat ik daarin aanleiding zou moeten zien om tot heroverweging te komen. En dat is wat er is gebeurd. Dan is het ingewikkelde natuurlijk op welk moment bespreek je dat met de Zeeuwen? Dat is natuurlijk het ingewikkelde geweest. En je kunt je achteraf afvragen: had dat niet eerder gemoeten? Had je niet eerder openlijk ook tegen de Zeeuwen moeten zeggen: ik maak me zorgen en dus zullen we eens kijken hoe we dat samen ook kunnen doorgronden wat er dan moet met Zeeland. Omdat we ook wel snappen dat als we niet naar Zeeland gaan dat we dan wat anders moeten. Maar dat had betekent dat dezelfde discussie natuurlijk gewoon een half jaar eerder had plaatsgevonden. Dan hadden we waarschijnlijk in hetzelfde discours gezeten. Dus kijk, ik weet niet of er een proces ingericht had kunnen worden wat dan wel als een net proces zou worden ervaren omdat de teleurstelling natuurlijk aan de kant van de Zeeuwen groot is. Dat is gewoon een bittere pil. En daarom voelen...

DE KRUIF
Ja, want toch ontstaat een beetje het beeld dat het elite onderdeel van de Marine, ja Zeeland, een soort van Siberië vindt ofzo?

DE JONGE
Nee, je moet kijken naar de inpasbaarheid. Kijk, de toegenomen inzetbaarheid of de toegenomen noodzaak ook om dit onderdeel van de krijgsmacht in te zetten betekent ook een toenamedruk op trainingsfaciliteiten. Betekent ook bijvoorbeeld dat je moet kunnen trainen in grotere groepen in squadrons moet kunnen trainen. Met 120 man. Nou, de faciliteiten daarvoor zijn er niet in Zeeland. Waren ook niet in de aanvankelijke behoeftestelling opgenomen. En zijn ook heel moeilijk inpasbaar te maken daar. Dus dat is ook een argument wat natuurlijk heeft mee te spelen. Dus dat betekent dat je wel dat onderdeel van het Korps Mariniers daar vestigt, maar dat betekent dat je vervolgens voor trainingsfaciliteiten alsnog moet uitwijken naar de rest van het land. Nou, dat helpt natuurlijk niet. Dat is niet heel erg praktisch. Kan je dan niet dat soort trainingsfaciliteiten alsnog aanbrengen? Nou, deels misschien wel. Maar wel tegen heel veel extra meer kosten. Is dat een verstandige investering? Het antwoord is: nou, nee niet echt. Dus dat soort argumenten die hebben in de optelsom geleid tot de heroverweging van het aanvankelijk ingezette besluit.

DE KRUIJF
U had het net ook de hele tijd over ‘gewekte verwachtingen’.

DE JONGE
Ja. 

DE KRUIJF
Maar het waren toch gewoon keiharde afspraken.

DE JONGE
Ja. Voor een deel zijn dat keiharde afspraken. Dus datgene wat gewoon in een bestuursovereenkomst is vastgelegd.... Dat zijn gewoon harde....

DE KRUIJF
Maar wat zegt het dan over de betrouwbaarheid van de overheid?

DE JONGE
Nou, dat zegt in ieder geval dat het vertrouwen aan de kant van de Zeeuwen geschaad is. En dat begrijp ik ook heel goed. En dat zegt tegelijkertijd denk ik dat je soms ook een belangenafweging te maken hebt tussen aan de ene kant het belang van de krijgsmacht en aan de andere kant het belang van de Zeeuwen die natuurlijk hadden gerekend op de komst van die kazerne. En daar naast de concrete afspraken die daarover in bestuursovereenkomsten zijn vastgelegd natuurlijk ook ja rekenden gewoon op de komst van werkgelegenheid. Rekenden op de economische effecten van de komst van die werkgelegenheid. En daarin heb je dus: je hebt en gewoon feitelijke concrete afspraken waarvoor je gewoon moet compenseren voor de gemaakte kosten. En je hebt daarnaast heb je verwachtingen die gerechtvaardigd waren voor wat dat betekent voor de ja, de economische ontwikkeling van Zeeland. 

DE KRUIJF
Ja, wat heeft die?

DE JONGE
En aan die beiden heb je recht te doen.

DE KRUIJF
Wat heeft het tot nu toe gekost?

DE JONGE
Dat is, dat is onderdeel van de opdracht van de adviseur om dat heel precies in kaart te brengen.

DE KRUIJF
Want ik begrijp dat dat om tientallen miljoenen al gaat?

DE JONGE
Dat gaat over serieuze bedragen, maar dat is echt onderdeel van de opdracht van de adviseur om dat heel precies in kaart te brengen. 

DE KRUIJF
Dit zou een CDA feestje zijn, het zijn CDA bestuurders die in 2012 dit besluit hebben genomen...

DE JONGE
Ik geloof niet dat iemand dit een feestje noemt. Nee. Die zijn er gewoon niet.

DE KRUIJF
U baalt?

DE JONGE
Het is geen feestje. Dit is een bittere pil voor de Zeeuwen. Dit is een ingewikkelde beslissing voor Defensie. En toch heb je ook in die ingewikkelde beslissing heb je het juiste te doen. Zowel voor Defensie als voor de Zeeuwen. En dat is wat we doen. 

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ja meneer De Jonge, ik probeer het toch nog maar ’s even, omdat ik ook naar het persbericht kijk van de ministerraad, namens de ministerraad verstuurd en de eerste zin luidt: de mariniers verhuizen als het aan Defensie ligt niet naar Vlissingen. Dus het ligt alleen aan Defensie en niet aan rest?

DE JONGE
Nee, het is een brief van de staatssecretaris van Defensie, dat is de brief zoals die ook aan de orde is geweest in de ministerraad en het persbericht is ook van Defensie. 

DE WINTHER
Nou ja, het is een persbericht verspreidt door de ministerraad, dus neem ik aan dat het namens de ministerraad is gestuurd toch?

DE JONGE
Het mooie is dat alles wat de staatssecretaris van Defensie is namens het volledige kabinet.

WESTER (RTL NIEUWS)
Maar ze zegt ook namens het hele kabinet dan in het persbericht: Defensie, mariniers verhuizen mogelijk niet naar Vlissingen. Dus mogelijk ook wel?

DE JONGE
Ik had het idee dat we dat net al uitvoerig, ik wil het nog wel een keer doen hoor, het rondje, maar ik had het idee dat we dit zojuist al uitvoerig hadden toegelicht.

WESTER
Wij scheppen geen verwarring, dat doet het kabinet.

DE JONGE
Volgens mij ben ik vrij duidelijk hoor. Volgens mij ben ik echt vrij duidelijk. Het is een voorgenomen besluit om niet naar Vlissingen te gaan en dat doe je op basis van serieuze heroverweging en het is tegelijkertijd een voorgenomen besluit om tot compensatie over te gaan en dus neem je het definitieve besluit op beide punten neem je op dezelfde dag.

DE WINTHER
Ik heb gelukkig de microfoon nog. Meneer De Jonge, leuk dat u er weer bent trouwens, verheugt u zich ook zo op volgende week? Maar nog even over dat voorgenomen besluit. Kunt u nou van het afgelopen jaar nog drie andere voorgenomen besluiten genomen noemen die zich aan onze aandacht hebben onttrokken?

DE JONGE
Het komt wel voor, ik zou zo nu even geen actueel voorbeeld weten, maar het komt zeker wel voor dat je een voorgenomen besluit neemt dat je vervolgens gaat bespreken. Want dat is het punt hier: je neemt een voorgenomen besluit niet omdat je niet zeker weet of je wel of niet naar Zeeland gaat, maar omdat je zeker weet dat als je dat besluit neemt. Dat je dat alleen maar kunt nemen eigenlijk door tegelijkertijd recht te doen aan datgene wat je aan verwachtingen hebt gewekt bij de Zeeuwen.

DE WINTHER 
Waarom zien wij dan geen persberichten over eerder voorgenomen besluiten aan ons voorbij trekken?

DE JONGE
Nou joh, ik ga ze opzoeken, maar we nemen met enige regelmatig nemen we een voorgenomen besluit wat je vervolgens in de effectuering daarvan bespreekt met diegene die belang heeft bij dat voorgenomen besluit, of juist nadeel ondervindt van dat voorgenomen besluit. Dus dat komt wel vaker voor.

DE WINTHER
Als we het hebben over de gezant of de adviseur, zoals u het noemt, waarom kan mevrouw Visser eigenlijk dat niet zelf oplossen met die Zeeuwen?

DE JONGE
Wat we hebben gezegd is dat het goed is om dat te doen onder leiding van de minister van Binnenlandse Zaken die de regio ook in de portefeuille heeft, juist omdat hier eigenlijk iets anders aan de orde is. Dit is wel de impact van het besluit wat je neemt vanuit Defensie, maar...

DE WINTHER
Het voorgenomen besluit, bedoelt u?

DE JONGE
Heel goed, zie je, zo moeilijk is het niet. Maar tegelijkertijd gaat het natuurlijk vooral, het belang, het achterliggende belang, is vooral vanuit de regio om te werken aan economische structuurversterking. Dat doen we ook met de regiodeals. We hebben toevallig vandaag een besluit ook genomen over de regiodeals waarbij we over 14 regio’s 180 miljoen investeren. En dat gaat eigenlijk allemaal over perspectief bieden aan regio’s. Dat is allemaal onder leiding van de minister van Binnenlandse Zaken, dus die taak past heel erg bij de minister van Binnenlandse Zaken.

DE WINTHER
Maar waarom doet hij het dan niet samen? Is het niet belangrijk genoeg?

DE JONGE
Omdat we hebben gezegd het is van belang dat je iemand hebt die zowel de vraag van de Zeeuwen op een goede manier articuleert van: waar heeft Zeeland nou echt behoefte aan? Alsook de kansen interdepartementaal goed onderzoekt van: wat zouden de mogelijkheden zijn vanuit het kabinet om daar aan recht te doen? En dat is een taak die intensief is en daar willen we ook de ruimte voor bieden en de ruimte voor nemen.

DE WINTHER
De minister van Binnenlandse Zaken heeft het te druk om dat zelf te doen zegt u eigenlijk?

DE JONGE
Nee, dat is niet wat ik zeg. Het is goed om die vragen op een goede manier in beeld te brengen van de Zeeuwen en de mogelijkheden goed in beeld te brengen van de verschillende departementen en dat gebeurt onder regie van de minister van Binnenlandse Zaken die veel tijd investeert juist in de regio.

DE WINTHER
Is de conclusie niet eigenlijk gewoon dat de verhoudingen met Zeeland, tussen het kabinet en Zeeland, zo verstoord zijn dat er nu eigenlijk een extern, een soort relatiebemiddelaar, aan te pas moet komen om te zorgen dat u er straks toch samen uit kunt komen?

DE JONGE
Zo zou ik het niet willen noemen. Ik denk wel dat je kunt zeggen dat de teleurstelling in Zeeland natuurlijk buitengewoon groot is. En de boosheid over die besluit en ook over het proces is natuurlijk ook groot. En laat ik zeggen: het proces verdient ook niet de schoonheidsprijs, maar dat heb ik zojuist al aangegeven. Dus wat we moeten doen is zorgen dat we in de vervolgstappen die we zetten werken aan een herstel van dat vertrouwen. En inderdaad helpt het dan zeker om iemand met de speciale taak te belasten om zowel die vraag van de Zeeuwen goed in beeld te brengen. Wat zijn eigenlijk die gerechtvaardigde verwachtingen die daar zijn gewekt? Wat zijn eigenlijk de daadwerkelijke kosten die daar zijn gemaakt? Maar ook de mogelijkheden aan de departementszijde goed in beeld te brengen om daar aan recht te doen.

AHAROUAY (NRC.NEXT)
Over Rotterdammers wordt vaak gezegd dat ze direct zijn, maar u bent voor een Rotterdammer nu op dit moment nog wel een beetje vaag. Ik ga proberen even concreet te maken. Die speciaal gezant, op het moment dat die heeft vastgesteld wat die compensatie zou moeten zijn, dan wordt het besluit dus ook definitief? Dat hangt dus aan elkaar samen?

DE JONGE
Die heeft de taak om recht te doen aan zowel de daadwerkelijk gemaakte kosten, de concreet gemaakte kosten, alsook aan de verwachtingen die zijn gewekt in Zeeland, om inderdaad te komen tot een advies hoe daar aan tegemoet te komen.

AHAROUAY
En als dat advies er ligt, dan wordt het voorgenomen besluit een definitief besluit. Begrijp ik dat goed?

DE JONGE
Op basis daarvan neemt het kabinet een besluit.

AHAROUAY
Hoe lang heeft diegene daar voor?

DE JONGE
We hebben gezegd tot de zomer, maar als het eerder klaar is, is dat mooi.

AHAROUAY
Dus de Zeeuwen die blijven een beetje in het midden eigenlijk, die moeten wachten totdat die speciaal gezant klaar is.

DE JONGE
Die moeten met ons aan de slag om te kijken: waar zou Zeeland op dit moment het meest mee geholpen zijn?

AHAROUAY
Die deadline ligt dus op de zomer?

DE JONGE
Wij willen voor de zomer willen we dat besluit nemen ja.

BELINFANTE (EEN VANDAAG)
Als ik het goed begrepen heb, zijn er twee voorgenomen besluiten, ook eentje voor compensatie. Dat wil dus niet zeggen dat er compensatie komt?

DE JONGE
Ja jongens. Maar even, waar was ik net? Ik heb volgens mij buitengewoon goed...

BELINFANTE
Anders had ik die vraag niet kunnen stellen als ik het niet...

DE JONGE
Ja maar kom op, ik heb dat volgens mij buitengewoon duidelijk toegelicht. Dat we twee voorgenomen besluiten hebben genomen. Ik heb ook toegelicht waarom we dat doen. Omdat we namelijk het ene besluit niet definitief wilde nemen zonder ook het andere besluit te kunnen nemen van adequate compensatie om recht te doen aan de gewekte verwachtingen. En dat betekent dat je uiteindelijk die beide besluiten op een dag neemt.

BELINFANTE
In Zeeland is het toch logisch dat ze daar nu denken: waarom heet dat een voorgenomen besluit en waarom niet een besluit?

DE JONGE
Nee, in Zeeland begrijpen ze volgens mij prima waar dit over gaat.

VULLINGS (EEN VANDAAG)
Maar heeft het er dan mee te maken dat als er geen compensatie gevonden kan worden, het alsnog daarnaar toegaat? [onverstaanbaar, red]

DE JONGE
Vooral eigenlijk de andere kant op, dus als je het definitieve besluit neemt om niet naar Zeeland te gaan, dat je dan ook het definitieve besluit neemt over hoe dan wel... 

VULLINGS
Maar als dat hoe dan wel niet lukt?

DE JONGE
...De alternatieven voor Zeeland te presenteren. Ja maar dat moet toch gewoon lukken?

VULLINGS
Ja, als het zo makkelijk was, dan was het al geregeld neem ik aan.

DE JONGE
Maar even, je hebt natuurlijk geen gelegenheid gehad door hoe het proces is doorlopen, heb je geen gelegenheid gehad om dat gesprek op een goede manier te kunnen voeren. Ik zei net al: kijk, achteraf kan je zeggen, had je niet eerder openheid moeten betrachten richting de Zeeuwen? Had je niet eerder met de Zeeuwen het gesprek aan moeten gaan van: we twijfelen toch of dit eigenlijk wel de beste weg is, want we zien mensen vertrekken. We weten dat we eigenlijk onze klus niet kunnen waarmaken op het moment dat we dat besluit zouden door laten gaan. Dan hadden we, zeg ik daar wel bij, deze hele discussie toen gehad. Dat is de ene kant. Tweede is, toen is de overweging geweest: ja dan ga je misschien ook wel vroegtijdig twijfel zaaien. Dat moet je misschien ook niet willen doen. Dus de vraag is of er ooit een net proces in te richten zou zijn geweest. En tegelijkertijd kan dat ook niet de reden zijn om niet die redenen voor heroverweging niet serieus te nemen, want je hebt als kabinet heb je soms, en dat is soms zo, meerdere belangen te dienen. Namelijk: en het belang van het korpsmariniers, en het belang van de Zeeuwen. En dat hebben we zo goed als mogelijk bij mekaar willen brengen, en tegelijkertijd snap ik heel goed dat het voor Zeeland een bittere pil is en daarom willen we ook recht doen aan de Zeeuwen en daarom willen we ook recht doen aan de gewekte verwachtingen daar. En dat is de reden dat we het op deze manier doen.

BHIKHIE (NU.NL)
Dus mogen de Zeeuwen dan nog hopen op de komst...

SCHROVER
Jongens, we gaan niet allemaal door mekaar he, dan moet je gewoon het woord vragen en dan gaan we naar Carla.

BHIKHIE
Mogen de Zeeuwen nog hopen op de komst van de kazerne? Of is dat echt uitgesloten?

DE JONGE
Nou ik heb daarnet aangegeven dat de aanleidingen voor heroverweging serieuze overwegingen zijn. En natuurlijk zal dat te bediscussiëren zijn in de Tweede Kamer, natuurlijk wordt dat ook met de Zeeuwen goed doorgenomen: zijn de aannames zoals wij die doen, zijn dat ook aannames die jullie ook kunnen meemaken? Natuurlijk, dat is wat de komende weken, maanden ook gaat gebeuren, natuurlijk. En dat is ook goed. Maar we hadden dit natuurlijk niet gedaan als de overwegingen die daaraan ten grondslag liggen niet serieus zijn. De reden om van beide een voorgenomen besluit te maken, is omdat we zeggen: ja we willen dit niet definitief besluiten als je niet tegelijkertijd ook een goed verhaal voor Zeeland hebt over wat dan wel. En dat is de reden dat we die twee bij elkaar willen houden.

BHIKHIE
Dus er bestaat nog wel een kans?

DE JONGE
Nou probeert u denk ik een vraag opnieuw te stellen en nog eens op een andere manier de vraag van uw collega Wester nog eens een keer te formuleren. Ik denk dat ik best wel duidelijk ben geweest.

Werken in de zorg

JOOSTEN (ELSEVIER)
Meneer De Jonge, misschien heb ik wel wat beter nieuws voor u. Er was deze week goed nieuws op het gebied van werken in de zorg. U begrijpt meteen waar ik het over heb?

DE JONGE
Ja er was ook slecht nieuws op het gebied van werken in de zorg, dus doet u het goeie nieuws maar, dat is misschien wel een keer leuk.

JOOSTEN
Oké. Er was een onderzoek gisteren, is gisteren gepubliceerd, waaruit blijkt dat ik geloof een kwart van de werkers in de zorg, zijn voornamelijk vrouwen, die werken deeltijd, de deeltijdwerkers hebben we het eigenlijk over, dat die best meer willen werken.

DE JONGE
Ja.
JOOSTEN
Wat vindt u daarvan?

DE JONGE
Ja dat is heel belangrijk. We hebben met elkaar een geweldige vergrijzingsopdracht te gaan. De komende twintig jaar gaat het aantal 80-plussers keer twee. En dat betekent dat eigenlijk ook de vraag naar ouderenzorg ongeveer keer twee gaat. Als je dan nu kijkt naar de arbeidsmarkt, is de zorg verreweg de allergrootste sector: 1,2 miljoen mensen werken in de zorg, dat is een op de zeven op de arbeidsmarkt. En het is natuurlijk niet waarschijnlijk dat dat zomaar ook eventjes zou kunnen verdubbelen ofzo. Dus als we nadenken over hoe we onze zorg hebben georganiseerd, dan betekent dat ook dat we eigenlijk één ding heel zeker weten: ongeveer het zo laten zoals het nu is, dat gaat niet lukken. Je ziet nu al dat het aantal vacatures behoorlijk hoog is, dat bedoelde ik met dat andere nieuws deze week. Want we weten dat we ongeveer de 40.000 vacatures aantikken in de zorg. Een van de maatregelen is natuurlijk wel als je kijkt naar de gemiddelde werktijdfactor van de mensen in de zorg, dat is ongeveer 0,6 en een beetje, een typisch Nederlandse deeltijdfactor zou je kunnen zeggen. En ja, als we dat iets weten te verhogen, dan scheelt dat heel veel.

JOOSTEN
Ja, het is een bekend verhaal dit. Maar dat onderzoek zegt dus dat die vrouwen best meer willen werken, maar het onderzoek zegt ook dat er nooit is gevraagd meer te werken. Ze hebben er zelf ook nooit om gevraagd, dat moet ik erbij vertellen. 

DE JONGE
Nou eigenlijk...

JOOSTEN
Is dat eigenlijk niet raar, dat de minister, het kabinet wil een investeringsagenda arbeidsmarkt zorg, dacht ik he.

DE JONGE
Zeker, ook, ja. Het programma ‘Werken in de Zorg’...

JOOSTEN
Is het dan eigenlijk niet heel simpel om gewoon te vragen, dat hoeft u misschien dan niet persoonlijk te doen, maar u zou een oproep kunnen doen: dames, wilt u meer werken? Of zouden werkgevers in de zorg dat niet moeten doen?

DE JONGE
Ja. Maar het punt is nou juist dat als je het op die manier vraagt, is antwoord nou ‘nee’. En dat is namelijk wat het onderzoek ook zegt. Kijk we hebben inderdaad het programma ‘Werken in de Zorg’, dat gaat heel goed als het gaat over nieuwe instroom in de zorg. Want die neemt enorm toe, is de meest groeiende sector en het aantal nieuwe banen in de zorg is nog nooit zo sterk gestegen als de afgelopen jaren. Dus dat gaat aan de instroomkant goed. Het vasthouden van mensen is veel moeilijker. Dus het behoud gaat eigenlijk helemaal niet goed. Dus daar zetten we volop op in, dat doen we in alle regio’s en ook hebben we eerder aangedrongen bij werkgevers om juist deze vraag te stellen. En wat dit onderzoek eigenlijk zegt, is zomaar die vraag stellen van ‘zou je meer willen werken?’, leidt niet altijd tot het juiste antwoord. En daar kwam ook dat wisselende beeld vandaan in de afgelopen tijd, dat wij weten uit enquêtes inderdaad – want dit is niet de eerste enquête die hierover gaat – dat ongeveer een kwart van de mensen in de ouderenzorg best meer zou willen werken. En dat iedereen, alle werkgevers in de ouderenzorg, zeggen: ja maar die vraag stellen wij geregeld. En toch is daarvan niet het resultaat dat mensen ook daadwerkelijk meer gaan werken. En wat deze club zegt, en daarom werken we ook samen met deze club, die zegt: ja maar je moet die vraag ook op een andere manier stellen, je moet men hen beter in gesprek over wat het betekent voor de salariëring, over wat het betekent voor hoe je dan thuis en werk combineert, wat het betekent voor de manier waarop je je eigen rooster ook kunt beïnvloeden. En als je dat gesprek dus intensiever voert, beter voert eigenlijk, meer meedenkt ook met de mensen om wie het gaat, dan is de kans op resultaat veel groter. En dat is wat deze stichting heeft getest op een aantal plekken, bij een aantal instellingen. En daar moeten we dus inderdaad volop mee verder. Kijk het is eigenlijk, als je ziet hoe groot die opdracht is de komende periode, is het niet een kwestie van doe je het een of doe je het ander, je moet eigenlijk alles tegelijkertijd willen doen wat helpt om meer mensen voor de zorg te vinden, om de mensen in de zorg vast te houden, om door arbeidsbesparende technologieën en innovatie te zorgen dat je de beschikbare arbeidscapaciteit zo efficiënt mogelijk inzet. Maar ook inderdaad door te kijken hoe je die werktijdfactor van mensen die in de zorg werken kunt verhogen.

JOOSTEN
Dus u vindt vooral dat de werkgevers maar ook uzelf tot nu toe goed geopereerd hebben?

DE JONGE
Nou nee, want deze kans die is dus onvoldoende benut en die kans is er dus wel degelijk.

JOOSTEN
Ook door uzelf of...?

DE JONGE
Door iedereen, ja, ja zeker. Ja door iedereen. Nee joh, tuurlijk. Er is zo ongelofelijk veel te doen, dus alles wat we tot op heden nog onvoldoende hebben gedaan, daarvan kun je inderdaad zeggen...

JOOSTEN
Nou het lijkt af en toe een dans tussen politici en hoge heren in de zorg en dat eigenlijk de werkers om wie het gaat, dat die eigenlijk nooit wat wordt gevraagd maar goed.

DE JONGE
Welnee, welnee. Natuurlijk niet. Alleen wat tot op heden wel de uitkomst daarvan is geweest, dat is dat die werktijdfactor van 0,6 en een beetje gewoon aan de lage kant is natuurlijk. En dat is wel de eerste winst die je zou kunnen boeken en ik denk dat die winst onvoldoende is gepakt. En daar gaat ook deze inzet over.