Toespraak van minister Van Engelshoven bij uitreiking Europa Nostra Award, op 11 oktober 2019
Minister Van Engelshoven sprak bij de Kathedrale Basiliek Sint Bavo, te Haarlem, over het belang van kerkgebouwen als bakens en ankerpunten:
Beste mensen,
Deze zomer liep ik met een journalist van NRC langs de oevers van de Waal.
We spraken over erfgoed, en over de functies van kerkgebouwen in ons land.
Achter ons lag de kerk van Kekerdom.
Tijdens de wandeling kregen we de Nijmeegse Stevenskerk vóór ons steeds scherper in het vizier.
Een prachtige richtingaanwijzer.
Zoals ons land er vele kent.
Mijn wandelroutes gaan vaker [onbewust] van kerk naar kerk.
De torens die ik in de verte zie geven het landschap een vertrouwd gezicht.
Bakens of ankerpunten, noem ik ze dan ook het liefst.
Nu steeds meer kerken al tijden leger raken, is niet alleen hun religieuze functie in het gedrang.
Maar ook het ankerpunt.
Nu kan ik aan de bezoekersaantallen van de zaterdag- of zondagdienst vrij weinig doen.
De herkenbaarheid en de verbindende functie van het gebouw, daarentegen… daar kan ik mij wél voor inzetten.
We kunnen het baken wél bewaken.
Dit kabinet investeert dan ook in restauraties van iconische, beeldbepalende gebouwen, zoals kerken.
En in een onderhoudsregeling, waar vele kerken van gebruik maken.
Daarnaast is er tot 2021 liefst 13,5 miljoen euro beschikbaar, om in gemeenten kerkenvisies te ontwikkelen. Zodat er toekomstperspectief is voor alle kerkgebouwen in Nederland.
Herbestemming is hierbij geen doel op zich, maar één van de mogelijke uitkomsten van het gesprek tussen gemeenten, geloofsgemeenschappen, kerkeigenaren en erfgoedorganisaties.
Bij de ene kerk past het prima om er een ruimte voor congressen in te maken. Of een plek waar je een drankje kunt drinken. Zoals hier.
Bij de ander past een andere functie misschien beter.
’t Gaat om het perspectief. Dat is het voornaamste wat de gebouwen verdienen. Warme aandacht.
Uit de belangstelling hier vandaag, leid ik nog maar eens af dat ik bepaald niet de enige ben die ons erfgoed een warm hart toedraagt.
In alle dorpen en steden zijn ze te vinden, de liefhebbers, de bewaarders. De herstellers en de makers, niet te vergeten.
Neem nu de kathedraal die maakt dat we hier vandaag samen zijn.
Dankzij het doorzettingsvermogen van velen van u, is de restauratie hier geslaagd.
Één liefhebber wil ik er specifiek uitlichten:
Wim Eggenkamp.
Een welgemeend ‘dankjewel’, aan jou.
Als kroon op het werk dat hier verricht is, ontvangt de kathedraal de Europa Nostra Award.
De meest prestigieuze prijs voor restauratie en behoud van erfgoed in Europa.
Daar zullen de sprekers na mij uitgebreider over vertellen.
Ik vertel u enkel waarom ik zo aan deze Awards hecht.
De plaquettes van de Europa Nostra Awards die we door heel Europa zien hangen, zijn stempels van onze gezamenlijke, Europese geschiedenis.
Al die plaquettes in al die landen zeggen: deze gebouwen waren belangrijk in het verleden en ze horen bij onze toekomst.
De plaquettes representeren dan ook meer dan een geslaagde restauratie.
Ze vertellen ook het verhaal van mensen met geloof… in de kracht van [Europees] erfgoed.
Die overtuiging is uiteindelijk net zo nodig als het cement in de voegen van de kathedraal.
Zonder cement – zonder Wim en alle anderen die zich voor deze kathedraal hebben ingespannen – wordt het bouwsel wankel.
De Awards herinneren ons er aan dat we dat niet moeten laten gebeuren.
Juist in tijden van grote verandering waar we op dit moment in Europa mee te maken hebben zijn ankerpunten ontzettend belangrijk.
Het baken bewaken doen we samen.
Ik feliciteer u, Haarlem, en Europa met deze fantastische restauratie.
Dank u wel.