Toespraak van minister Van Engelshoven bij de uitreiking van de Van Vollenhovenprijs
Toespraak van minister Van Engelshoven bij de uitreiking van de Van Vollenhovenprijs, op 16 november 2019, te Arnhem
[Let op: het gesproken woord geldt!]
Voorzitter,
Beste mensen,
Maar bovenal…
beste winnaars.
Van harte gefeliciteerd!
U hebt de prijs dik verdiend.
Ik zeg dat in de eerste plaats als minister van Cultuur
Maar ik zeg het ook een beetje als Ingrid van Engelshoven,
Die in haar vrije tijd graag de wandelschoenen aantrekt,
de rugzak over de schouders gooit,
en een lange voettocht maakt.
Voor mij zit er dus een persoonlijk tintje aan deze bijzondere editie van de Van Vollenhoven-prijs.
Want overal in Nederland,
waar ik ook wandel,
altijd zie ik er wel een.
Ik loop als het ware van kerktoren naar kerktoren.
Dat is het voordeel van ons vlakke land: ze steken overal bovenuit.
Het is een klassiek tafereel dat al eeuwenlang hetzelfde is:
Koeien in de wei,
Een rij bomen langs het pad en…
In de verte het silhouet van een kerktoren.
Ik probeer me dan wel eens voor te stellen hoe het er vroeger uit zag,
Tijdens de Bataafse republiek,
de 80-jarige oorlog,
of in de Middeleeuwen.
Vaak kom ik dan tot de conclusie dat ik nu zie wat men toen ook zag:
Koeien in de wei,
Een rij bomen langs het pad en…
In de verte nog steeds het silhouet van diezelfde kerktoren.
Ik vind dat een plezierige gedachte,
die houvast geeft.
Het suggereert een zekere continuïteit,
Een gedeelde geschiedenis,
Die ons Nederlanders met elkaar verbindt.
En ik weet best dat uw kerken niet allemaal eeuwenoud zijn
Of vrij in het landschap liggen.
Daar gaat het ook niet om.
Het gaat om de functie die de kerken hadden en nog steeds hebben:
Als erfgoed,
en als plekken van ontmoeting en verbinding.
Laatst nog zag ik een mooi voorbeeld op televisie,
met een droevige aanleiding weliswaar.
Het ging om de brand die de kerk in Hoogmade trof.
De dorpelingen die voor de camera reageerden waren ontzet,
omdat ze iets belangrijks waren kwijtgeraakt:
de kerk waar ze waren gedoopt of waar ze hun communie hadden gedaan,
de kerk waar ze samenkwamen voor het kerstfeest,
de kerk die het middelpunt vormde van hun gemeenschap.
Maar ook de kerktoren die hen na een vakantie vertelde dat ze weer thuis waren.
Voor iedereen betekende de kerk iets,
al was het voor ieder iets anders.
U bent dus meer dan alleen kerkeigenaar.
U bent ook de hoeder van andermans herinneringen,
u zorgt ervoor dat het lijntje dat een gemeenschap bijeenhoudt, niet knapt,
en dat het baken dat ‘thuis’ markeert blijft branden.
Dat is op zichzelf al een groot compliment waard.
Ook zonder de obstakels die u allen heeft moeten overwinnen op weg naar herbestemming.
Want die waren er genoeg!
Ik nodig u dan ook graag uit om zo dadelijk bij de borrel ervaringen uit te wisselen,
van elkaar te leren en hopelijk ook anderen in staat te stellen om te leren van úw ervaringen.
Maar vergeet daarbij ook niet om even om u heen te kijken en te genieten van het resultaat,
hier in Bizar-Bazar,
én straks thuis!
Rest mij alleen nog de commissie herbestemming te bedanken, want ook zij zet zich met veel enthousiasme in voor het laten slagen van grote herbestemmingen.
Dank u wel.