Toespraak van Paul Blokhuis, staatssecretaris van VWS, bij persbriefing over het voedselkeuzelogo op 28 november 2019 in Den Haag

Toespraak | 28-11-2019

Dames en heren,

Dank u wel voor uw komst. We zijn druk bezig met de uitvoering van het Nationaal Preventieakkoord. Eén van de dingen waarover we besluiten is het voedselkeuzelogo. Iedereen is heel benieuwd welk voedselkeuzelogo we straks in de winkel zien.

Gezond eten makkelijker maken, dat is steeds onze inzet geweest. Een voedselkeuzelogo is een manier om dat te doen. Want wie bestudeert nou echt de ingrediënten van alles wat er op het boodschappenlijstje staat? En met al dat aanbod in onze winkels is vergelijken gewoon onbegonnen werk. Het moet snel en makkelijk te zien zijn. En over het voedselkeuzelogo wil ik u vandaag bijpraten.

We hebben drie bekende logo’s onder de loep genomen:
Keyhole, Nutri-Score en Multiple Traffic Light.

En ik kan u vertellen dat Nutri-Score het beoogde voedselkeuzelogo is voor Nederland.

Nutri-Score is een goed logo. Je ziet in 1 oogopslag wat een gezondere keuze is. Dat is de bedoeling van het logo, zegt ook de bedenker Serge Hercberg. Iedereen wil er natuurlijk het liefst meteen mee aan de slag, maar het vraagt nog wat geduld want we kiezen voor zorgvuldigheid.

Zorgvuldigheid, omdat we willen dat het logo beter aansluit op onze Schijf van Vijf. Nu geeft het op sommige producten iets anders aan dan onze voedingsadviezen. Dat willen we nog fijn slijpen. En daar gaan onze voedingswetenschappers mee aan de slag, samen met deskundigen uit andere landen die werken met Nutri-Score. En dan kunnen we Nutri-Score halverwege 2021 breed invoeren.

Nu hoor ik u denken: ‘dat duurt nog lang’. Dat vind ik ook en de industrie staat te trappelen. Het logo komt ook op ons af. We zijn nu eenmaal een open markt. Consumenten komen in onze supermarkten producten uit andere landen tegen. Ik neem de snelste route naar een zorgvuldige oplossing. Want het moet wel goed zijn om consumenten echt te kunnen helpen. Daar is zo’n logo voor bedoeld. En zo hebben we het vorig jaar bedacht toen we het Nationaal Preventieakkoord sloten met 70 partijen. Eén van de acties in onze strijd tegen overgewicht is een goed en begrijpelijk voedselkeuzelogo.
 

We hebben daarom 3 logo’s onderzocht die veel gebruikt worden. Het Franse Nutri-Score, Keyhole van origine Zweeds, en het Britse stoplicht.

Het logo moest voldoen aan een aantal voorwaarden.

1 Het moet consumenten helpen,
2 aansluiten op de Schijf van Vijf,
3 zoveel mogelijk aansluiten op het gebruik in landen om ons heen,

4 en het moet breed draagvlak hebben.
 

Niet zo simpel. Daarom hebben we er even de tijd voor genomen.
 

Het liefst willen we natuurlijk dat mensen groenten en fruit kiezen. Vers eten. Geen pakjes. Klinkt allemaal logisch. Maar dat lukt gewoon lang niet altijd. Je bent te druk, of je hebt zin in iets anders. Dan moet je in de winkel gewoon in 1 klap kunnen zien wat een gezondere keuze is. En zoals bedenker Serge Hercberg het uitlegt: Als je dan toch iets kiest, wat je eigenlijk niet zou moeten eten, dan kan een goed logo je helpen een betere keuze te maken.
 

De consument helpen
Motivaction heeft het voor ons onderzocht. Met Nutri-Score waren Nederlandse consumenten het beste in staat om de gezondste producten te kiezen.

Dat is niet zo gek, want kijk maar eens hoe het werkt als je bijvoorbeeld ontbijtkoek wilt kopen. Dan denk je misschien: ontbijtkoek met appel en rozijnen, dat klinkt wel gezond. Maar met Nutri-Score zie je meteen dat dat niet zo is, dat je beter voor een ontbijtkoek zonder suiker kunt gaan.

Goed om ook nog even te benadrukken, zo’n logo is vooral bedoeld om artikelen van dezelfde soort te vergelijken.
 

De Schijf van Vijf

Zoals gezegd, Nutri-Score helpt mensen dus het beste om gezonder te kiezen. Maar we willen bovendien dat het logo aansluit op onze Schijf van Vijf, onze voedingsadviezen eigenlijk. En dan zien we dat het op onderdelen beter moet. Zo scoort olijfolie vrij slecht, terwijl onze voedingsrichtlijnen olijfolie juist promoten. En witte boterhammen scoren donkergroen. Dat matcht gewoon niet. Daar slaan deskundigen terecht op aan.

Daarom zijn we in gesprek gegaan met de Fransen. Zij hebben het logo ontwikkeld, hebben de intellectuele rechten, en willen het ook evalueren. Andere landen vinden dat ook belangrijk.

Daarom hebben we afgesproken dat een internationaal comité van voedingswetenschappers gaat onderzoeken hoe het rekensysteem van het logo verbeterd kan worden. Zodat het beter aansluit op nationale voedingsrichtlijnen van de verschillende landen. Ik wil bekijken welke Nederlandse voedingswetenschappers aan het comité zouden kunnen deelnemen.
 

Landen om ons heen

Overigens is het natuurlijk mooi meegenomen dat Nutri-Score ook gebruikt wordt in de landen om ons heen. Want we zijn een open markt. Natuurlijk kiezen we wat het beste logo is voor Nederlanders. Maar in onze schappen liggen producten uit binnen- en buitenland. Het kan dus gebeuren dat consumenten het logo nu al in de winkel zien. Dat is natuurlijk een bijzondere situatie. Ik kan me voorstellen dat Nederlandse producenten het zo snel mogelijk willen uitproberen. Ik vraag daarin terughoudendheid. Het vraagt nog wat geduld om consumenten optimaal te kunnen helpen.

Draagvlak
Ik heb van heel veel mensen en organisaties betrokkenheid ervaren. Zij hebben hun standpunten geuit, kritische noten gekraakt of onderzoek gedaan. RIVM en het voedingscentrum, maar ook Consumentenbond, de Gezondheidsfondsen, wetenschappers, vereniging van diëtisten, de branchevereniging van supermarkten, catering, horeca en Federatie van de levensmiddelenindustrie.

Ik heb die betrokkenheid als prettig en waardevol ervaren. En ik hoop dat ik ook de komende tijd op die betrokkenheid mag rekenen. Want breed draagvlak – de vierde voorwaarde - is ontzettend belangrijk. Het helpt consumenten het beste als het logo uiteindelijk op alle producten staat die te koop zijn.

Dames en heren,

Nutri-Score is het best beschikbare logo. Het voldoet het best aan de voorwaarden die we van te voren hebben gesteld.

Het helpt consumenten het best bij het kiezen van gezonder eten,
het heeft breed draagvlak,
wordt ook veel gebruikt in de landen om ons heen.

Alleen willen we het nu beter laten aansluiten op onze Nederlandse voedingsadviezen. We willen nog wat fijn slijpen. Daarom gaat een comité van experts nog aan de slag. Dat proces gaat halverwege 2020 beginnen. Het is de bedoeling dat de experts hun evaluatie en advies halverwege 2021 opleveren. Het vraagt dus wat geduld van ons allemaal om het zorgvuldig te doen.

Maar het allerbelangrijkste is dat consumenten straks een goed logo hebben, waarmee zij het beste zijn geholpen om gezonder eten te kiezen. En daar draait het om.