Toespraak minister Bijleveld-Schouten bj functiewisseling Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht

Toespraak | 28-11-2019

Vlag- en opperofficieren, geachte genodigden, dames en heren,

Ga met mij terug naar het jaar 1945. Nederland is net bevrijd. De grillen van de oorlog hebben diepe sporen nagelaten. Op straat is de verwoesting zichtbaar…

In de harten van de mensen het verdriet voelbaar. Het werd tijd om weer op te staan en ons land op te bouwen. En dat gold ook voor onze krijgsmacht.

Het was prins Bernhard die in 1945 aantrad als inspecteur-generaal van de Koninklijke Landmacht. Hij bracht adviezen uit aan de minister van Oorlog over hoe het leger weer in volle glorie kon worden hersteld.

Na een initiële locatie in Huizen begon hij nog datzelfde jaar met zijn staf op deze prachtige plek, Landgoed De Zwaluwenberg. Een jaar later werd de prins ook inspecteur-generaal van de Koninklijke Marine. En in 1953 kwam daar de luchtmacht bij.

Het zou nog tot 1970 duren voor hij officieel werd aangesteld als inspecteur-generaal van de krijgsmacht. Hij was uw voorganger, in de functie die wij tot op de dag van vandaag kennen, in ere houden en respecteren. Waarbij u niet alleen de rol vervult als mijn adviseur. Maar ook bemiddelaar, inspecteur van de veteranen en inspecteur van de reservisten bent.

Luitenant-generaal Van Griensven, beste Hans,

U trad bijna 3 jaar geleden in de voetsporen van prins Bernhard. U was voor Defensie de 13e IGK en deed dat werk met een, zoals uw collega’s zeggen, “onstuitbare drive”. U bezocht circa 250 eenheden, woonde 400 reservisten- en veteranenactiviteiten bij en sprak met zo’n 10.000 medewerkers. Als u dit tempo nog 15 jaar vol mocht houden, had u ze allemaal gesproken! 

Wat deze aantallen laten zien, is hoezeer dit werk u aan het hart ligt. U wordt niet voor niets een “man van de troepen” genoemd.

Hoewel dit een rode draad vormt tijdens uw hele loopbaan, kwam dit misschien wel het meest naar voren tijdens uw uitzending in 2007 als commandant van onze troepen in de provincie Uruzgan. Een periode die mensen in Nederland vooral kennen vanwege de Slag om Chora. U stond toen voor uw mannen en vrouwen die te maken kregen met zware gevechten, gewonde collega’s… en het verlies van Robert Donkers, Cor Strik, Timo Smeehuizen, Jos Leunissen en Tom Krist. Zij die het grootste offer brachten. Wij zullen hen nooit vergeten. En ik weet dat hun namen in uw geheugen gegrift staan.

Uw leiderschap en daadkrachtige optreden daar vormde een bepalende factor voor het verloop van de missie. Mijn voorganger Eimert van Middelkoop kende u hiervoor destijds het Ereteken van Verdienste in goud toe. [Geheel verdiend, vind ik.]

Het zorgen voor mensen zette u door als gastheer van ‘De Zwaluwenberg’. Uw bezoekers konden rekenen op een tot in de puntjes verzorgd verblijf. Met oog voor detail.

Zo kan ik mij herinneren dat toen ik 2 maanden geleden, voorafgaand aan de European Intervention Initiative vergadering, op uw landgoed logeerde, er een persoonlijk welkomstkaartje voor mij klaar lag.

Heel attent! U snapt: het zijn de kleine dingen die het doen. Ook weet u als geen ander hoe u een sfeervolle (bijna romantische) setting moet creëren voor een diner na een werkbezoek. Of het nou aan de kaarsen lag, of de mooie omgeving…het was zonder meer 1 van de meest bijzondere etentjes die ik tot nu toe als minister heb meegemaakt.

De deur stond bij u de afgelopen jaren open voor iedereen die Defensie een warm hart toe draagt. In het bijzonder wil ik hier uw aandacht voor onze veteranen noemen. U sprong voor ze in de bres: allemaal, jong en oud, als inspecteur van de veteranen en mede-veteraan. U wist dat het nooit te laat was om erkenning te geven of waardering te tonen, met name voor de oudste generaties.

Zo ontving u 2 jaar geleden een delegatie Ambonese KNIL-veteranen en nabestaanden…

En besteedde u vorig jaar tijdens Veteranendag in het bijzonder aandacht aan Molukse KNIL-veteranen. Een gebaar dat door de betrokkenen erg op prijs is gesteld en op veel positieve reacties van het Nederlandse publiek kon rekenen. Ook verwelkomde u ieder jaar onze Engelandvaarders.

Om welke veteranen het ook ging: u was altijd zeer betrokken, oprecht geïnteresseerd in hun verhalen en strijdbaar als het ging om hun positie.
Een dankbare taak, die u met veel geduld en aandacht [op IGK-waardige wijze] heeft vervuld.

1 van uw veel gehoorde uitspraken is: “Doe wat je zegt!”

Bij uw aantreden vertelde u in de Defensiekrant dat u binnen 1 jaar 5.000 nieuwe likes wilde halen op de Facebook-pagina van het instituut IGK. Daar maakte u serieus werk van. Tussenstanden werden vakkundig onder een nieuw bericht geregistreerd…

En voor uw begeleidende foto’s kon u altijd en overal rekenen op uw multifunctionele chauffeur. En eerlijk is eerlijk, het heeft zijn vruchten afgeworpen: u hebt uw doel ruimschoots gehaald.

U hebt gedaan wat u zei! Sterker nog: de teller staat nu flink boven de 10.000.Toevallig niet de 10.000 die u zelf persoonlijk hebt gesproken? 
Desalniettemin, door op Facebook te vertellen wat u doet, is het belangrijke werk van de IGK een stuk zichtbaarder geworden. [En dat vind ik mooi.]

Nog 1 van uw anekdotes, ik citeer: “de IGK is een koning zonder rijk. Wel invloed, geen macht.” [Einde citaat] Dat vatte u mooi samen.

Maar u was zeker niet de enige koning, vond u zelf. Voor u stond de defensiemedewerker, ‘de klant’, op 1. Wanneer hij of zij ook bij u aanklopte.
Uw gemiddelde werkweek bestond niet uit 5, maar 6 dagen. ‘Nee’ zeggen op een uitnodiging was voor u eigenlijk geen optie.

Hierin herken ik die vastberaden troepencommandant van de TFU-2  weer, die zijn mensen als het allerbelangrijkste beschouwt. Die commandant, die vandaag afscheid gaat nemen van zijn werkzame leven en na het overdragen van deze functie Defensie gaat verlaten.

Dat zal, jou kennende Hans, wel even wennen zijn! Ik wil je hierbij ontzettend bedanken voor je onvermoeibare loyaliteit aan Defensie, je grote inzet, energie en enthousiasme. Beste Hans, het ga je goed!

Luitenant-generaal der mariniers Van Sprang, beste Frank,

Advies geven ligt u wel. Als kikvorsman in hart en nieren zei u ooit tegen uw mensen, in tijden van onrust en bezuinigingen: “Laat je niet gek maken. Blijf gewoon datgene doen waar je goed in bent en zorg dat je daar verdomd goed in wordt. Heb vertrouwen in je eigen expertise.”
Niet veel later vingen de Barracuda missies aan. Wat de kikvorsmannen daar hebben laten zien, weten wij sinds 2 weken allemaal.
U had vertrouwen in het vakmanschap van uw mensen en de erkenning die zou volgen. U gaf uw mensen als ‘Godfather’ de geruststelling die zij de afgelopen jaren af en toe misten.

U wordt ervaren als een generaal die oprechte vriendschap en betrokkenheid toont. Die vele jaren later, dankzij een olifantengeheugen, nog precies die anekdotes kan ophalen die uw collega’s dierbaar zijn. U duikt in oplossingen voor ingewikkelde vraagstukken, maar blijft ook laagdrempelig, rustig en zelfverzekerd.

Voor Defensie en voor mij als minister is zo’n onafhankelijke raadgever onmisbaar. Iemand die, net als uw voorganger, het vertrouwen geniet van manschappen en commandanten. Iemand die vanuit zijn eigen achtergrond én ervaring zijn oor te luisteren legt. Iemand die je steeds weer vertelt ‘hoe de vlag erbij hangt’. Iemand die aanzet tot luisteren, ons kritisch naar onszelf laat kijken en aangeeft wat beter kan.In het belang van Defensie en onze mensen.

Frank, als 14e in rij na prins Bernard mag jij die rol van IGK nu gaan vervullen. Op basis van de verhalen die ik van jouw mensen hoor,
en zoals ik je in deze jaren heb leren kennen, heb ik daar alle vertrouwen in.

Ik wens je heel veel succes en plezier!

Dank u wel.