Toespraak van minister Van Engelshoven bij de uitreiking van de Christiaan Huygens wetenschapsprijs

Toespraak | 07-10-2019

Beste genomineerden,

Familie, vrienden, collega’s en andere betrokkenen,

Dit is een mooie week voor een minister van wetenschap –

je zou het de wetenschaps-waarderingsweek kunnen noemen:

• Nu sta ik hier om de Huygensprijs uit te reiken,
• vanavond mag ik een selecte groep van wetenschappers in de Ridderzaal ontvangen, bij de Avond van Wetenschap en Maatschappij,
• en afgelopen woensdag mocht ik de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland - de Spinozapremie – uitreiken aan vier wetenschappers.

Een van deze vier was sterrenkundige Amina Helmi.

Helmi is voor u een ‘oude bekende’, want zij won de Huygensprijs in haar vakgebied in 2004.

En vorig jaar was zij juryvoorzitter.

Ik geef het u maar even mee.

Resultaten uit het verleden geven natuurlijk geen garantie voor de toekomst,

maar het kán dus:

vijftien jaar na de Huygensprijs, de Spinozapremie.

Behalve aanmoediging voor de genomineerden is dat ook een compliment voor de Stichting Christiaan Huygensprijs.

Dit laat maar weer eens zien dat u succesvol bent in het spotten van wetenschappelijk talent.

En daar gaat het vandaag om:

om wetenschappelijk talent.

Jonge, slimme mensen,

die zich laten leiden door hun nieuwsgierigheid,

die door vragen te stellen en kennis te verwerven,

steeds weer wat dichterbij de waarheid komen.

Dat gaat vaak stapje voor stapje,

zonder de garantie dat het iets nieuws oplevert.

En als het iets nieuws oplevert,

Is dat niet altijd meteen toepasbaar,

en te vertalen naar het dagelijks leven.

Wíj weten dat het zo werkt,

maar voor de buitenwereld is het niet altijd goed te begrijpen.

Daarom is het van groot belang dat we blijven uitleggen hoe wetenschap werkt.

En dat we bijzondere prestaties in de wetenschap blijven waarderen – ook als niet iedereen het begrijpt.

Ik ben dan ook verheugd dat de stichting daarvoor vanavond ook weer een paar belangrijke partners heeft gevonden, die dat– samen met ons -  willen doen.

De Huygensprijs is daarmee een schoolvoorbeeld van de nauwe band tussen wetenschap en samenleving,

U laat zien dat fundamenteel onderzoek niet ophoudt waar het bedrijfsleven begint – of andersom,

U laat juist zien dat op het snijvlak van wetenschap en samenleving interessante dingen gebeuren.

Dat brengt me bij degenen om wie het draait vandaag:

De genomineerden.

De promovendi die volgens de jury de beste proefschriften van de afgelopen drie jaar hebben geschreven.

Twee van u vielen al eerder in de prijzen met hun proefschrift: de NWO Natuurkunde Proefschriftprijs 2017 en de Martinus van Marumprijs van de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen gingen naar Bas Hensen.

Hensen bewees met zijn Bell-test - als eerste ter wereld - dat Albert Einstein óngelijk had.

Dan verdíen je wel een prijs…

De proefschriftprijs van NWO van 2018 was voor Xiaojue Zhu (spreek uit: Sjouwdzjueh Dzjoe).

Hij kon er vanmiddag helaas niet bij zijn.

In het dankwoord in het proefschrift van Christopher Smiet viel mijn oog op een bijzondere passage.

Want als ik het goed begrepen heb, meneer Smiet, had niet ú, maar uw tweelingzuster Katrine een prijs moeten winnen.

In de acknowledgements bij uw proefschrift beschrijft u hoe trots u op haar bent, en dat haar proefschrift in gender studies het uwe overtreft, zowel in gewicht als in maatschappelijk belang.

U begrijpt dat deze minister van wetenschap - die ook minister van Emancipatie is - daar graag nog even met u en uw zuster over doorpraat.

En dan kunnen we het misschien ook nog even hebben over de vraag waarom er geen vrouw genomineerd is…

Beste mensen,

Vandaag is het feest.

Maar morgen gaat u hopelijk weer verder met uw zoektocht naar nieuwe kennis.

Ik hoop dat u dat nog lange tijd zult doen,

In samenwerking met anderen, en in verbinding met de samenleving.

En misschien dat u dan ooit opnieuw op een podium staat om een prijs in ontvangst te nemen.

Net zoals Amina Helmi vorige week deed.

Ik wens u heel veel succes met die zoektocht!