Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 6 september 2019

Mediatekst | 06-09-2019

Inleidend statement minister-president Rutte

RUTTE
Ja mensen, ik ben vandaag het voorprogramma van Menno Snel. Die zal hier dadelijk zijn om u uitvoerig te informeren over de besluiten die we hebben genomen over Box 3 en die persconferentie zal aansluitend hier plaatsvinden. Goede berichten, denk ik. Dan misschien een paar korte dingen ter inleiding. 

Brexit niet onderweg, onderuit. Om dat toch weer even te melden. Omdat we natuurlijk allemaal de theebladeren aan het lezen zijn uit, de theebladeren aan het lezen zijn, uit Londen. Dat daar een, laten we zeggen, bijzonder politiek proces zich voltrekt. Waar ik dan maar verder geen commentaar op geef. En dat de uitkomst daarvan nog onduidelijk is. Wel is bekend dat de EU 27, de 27 landen die doorgaan, dat wij openstaan voor concrete voorstellen van de Britse regering. Die moeten dan wel weer verenigbaar zijn met het terugtrekkingsakkoord dat gesloten is. En als die voorstellen komen dan zullen we die op dat moment, uiteraard, ook beoordelen. En alles gericht op een ordelijk vertrek van het VK uit de Europese Unie met een uittredingsakkoord. En zoals u weet, een no-deal Brexit is nooit een keus geweest van de Nederlandse regering. Integendeel, maar dat scenario kunnen we niet uitsluiten. Dus daar moeten we ons wel op voorbereiden. 

Dan tot slot wil ik iets zeggen over de verschrikkelijke ramp die zich heeft voltrokken op de Bahama’s met orkaan Dorian. Een orkaan van categorie vijf en die heeft grote gevolgen. Er was een melding vanuit het Rode Kruis dat er 13.000 woningen verwoest zijn of zwaar beschadigd. Dat grote delen van het eiland onder water staan. De bevolking heeft dringend hulp nodig en daarom stuurt Nederland twee marineschepen die kant op, naar het getroffen gebied: De Johan de Witt en de Snellius. De verwachting is dat zij op 11 september ter plaatse zijn om hulp te bieden. Denk daarbij aan het leveren van schoondrinkwater, voedsel en overige hulpgoederen. Ook kunnen helikopters en landingsvaartuigen worden ingezet om mensen te evacueren, om goederen te vervoeren. En uiteraard is de precieze invulling afhankelijk van de behoefte ter plekke. En Defensie overlegt daartoe met de regionale rampenbestrijdingsorganisatie.

BORGMAN (NOS)
U zei even in een kort bijzinnetje dat Menno Snel met goed nieuws komt. Wat is dat goede nieuws?

RUTTE
Ja, dat laat ik dan even aan hem over. Dat gaat hij u zo brengen. Hoe korter wij het houden, hoe sneller u het hoort.

BORGMAN
Maar kunt u daar niks over zeggen.

RUTTE
Ja, ik kan er alles over zeggen, maar als hij hier dadelijk is het natuurlijk onzinnig dat ik dat…

BORGMAN
Als het echt belangrijk nieuws, wil u het misschien ook wel even zeggen dat er…

RUTTE
Dat vind ik een terechte opmerking. Ik zie een punt, maar toch laat ik het even bij hem.

WESTER (RTL)
Heeft u de berichtgeving al gelezen over wat Menno Snel zo meteen gaat zeggen?

RUTTE
En of ik daar al commentaar op wil geven?

WESTER
Of u de behoefte heeft om dat te weerspreken?

RUTTE
Ik denk dat ik even verwijs naar Menno Snel, die dan ook … kan betrekken de berichtgeving.

MH17

VAN DEN BERGH (REUTERS)
Ik had een vraag over MH17. In Kiev is Vladimir Tsemach nu vrijgelaten. Hij is niet een van de aangeklaagden, maar hij zou wel belangrijke informatie hebben. Is dit een probleem? Is zijn vrijlating een probleem, wat de Nederlandse regering betreft?

RUTTE
Ja, ik op dit moment daar niets in het openbaar over zeggen, over de situatie in Oekraïne. Ik kan u wel verzekeren dat zodra dat kan, zullen we dat doen. Dan zullen we ook uiteraard ook de Tweede Kamer meteen informeren. Maar op dit moment gaat dat nog niet. Ik kan, gezien de fase van de situatie nu, niets zeggen. 

Stikstofbesluit Raad van State

DU PRÉ (DE VOLKSKRANT)
Het kabinet heeft in de zomer geïnventariseerd hoe groot de schade kan zijn van het stikstofbesluit van de Raad van State. Begint u zich zorgen te maken?

RUTTE
U kent de opvatting dat ik soms heel kort zorgen mag hebben. Maar ik kan volgens mij dat enorme salaris krijgen om dan te proberen met mijn collega’s die zorgen om te zetten in actie. En daar werken we nu aan. Er wordt ontzettend hard gewerkt door de verschillende betrokken ministeries, maar ook alle andere betrokken overheden. Want het is wel coproductie waar we hieraan werken. Samen ook met bijvoorbeeld de provincies. Wij willen proberen om zo snel mogelijk de Tweede Kamer te informeren over alle projecten. Die zijn van het Rijk, de provincie, maar bijvoorbeeld ook van de Waterschappen, gemeenten. Om daar zicht op te geven, welke niet door kunnen gaan als gevolg van die uitspraak van de Raad van State. Daarnaast is er natuurlijk vooral ook zicht, zoeken naar de oplossing. En daartoe hebben we onder andere een club opgericht, onder leiding van Johan Remkes, die daar mee bezig is. Om zowel voor de korte als lange termijn met adviezen te komen. Dus dat is allemaal in gang gezet. Wij verwachten dat advies tweede helft september. Wat we nu nodig hebben is een nieuwe systematiek, waarmee we de natuur natuurlijk proberen te beschermen, maar tegelijkertijd ervoor te zorgen dat we nieuwe projecten mogelijk kunnen maken. Maar zodra er iets over te melden is, hoort u dat.

DU PRÉ
Het kabinet zoekt het in een nieuwe systematiek. Niet zozeer in het stilleggen van projecten, of intrekken van vergunningen?

RUTTE
Nogmaals, al die besluitvorming is gaande, ik probeer altijd hier alleen te praten over besluiten die genomen zijn. En we zijn nog bezig met die besluitvorming. Maar het ligt voor de hand dat we het hele orgel bespelen hier, alle knoppen indrukken.

DE WINTHER (TELEGRAAF)
Heel kort aanvullend, meneer Rutte, want u vertelde iets over uw salaris en dat u problemen moet oplossen. Maar ik denk dat veel mensen in Nederland ongeveer wekelijks nu toch wat onheilspellende verhalen horen. En u doet dit werk nu al negen jaar. Zou u misschien de Nederlanders beetje aan de hand kunnen nemen waar Nederland nou precies mee geconfronteerd wordt op dit moment? Hoe ernstig is het nu eigenlijk?

RUTTE
Dat wil ik doen als we ook met een oplossing kunnen komen. We zijn bezig nu de gevolgen in kaart te brengen en het lijkt me niet dienstig dat ik, terwijl we het aan het doen zijn, maar het beeld nog niet rond is, niet compleet is, om daar dan berichten over te geven.

DE WINTHER
Maar kunt u duiding geven in, want u heeft veel problemen meegemaakt de afgelopen jaren, is dit het grootste probleem wat uw premierschap tegemoet ziet, of zo?

RUTTE
Ik probeer in mijn baan vooral ervoor te zorgen dat we problemen oplossen en ik maak niet lijstjes in mijn hoofd waar dat probleem zich bevindt in een ranking.

DE WINTHER
Jammer. 

RUTTE
Dat begrijp ik, maar het lijkt me beter dat we even wachten tot we echt in de berichten… welke projecten en wat zou de aanpak kunnen zijn.

Brexit

VAN LEEUWEN (BNR)
Twee vraagjes: Brexit en Turkije. Over Brexit, u wil er misschien niet zoveel over zeggen zei u net, maar is uitstel een optie? Wat u betreft?

RUTTE
Nou kijk, daar zeg ik… heb ik in het verleden steeds niks over gezegd omdat het aan de Britten is om in de eerste plaats te zeggen wat zij willen. En wat ik wil voorkomen is dat nu internationaal wordt medegedeeld via deze persconferentie ‘Rutte biedt aan’ of ‘uit Nederland wordt gesuggereerd dat’. De Britten zijn aan zet. Er ligt een uittredingsakkoord, er ligt een datum, er is een datum, 31 oktober waarin dat afloopt. De Britten moeten het nu doen en wat we moeten voorkomen dat zij het ons probleem maken. Het is hun probleem: zij moeten nu met een voorstel komen.

Turkijedeal

VAN LEEUWEN
Dan over Turkije, meneer Erdogan dreigt uw Turkijedeal open te breken. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Dat is vaker gebeurd in de afgelopen drieënhalf jaar. Ik moet zeggen, Turkije heeft zich tot nu toe overwegend goed aan de afspraken gehouden. Ik heb geen aanleiding aan te nemen dat dat gaat veranderen.

VAN LEEUWEN
Want hij dreigt dus de poort open te zetten en dan miljoenen Syrische vluchtelingen naar Europa te sturen…

RUTTE
Ja, dat is meerdere keren al gebeurd, die dreiging…

VAN LEEUWEN
U denkt het gaat niet gebeuren?

RUTTE
Tot nu toe houdt Turkije zich goed aan de afspraken. Zijn de contacten met Turkije goed en heeft Turkije als onderdeel van de afspraken ook hulp van Europa gekregen, zowel financieel als praktisch. En als er op dit moment irritatie of aanleiding is naar het gevoel van Turkije om irritatie te hebben over de uitvoering van de afspraken, dan moeten we daarover met elkaar in gesprek. En dat is dan iets voor Europa, de Commissie, met de Turkse regering.

VAN LEEUWEN
Ja, dus u laat zich niet gijzelen door de president?

RUTTE
Zo interpreteer ik zijn woorden niet. Ik interpreteer het als: het is een enorme hoop werk, er zijn heel veel Syrische vluchtelingen die zich bevinden in Turkije, het overgrote deel van de Syrische vluchtelingen buiten Syrië bevindt zich in Turkije, in het zuiden van Turkije, in de opvangkampen, maar vooral ook in de lokale gemeenschappen. En de Turkse autoriteiten, is mijn waarneming, doen hun best om dat in goeie banen te leiden. Er zijn afspraken gemaakt in het kader van de EU-Turkije-overeenkomst uit maart 2016 om die samenwerking goed te doen, met een rol van Griekenland, met een rol van Europa daarin. En ik begrijp uit zijn uitspraken dat hij ontevreden is over hoe Europa invulling geeft, van onze kant, aan die uitspraken. En dat is dan een zaak van de Commissie om met de Turken te bespreken.

VAN LEEUWEN
Ja, want hij zegt: ze kunnen best terug, het is daar al weer iets beter dan het was.

RUTTE
Kijk, de afspraken met Turkije gaan over de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije. Blok heeft ook net gezegd bij uitloop uit de ministerraad dat, waar het betreft het terugzenden van vluchtelingen uit Turkije naar Syrië, Nederland niet de indruk heeft dat de situatie in Syrië zich zo ver gestabiliseerd heeft dat dat zou kunnen.

VAN LEEUWEN
Klopt, dank u.

Bureau ICT-toetsing

BORGMAN (NOS)
Meneer Rutte, er ontstond gisteren wat, laten we zeggen, rumoer in de Kamer ook over de positie van het Bureau ICT-toetsing, nadat collega’s van NRC daar een nogal alarmerend verhaal over hadden geschreven. Hoe beoordeelt u de positie van dat bureau? Als u daar ergens in uw aantekeningen...

RUTTE
Ja zeker. Had ik u al verteld dat wij... nee sorry. Ik beoordeel die positie als onafhankelijk.

BORGMAN
Het voortbestaan van het bureau staat wel op het spel, want de financiering is niet tot in de oneindigheid geregeld. Zou u vinden dat ook na volgend jaar dat bureau moet blijven bestaan?

RUTTE
Nou, volgens mij is dat de bedoeling. Het is een bureau dat is ingesteld naar aanleiding van, ik dacht, een parlementair onderzoek, onder leiding van Ton Elias, een aantal jaren geleden. En volgens mij was de discussie niet zozeer over de vraag ‘blijft het bestaan?’, maar: wordt er druk uitgeoefend op de adviezen die het bureau uitbrengt? En wat ik hier kan zeggen is: die adviezen worden in alle gevallen onafhankelijk vastgesteld, worden ongewijzigd door de staatssecretaris Raymond Knops – thans Raymond Knops – aangeboden aan de bewindspersonen. En er is ook op 29 maart 2019 een evaluatie aan de Kamer gestuurd en wij proberen er alles aan te doen, Knops voorop, het hele kabinet, dat zij hun werk vakkundig kunnen doen, onafhankelijk kunnen doen. En ik heb niemand gehoord die zegt: we moeten ermee stoppen.

BORGMAN
Nou ja, in de top van dat bureau is wel wat onrust. Er zijn mensen weggegaan omdat ze het idee hadden dat ze hun werk niet op de manier konden doen zoals ze dat zouden willen. Zou u vinden dat dat bureau zo belangrijk is dat het ook na volgend jaar moet blijven bestaan?

RUTTE
Nou, volgens mij is er geen plan om ermee te stoppen na volgend jaar.

BORGMAN
De financiering houdt op.

RUTTE
Oké, dan moet ik me nader informeren. Ik had de indruk dat het langer was, dan ben ik op dat punt niet goed geïnformeerd. Maar wat de staatssecretaris aan de Kamer heeft gemeld is dat hij een aantal van de zorgen deelt die er leven en dat ‘ie daar in overleg met de toezichtraad bezig is om maatregelen te treffen, om het BIT te versterken. Dus dat wijst niet op onmiddellijke opheffing.

BORGMAN
Want erkent u ook het belang van dat bureau?

RUTTE
Zeer, kijk maar naar – stond ook dacht ik in datzelfde krantenartikel – met welke lompe bewoordingen zij hun adviezen naar buiten brengen. En dat is heel dienstig, die lompe bewoordingen, er wordt niks toegedekt. Het is allemaal heel stevig en dat leidt ook in een aantal gevallen tot bijsturing en zelfs ook stopzetten van grote projecten. Dus ik heb de indruk dat het BIT echt doet waarvoor het bedoeld is.

BORGMAN
U zegt ‘lomp’, je kunt ook zeggen ‘helder’. 

RUTTE
Dat bedoel ik. ‘Lomp’ was hier niet slecht bedoeld, ik vind ‘lomp’ goed, ben VVD’er. Ja.

Klokhuis-vraag

DUYSKER (KLOKHUIS)
Meneer Rutte, wij hebben aan de Klokhuis-kijkers gevraagd of zij nog een prangende vraag voor u hadden en die zijn en masse binnengekomen. Dus de volgende vraag betreft een kijkersvraag. U komt altijd heel vrolijk en opgewekt over, vinden de Klokhuis-kijkers, maar is er ook weleens iets geweest wat u heel erg moeilijk vond? En zo ja, wat was dat?

RUTTE
Ja, het kwam al even net voorbij. Het zwaarste wat in de afgelopen jaren speelde is natuurlijk toch MH17, de verschrikkelijke ramp met vlucht MH17 nu ruim vijf jaar geleden, waarbij 298 mensen zijn omgekomen waaronder 196 Nederlanders. Dat betekent dat mensen ineens hun ouders, broers en zussen, familie, vrienden verloren zijn. Dat heeft duizenden mensen direct geraakt en heel veel meer mensen indirect, die weer mensen kennen die iemand verloren hebben. En dat is veruit de grootste gebeurtenis wat mij betreft in dit land en ook in dit deel van de wereld in de afgelopen vijf jaar en dat heeft mij natuurlijk zeer geraakt. Ik heb weleens gezegd: de enige keer dat ik ooit echt tranen had in deze baan, was vanwege een van de aspecten van MH17, een van de dingen die toen speelde.

DUYSKER
Duidelijk, dank.