Toespraak minister voor Milieu en Wonen op evenement Branche Kringloopwinkels

Toespraak | 29-11-2019

Dames en heren,

Dank voor de uitnodiging u toe te spreken op dit evenement.
En leuk om hier te staan in deze bijzondere en tegelijk toepasselijke locatie.

De Fabrique is namelijk een mooi voorbeeld van een ‘kringlooplocatie’.
Ofwel herbestemming van industrieel erfgoed.  

Allereerst wil ik jullie van harte feliciteren met het 25-jarig zilveren jubileum.
Een mooie mijlpaal en genoeg reden voor een feestje.
Ook al omdat het bijzonder goed gaat met de branche.
Ik vind het prachtig om te zien hoe uw branche groeit en groeit en hoe goed de kringloopwinkels het doen.

Weet u bijvoorbeeld hoeveel mensen bekend zijn met kringloopwinkels? 89%!
Van deze mensen weet bijna iedereen, namelijk 97%, waar een kringloopwinkel in de buurt is.
Deze resultaten komen uit  een recent publieksonderzoek over circulaire economie.
Een ander leuk cijfer – zeker voor u - is dat ruim driekwart van de mensen positief staat tegenover het kopen van tweedehands producten!
Weet u bijvoorbeeld dat de Recycle Sint-avonden ongelooflijk populair zijn in ons land?

Het is mooi om te zien dat jullie zoveel hebben bereikt en dat het door de branche ontwikkelde keurmerk leidt tot steeds verdere professionalisering van de branche.
Met miljoenen klanten.
Voor een breed publiek.
Jong en oud.

Met klanten die het gevarieerde aanbod waarderen.
Met klanten die op de kleintjes letten
En met klanten die bewust bij u komen omdat ze ook letterlijk op hún kleintjes willen letten.
Dat wil zeggen, onze kinderen en kleinkinderen die ook in een veilige en gezonde wereld willen leven.
Want als je gebruikte spullen koopt, betekent dat dat je minder het milieu belast, je minder grondstoffen gebruikt voor nieuwe producten.

Kortom, het basisprincipe van een circulaire economie…
Ook in mijn woonplaats zie ik steeds meer kringloopwinkels.
Ik vind het leuk om zelf ook af en toe binnen te lopen.
We hebben daar bijvoorbeeld servies voor ons buurtfeest gekocht.  
Of ik bel ze op om iets op te halen als een van de kinderen weer eens uit zijn bed is gegroeid.

De kringloopwinkels staan nu volop in de aandacht, mede door die circulaire economie, net als bijvoorbeeld de repaircafé’s.

25 jaar geleden had niemand het over de circulaire economie.
Ikzelf ook niet, zeg ik er maar meteen bij.
Ik zat toentertijd in een piepklein studentenkamertje in Parijs ;) toen ik daar studeerde. Wel met allerlei kringloop meubeltjes, dat dan weer wel.

Nu 25 jaar later zet ik mij 100% in voor de overgang naar een circulaire economie.
We doen het namelijk wel ergens voor: voor de generaties na ons die ook in welvaart willen leven, met een veilig en gezond milieu, met voldoende grondstoffen, met schonere lucht.
Een gigantische opgave in de wetenschap dat we straks met 10 miljard mensen op deze planeet wonen.

Een slimmer grondstoffenverbruik is onmisbaar willen we op een leefbare aarde wonen.
En dat is precies waar een circulaire economie over gaat.

Bovendien is een circulaire economie de ontbrekende schakel van onze klimaatopgave richting bijna 50% minder CO2 in 2050.
Maar circulaire economie is niet alleen essentieel voor een betere wereld, maar óók omdat het onze economie zoveel kansen biedt.
Voor bedrijven, voor nieuwe werkgelegenheid.
Nu al leveren al die tienduizenden circulaire initiatieven een half miljoen nieuwe banen op.
Daarom is het mijn ambitie dat we in ons land een volledig circulaire economie hebben in 2050. En in 2030 wil ik al op 50% zitten.

Ik merk dat veel mensen een circulaire economie vaak nog associëren met het scheiden van afval en het zoveel mogelijk recyclen ervan.
Maar in een circulaire economie wil je juist voorkomen dat er afval ontstaat, en veel meer inzetten op hergebruik van materialen en producten.
En zorgen dat je producten zo ontwerpt dat je zo makkelijk mogelijk kunt repareren en zo nodig recyclen.

De voorbeelden van circulaire producten die nu al beschikbaar zijn, zijn legio,
van duurzame mobiele telefoons die makkelijk te repareren zijn,
van bedrijven die matrassen of kleding recyclen,
nieuw kantoormeubilair van gerecyclede materialen,
een bedrijf dat zo innovatief is zij alle PET flessen kunnen recyclen,
een fietspad van circulaire materialen,
of zelfs een viaduct van circulair beton…

Allemaal inspirerende voorbeelden.
Achter deze initiatieven en innovaties gaan prachtige verhalen schuil van mensen die met nieuwe ogen gingen kijken naar hun omgeving.
En die dachten: het kan beter, het kan slimmer, het kan met minder verspilling.
Natuurlijk, we hebben nog een lange weg te gaan.
Maar we hebben de juiste afslag genomen en gaan verder aan de slag, we gaan woorden in daden omzetten.

Daarom hebben we nu bijvoorbeeld ook een nationaal uitvoeringsprogramma zodat we met alle partijen, van overheden, bedrijven tot kennisinstellingen, acties gaan nemen.
Om al die circulaire projecten te versnellen en te verbreden.

Er zijn een vijftal zogeheten ketens geselecteerd, waaronder kunststof, de bouw en consumptiegoederen.
Ketens waar we hard mee aan de slag zijn, met nieuwe projecten, met kennis uitwisselen, met experimenten enzovoorts zodat we die overgang naar een circulaire economie kunnen versnellen.
Met minder uitstoot van broeikasgassen, minder druk op ons milieu en minder gebruik van schaarse grondstoffen als ultieme doel.

Dames en heren,

Zoals gezegd, het uit de grond halen van grondstoffen en het produceren van spullen draagt bij aan meer dan de helft van de CO2 uitstoot wereldwijd.
Door op de circulaire economie in te zetten, en dan doel ik in goed Nederlands vooral op re-fuse, re-use en re-duce, kun je enorm veel CO2 besparen.
En hier vervullen kringloopwinkels ook een belangrijke rol.
Uw branche bewijst dat dagelijks.
Ik heb begrepen dat ik zo een cheque met bespaarde CO2 in ontvangst mag nemen.
Dat gaat om 123 miljoen uitgespaarde kilogram CO2!
Dat is de CO2 opname capaciteit van 67.500 voetbalvelden vol met bomen, dames en heren!
Behalve voor het milieu heeft de kringloopwinkel ook een belangrijke sociale functie.
De kringloopwinkels zijn een mooie en veilige plek voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Er wordt vooral gekeken naar wat iemand wél kan en welk talent iemand nog kan ontwikkelen, bijvoorbeeld door het halen van een heftruck rijbewijs.
Door zoveel verschillende mensen te betrekken in de bedrijvigheid van de winkels en de werkplaatsen, ontstaan er kansen voor mensen die het risico lopen aan de kant te blijven staan.

Het mooie is dat er nog veel nieuwe mogelijkheden voor groei zijn.
Het aanbod van tweedehands producten kan bijvoorbeeld nog meer worden vergroot door samenwerkingsverbanden tussen kringloopwinkels, milieustraten en reparatiewerkplaatsen.

In een zogeheten circulair ambachtscentrum komen deze componenten samen.
Hier komt de klant idealiter langs met zijn of haar spullen, waarbij dan eerst gekeken wordt of reparatie en/of hergebruik mogelijk is.
En pas daarná komt eventueel de milieustraat in beeld.
Hergebruik is en wordt daarmee steeds meer de norm.
Ik vind het opzetten van circulaire ambachtscentra daarom erg belangrijk.  
Doel is in 2030 een dekkend netwerk te hebben voor heel Nederland van deze centra.
Ik trek daar ook de portemonnee voor.
Dit jaar hebben we bijvoorbeeld een prijsvraag gehouden voor gemeenten om circulaire ambachtscentra op te zetten.
Hiermee ondersteunt de rijksoverheid 10 winnende gemeenten bij de verdere ontwikkeling van hun circulair ambachtscentrum.
In 2020 verhogen we het geld om nog een aantal meer gemeenten te ondersteunen.
Ik vind dit soort centra een mooie aanvulling op de functie van de kringloopwinkels.

Dames en heren,
Dit alles gaat ons helpen stappen te zetten naar een circulaire economie, waarin weggooien niet meer nodig is en we uiteindelijk het woord ‘afval’ uit het woordenboek kunnen schrappen.

Ik ga afronden, want ik wil graag ook nog even het festival 100% kringloop rondlopen en met u in gesprek.
Maar dat doe ik niet zonder uw winkels een gezonde toekomst toe te wensen.

Ik ben ervan overtuigd dat u er met gemak nog eens 25 jaar aan kunt vastplakken en meer.

Dank u wel!